Appendice I1. Contenu de L’abbregée histoire
p. 167-170
Texte intégral
1Contenu de : Jean Boulaese, L’abbregée histoire, Paris, Thomas Belot, 1573. In-16°. 16 feuillets (L’exemplaire de Paris BN, Lk7 3414 (= microfiches M-5169).
L’abbregee histoire du grand miracle par nostre Sauueur et Seigneur Iesus Christ en la saincte hostie du sacrement de l’Autel, faict à Laon 1566. Escrite et augmentee auec sa carte2representant le tout au vif et 1570 dediee à monseigneur le reuerendissime George cardinal d’Armignac, collegue en Avignon. Par Iehan Boulaese prestre, professeur des sainctes lettres hebraïques et pauure du college de Montagu. Matth. 28 d. 18. Data est mihi omnis potestas in coelo et in terra. Et ecce vobiscum sum omnibus diebus vsque ad consummationem seculi.
Par le commandement de nos S. Peres les Papes Pie Vet Grégoire XIII. A Paris, chez Thomas Belot, rue Sainct-Jacques à l’enseigne saincte Barbe, 1573, auecpriuilege du roy.
21v. Literae officialis Parisiensis [datées du 6 novembre 1573].
3Vniuersis praesentes literas inspecturis, officialis Parisiensis salutem in Domino. Notum facimus nos vidisse, renuisse et diligenter inspexisse volumen quinque librorum, quibus magister Iohannes Boulaese presbiter, literarum Hebraicarum professer ac pauper collegii Montis acuti, partira congessit, partira descripsit historiam rerum Lauduni et eius diocoesi gestarum de obsesso a daemonibus mulieris corpore atque eorum per corpus Christi eiectione ; nostras demum literas inspexisse id volumen sub sigillo curiae nostrae comprehensum continentes. Quibus constat venerabiles ac doctissimos viros magistros Iacobum Chrestien, religiosum ordinis sancti Benedicti et Thomam Masson, presbiteros sacrae Theologiae Facultatis Parisiensis doctores, coram nobis seu actuario nostro subsignato comparantes, certiores nos fecisse ac fuisse attestatos se illorum librorum integram lectionem audiuisse atque in illis nihil inuenisse quod a fide catholica nostrae sanctissimae matris Apostolicae Catholicae et Romanae ecclesiae esset alienum ; alias praeterea literas reuerendi in Christo patris, domini Ioannis, episcopi ducis Laudunensis cum quibus id totum volumen sub suo sigillo complexus est, ac recitat se postulatum vt, quoniam nota sibi esset veritas historiae, quae in libris describebatur atque maxime per suam dioecesim ac vrbem Laudunensem notoria esset, in eius rei testimonium codicem sub suo sigillo colligaret. In huius itaque rei testimonium se veritatis historiae, quae libris descripta esset, conscium, suo sub sigillo codicem literis suis coniungi colligarique fecisse.
4Hunc vero codicem et literas ac earum signa sigillaque sana quidem esse et integra ac nulla prorsus falsi suspitione la //2r.// borare vidimus. Atque cum altero librorum illorum libellum qui praesentibus sub sigillo curiae nostrae annexus est, per actuarium nostrum diligenter et accurate, ac de verbo ad verbum conferri fecimus, huncque illius esse exemplar verissimum ac certissimum, nihil additum habens aut diminutum significamus.
5In cuius rei testimonium eodem Boulaese postulante, libellum hunc sub sigillo curiae nostrae cum his nostris literis coniungi fecimus et comprehendi. Datum Parisiis, A.D. 1573, die 6. mensis Nouembris. Loysel.
62v. A monseigneur le reuerendissime George, cardinal d’Armignac, collègue en Avignon, toute félicité du desir de Iehan Boulaese prestre, pauure du college de Montagu de Paris.
7inc. Monseigneur, la promesse que ie vous feis l’an 1567 en m’en reuenant de deuers le Roy d’Espagne.
83v. des. aussi à tous les vostres. De Paris, au college de Montagu, ce 28. iour du mois d’octobre, de cest an 1570.
94r. La victoire du sacrement de l’autel [= L’abbregée histoire] Texte inc. L’an de nostre salut 1565 Pius quartus et apres Pius quintus estant Pape de Rome, au royaume de France y regnant. [Le texte comprend aux feuillets 7r.-15v. « la description de la carte selon les lettres d’alphabet » mais non pas « la carte » elle-même.]
1015v. Literae officialis Parisiensis [du 30 octobre 1570], Vniuersis praesentes literas inspecturis officialis Parisiensis salutem in Domino. Notum facimus venerabiles et doctissimos viros magistros Iacobum Chrectien religiosum ordinis sancti Benedicti ac Tbomam Masson presbyteros, sacrae Theologiae Facultatis Parisiensis doctores coram nobis seu actuario nostro subsignato comparantes certiores nos fecisse ac fuisse attestatos se librorum codicis qui praesentibus nostris literis sub sigillo curiae officialatus Parisiensis annexus est, de ore magistri Iohannis Boulaese presbyteri, sacrarum et Hebraicarum literarum professons integram lectionem audiuisse atque nihil in illis inuenisse quod a fide catholica nostrae sanctissimae matris, Apostolicae Catholicae et Romanae ecclesiae esset alienum atque eius rei attestationem antehac ipsi Boulaese sub suis manualibus signis dedisse, quae ad calcem praesentis codicis inserta est, cuius rei a nobis ipse Boulaese actum sibi dari subque nostre curiae sigillo hunc codicem nostris bis literis colligari postulauit.
