Roman van den Riddere metter Mouwen

doi:10.4000/books.ugaeditions.20022

Roman van den Riddere metter Mouwen

Version originale

p. 40-141

Texte intégral

I. Dat begin vanden Riddere metter mouwen

	Ons vertelt die aventure,
	Dat coninc Artur op dese ure
	Hilt een hof soe over groet
	In die stat te Kardeloet,
5	Recht op enen tsinxen dach,
	Datmen nie gelijc des ne sach.
	Die coninc hi droech crone doe
	Entie coninginne mede alsoe.
	Daer was menech riddere te hove,
10	Stout ende van goeden love.
	Die coninc hadde oec doen maken
	Roet samijt ende scarlaken
	Mantel ende roc, vif hondert paer,
	Vol hermerijns wit ende claer,
15	Ende dor op blau sindael dor houwen.
	Daer waren ridderen ende joncfrouwen,
	Met diren clederen ende met goeden
	Geaetsemeert, die hen wel stoeden.
	Daer waren V M ridders snel,
20	Van prise goet, wetic wel.
	Doe ginc die coninc messe horen
	Met menegen riddere ut vercoren.
	Erec ende Ydier, wet vor waer,
	Gingen vorden coninc daer
25	Met tween guldinen roeden
	Ende weerden die te bi stoden.
	Ydiers vader hiet coninc Verminc,
	Eres vader was Lac die coninc:
	Dese waren edel ende rike.
30	Die coninginne dire gelike
	Volgede na met sconen joncfrouwen
	– Vierwerf XX mochtmer scouwen –,
	Die alle gecleet sierlijc sijn
	Met diren clederen sidijn.
35	Der coninginnen leide Walewain
	Ende Perchevael in dat plain
	Ende Lanceloet ende Ductalas
	Leetden Claretten, sijt seker das.
	Dus heefmen messe begonnen daer.
40	Men sanc met noten scone ende claer
	Ende doen die dienst was gedaen,
	Brachtmen water ende ginc dwaen.
	Daer was ten etene gedient wale.
	Wat soude daer af lange tale?
45	Elc hadde daer sijn gevoech
	Dies hi wilde ende meer dan gnoech.
	Doen terde gerechte daer was geten,
	Swoer die coninc ende liet daer weten,
	Datmen niet soude eten vord
50	Eer daer niemare ware gehord,
	Noch scoenlaken ward op gedaen.
	Ende niet lange daer na saen
	Quam een bode met haestecheden
	Al tote vore die zale gereden.
55	Hi beette neder ende sijn paert
	Hielt een knape. Hi ginc ter vaerd
	Vorden coninc ende groetten met sinne
	Ende daer na die coninginne.
	Hi seide hi brachte ene niemare
60	Die hem liver comen ware
	“Bi enen anderen dan bi mi.”
	Doe sprac die coninc: “Segt mi wat si,
	Want ic moet ene niemare weten
	Eer hier heden werd volgeten.”
65	Doen seide die knape met droven mode:
	“Here Tristram, die goede,
	Es doet; ic litene opten vloer
	Licgen doen ic henen voer.
	Ysauden minne, sijns oems wijf,
70	Heeft genomen sijn lijf
	Ende si es oec om sinen wille doet.
	Marcus, sijn oem, heeft rouwe groet
	Beide om hem ende om hare.
	Here, uwen orlof ic vare;
75	Ic moet elre boetscap dragen.”
	Doen hoerdemen sere clagen
	Beide heren ende oec vrouwen.
	Die coninginne sprac met rouwen:
	“Here, gereit u, vaert ten like.”
80	Artur seide doe: “Sekerlike,
	“Ic sout harde node laten.”
	Hi bat doe alle die daer saten,
	Dat si met hem souden varen.
	Si gereiden hem alle sonder sparen.
85	Ende die coninc es vore gereden,
	Daer hem menech volgede ter steden.
	¶Die dach was scone ende claer,
	Die vogle songen oppenbaer.
	Doen hi niet verre was gereden,
90	Quam een knape van sconen leden
	Ridende op een dravende part.
	Doen hi der liede geware ward,
	Vrachdi wie die here ware.
	Men seit hem al oppenbare,
95	Dat Artur ware, die coninc.
	Die knape voer na dese dinc
	Tote Arture ende groettene daer naren
	Ende alle die met hem waren.
	Doe sprac hi: “Edel coninc fijn,
100	Hoe gerne soudic riddere sijn
	Van uwer hant, mochtet wesen.”