11Cuius postulationi tanquam rationi consonae annuentes bas illi nostras literas concessimus, atque cum vacuas paginas ductis lineis fecissemus obduci, nequid posthac codici adderetur, in fidem et testimonium praemissorum sub dictae nostrae curiae sigillo hunc codicem fecimus praesentibus coniungi et colligari. Datum Parisiis, die 30. mensis oct., A.D. 1570. Loysel.
1216r. Literae episcopi Laudunensis [du 5 novembre, 1570]. Ioannes... episcopus, dux Laudunensis, par Franciae et Anisiaci cornes, omnibus praesentes literas inspecturis salutem in Domino. Quum nobis delectus magister noster Iohannes Boulaese, presbyter, sacrarum et Hebraicarum literarum professer codicem qui praesentibus est alligatus edidisset ac exposuisset duorum Theologiae Facultatis Parisiensis doctorum testimonio fuisse coram officiali Parisiensi confirmatum, nihil ex lectione librorum qui in eo conprehenduntur contineri, quod a fide catholica, apostolica et Romana sit alienum atque in eius rei testimonium suum cum literis suo sub sigillo codicem alligasse a nobis postulauit vt, quoniam nota nobis est veritas historiae, quae in istis libris describitur atque maxime per nostram dioecesim vrbemque Laudunensem notoria est, in huius rei testimonium hune codicem praesentibus sub nostro sigillo colligaremus.
13Cuius postulationi, quoniam iusta fuit, annuentes atque conscii veritatis historiae, quae in istis libris describitur, in huius rei testimonium, hune codicem sub sigillo nostro, praesentibus signo nostri secretarii subsignatis, fecimus coniungi et colligari.
14Datum Parisiis A.D. 1570, 5 nov. De mandato praefati domini mei, reuerendi domini episcopi, ducis Laudunensis, Franciae paris Anisiacique comitis.
1516v. Iehan Boulaese au chrestien liseur [du 6 novembre, 1573], L’ardant desir du bien public et de ta recreation et vtilité, chrestien liseur, m’a autrefois meu de recueillir en cinq grands liures, tout ce qui a esté faict à Laon et par son diocese et est tesmoigné de plusieurs et prouué par actes authentiques, touchant l’entree que feirent plusieurs diables au corps d’une ieune femme et de la chasse d’iceux faicte par la vertu de la saincte eucharistie.
16Lesquels liures je portay par apres à Rome confirmez d’authorité et sceaulx publics, et le 13. iour de juing 1571 les presentay à nostre sainct pere le Pape Pie Quint de ce nom. Lequel apres que les seaulx des liures furent dument recogneuz, iugeant l’histoire estre suffizamment approuuee et confirmee par lettres publiques, ordonna qu’à ma diligence ils fussent mis en lumière, et que dressasse le tout.
17Mais pource que par la difficulté du temps ce n’a encore peu estre faict à fin que cependant tu ne fusse priué d’vne tant vtile histoire et necessaire pour rabattre les heresies de nostre temps, aussi affin que ie me perforceasse satisfaire au commandement de sa saincteté, en attendant que ie puisse faire d’auantage, i’ay tire l’vn d’iceux liures et faict imprimez à part par ce qu’il contient vne briefue et facile exposition et de l’image et de l’histoire. A Dieu, du college de Montaigu, ce 6 Nouembre 1573.
1816v. Extraict du priuilege [du 24 janvier, 1573].
19Par lettres du roy, expediees sous le grand seel du 24 januier 1573, est permis à Thomas Belot imprimer ce present liure et autres, auec la carte en image, conposez et recueilliz, par M. Iehan Boulaese, et defendi à tous les autres imprimeurs etc.
Notes de bas de page
1 Les exemplaires de L’abbregee histoire et du Manuel étant rarissimes, nous reproduisons en appendice le résumé de leur contenu. Nous rappelons que les deux ouvrages sont repris par le Thresor, dont les exemplaires sont disponibles dans plusieurs bibliothèques : Paris : BN, Ste Geneviève ; Laon : Bibliothèque municipale ; Oxford : Bodleian Library ; Londres : British Library, etc.
2 Mise en vente séparément. Cf. LINZELER, t. 1, 96-97.
Le texte seul est utilisable sous licence Licence OpenEdition Books. Les autres éléments (illustrations, fichiers annexes importés) sont « Tous droits réservés », sauf mention contraire.
Mousikè et aretè
La musique et l’éthique de l’Antiquité à l’âge moderne
Florence Malhomme et Anne-Gabrielle Wersinger (dir.)
2007
Unité de l’être et dialectique
L’idée de philosophie naturelle chez Giordano Bruno
Tristan Dagron
1999
Aux sources de l’esprit cartésien
L’axe La Ramée-Descartes : De la Dialectique de 1555 aux Regulae
André Robinet
1996