	Die coninc antwerde hem na desen:
	“Vrient, ic ben nu haestech sere.
	Vaerd te Kardoel; alsic kere
105	– Dat snieme sal sijn sonder waen–,
	Ic sal u riddere maken saen.”
	“Dat lone u God,” sprac hi daer naer
	Ende bevalse Gode alle daer
	Ende es gereden met haesten groet
110	Altehant tote Cardeloet
	Ende beette ende ginc in die zale.
	Sin pard was ontfangen wale,
	Want daer waren gersoene gereet
	Die niet el en daden, Godweet.
115	Die knape groette die coninginne
	Entie joncfrouwen met soeten sinne.
	Doe seide die knape: “Ic gemoette hier bi
	Minen here, den coninc vri,
	Die mi hiet beiden om die saken
120	Dat hi mi riddere soude maken
	Scire, alse hi weder quame.”
	Die coninginne seide: “In Goeds name.”
	Doen si dus spraken, hordense daer uut
	Van ere joncfrouwen groet geluut.
125	Die coninginne sach udeward gereet
	Ende sach waer een riddere reet.
	Ene geessele haddi in die hant mede,
	Daer hi groet leet met dede
	Ere joncfrouwen, die riep: “Owach!”
130	Dire hi gaf menegen slach.
	Si riep: “Arme, dit motic gedogen!”
	Hi sloechse dat haer dbloet int ogen
	Quam geronnen. Doen sach si saen
	Waer die coninginne was gestaen
135	Tere vinsteren om udeward sien.
	Si sprac der coninginnen ane mettien:
	“Ay coninginne, wel edele vrouwe,
	Ontfarme u hier van minen rouwe
	Die mi dese riddere nu doet.”
140	Die coninginne ginc metter spoet
	Daer her Keye siec lach
	Ende clagede hem dit, doe sine sach,
	Hoe een riddere ene joncfrouwe
	Sere mesvord, “die mi op trouwe
145	Bat, dat icse bescudden dade.
	Nu benic sere tenden rade:
	Hiers een riddere te hove niet.”
	Keye seide: “Gaet ende besiet
	Oft die knape die daer quam nu,
150	Riddere wilt werden hier doer u.
	Hi saelt harde gerne doen,
	Hine si van quaetheide ontfloen.”
	Die coninginne ginc thant daer naer
	Ende bat hem riddere te werdene daer
155	Ende dat hi die joncfrouwe bescudden vare,
	Die hi daer sach in groten mesbare.
	Die knape sprac doe: “Edele vrouwe,
	Dat doe ic gerne, semmine trouwe!
	Tirst dat ic riddere ben gedaen
160	Ende ors ent wapene, ic volge hem saen.”
	Die coninginne was blide des
	Ende dedene wapenen, sijt gewes,
	Met goden wapenen ende dire.
	Daer na deetsi bringen scire
165	Enen swerten wapen roc saen
	Van sindale. Doe quam gegaen
	Een knecht ende brachte een ors snel,
	Verdect ende gebreidelt wel.
	Her Keye lenet der coninginnen.
170	Een swerd brachtmen hierenbinnen,
	Een dat beste dat daer was.
	Die coninginne, sijt seker das,
	Gordet hem ende sprac hem an:
	“Nu vaerd! God maec u goet man!”
175	Doe quam Clarette gegaen
	Ute ere cameren ende gaf hem saen
	Ene witte mouwe ende seide: “Here,
	God gesterke u in die ere.
	Pijnt om die ere vroech ende spade
180	Ende dient Gode in al uwe dade,
	Ende sire moder, onser vrouwe,
	Ende sijt hovesch ende getrouwe.
	Hord messe gerne in elker stede.
	Dien gi hort prisen van goder sede,
185	Daerna werct, dat radic u wel.
	Van nane, van roden, van die sijn fel,
	Wacht u daer af in allen tide.
	In u herberge soe sijt blide
	Ende gelt oec gerne uwe scout.
190	Weduwen ende wesen sijt altoes hout,
	Daer mense wilt veronrechten iet.
	Dese erenberge, here, nu siet,
	Die gevic u hier te desen,
	Dat gi altoes min ridder selt wesen
195	Ende min vrient, waer gi sijt.
	Nu volget den riddere, het es tijt.”
	“Joncfrouwe, God lone u, ende tuwen wille,”
	Sprac hi, “benic lude ende stille.”
	Die coninginne sprac doe saen:
200	“Clarette, dit was wel gedaen.”
	¶Dus voer die riddere wech ter vard
	Ende Keye sprac ter coninginnen ward:
	“Vrouw, min ors voerd hi daer henen;
	Nembermeer sidi den genen,
205	Noch ic min ors. Wats oec gesciet,
	Hine volget den roden riddere niet.
	Al waerre X, hi soutse verslaen,
	Wordi verbolgen. Ic segt u saen,
	Kindine, hine volgede hem niet.
210	Maer Clarette heeft wel bespiet
	Haer scoenheide te gevene enen man
	Die vele bat derschen can
	Ofte met ere ploech eren,
	Dan vor enen riddere hem verweren.”
215	Die coninginne sprac: “Her Keye, u tale
	Es quaet; ic rade u wale
	Dat gijs meer gewaget vor mi.”
	Die riddere was daer noch soe bi,
	Dat hijt algader heeft gehort
220	Ende sweech alstille ende reet vord
	Ende pensde, hi souts gewroken werden,
	Hine ontsonke hem inder eerden.
	Dus es hi ene mile gereden.
	Daer quam hi tere wegesceden;
225	In elke sach hi hoveslage baren.
	Doen ne wisti welken varen.
	Daer vernam hi een magedekijn saen,
	Die lambere hoetde. Doe liet hi gaen
	Sijn ors vaste te hare ward
230	Ende vrachde hare met snelre vard
	Om enen riddere ende ene joncfrouwe.
	“Here, si riden daer; groten rouwe
	Moet den riddere geven onse Here;
	Hi sleet daer ene joncfrouwe soe sere.
235	Vaertse bescudden, des biddic u.
	Si riden daer vore niet sere nu
	Ter rechter hant, seldi weten!”
	Die Riddere es na hen gesmeten
	Ende quam gereden in een wout,
240	Daer vogle in songen menechfout.
	Die sanc bequam hem harde wel.
	Mettien sach hi den riddere fel
	Ende riep dat hi ontbeiden soude.
	Die rode riddere niet en woude
245	Ontbeiden, noch hine sach omme
	Ende sweech al stille alse di stomme
	Ende sloech die joncfrouwe maer te meer.
	Dies hadde die swerte int herte seer
	Ende sprac: “Her riddere, bi mire trouwen,
250	Tfernoy dat gi deser joncfrouwen
	Doet, sal u berouwen sere.”
	Die rode keerdem met enen kere
	Ende sprac: “Du best een sot vor waer,
	Dat gi mi comen dorst dus naer.
255	Bestaect mi, ic soudi te handen
	Hier beten doen met groten scanden.”
	Die swerte Ridder sprac doen saen:
	“Mochtic uwes gedreiges ontstaen,
	Ic waende wel ontstaen uwer daet.
260	Bi Gode, gi sijt fel ende quaet,
	Dat gi dese joncfrouwe dus slaet.”
	Alse die rode dat verstaet,
	Sloech hi met sporen ten swerten ward
	Ende die swerte op hem ter vard
265	Ende die rode stac met crachte
	Den swerten dorden scilt onsachte,
	Dat tspere brac. Die swerte mede
	Stac den roden daer ter stede
	Int canteel vanden scilde weder,
270	Dattie rode viel ter neder
	Ende riep ende seide: “Hebs mins genade!
	Nu scinen hier mine overdade.
	Gi sijt wel over mi gewroken:
	Mijn arm ende III rebben sijn te broken.”
275	Ende doen die joncfrouwe hoerde dat,
	Dat hi dus genade bat,
	Dankes sijs den Riddere sere
	Ende Gode onsen liven Here.
	Doe sprac si: “Edel Riddere vri,
280	Slaet hem thoeft af ende gevet mi.”
	“Bi Gode, scone maget, dat si.”
	Hi trac tswerd. Doe bat genade
	Die rode. Die swerte sprac: “Hets te spade,
	Gi moet die overdaet copen saen,
285	Die gi der joncfrouwen hebt gedaen.”
	Doe riep hi der joncfrouwen an,
	Dat hi werden wilde haer man,
	“Ende van al in u genaden staen.”
	Doe seide die swerte Riddere saen:
290	“Joncfrouwe, also helpe mi God,
	Hi biet u een scone gebot.
	Wat raetdijs?” Si seide saen:
	“Al dat gi raed willic anegaen.”
	“Soe radict u: al was hi fel,
295	Hi maget al noch beteren wel,
	Ende vaerd met hem te Kardoel hier bi
	Tot Genevren, der coninginnen vri.
	Ende groetse mi oppenbare
	Ende alle die gi vint met hare,
300	Van minent halven ende segt haer dan,
	Datse groet die selve man
	Die si heden riddere dede
	Selve, met groter hoveschede,
	Om dat ic u bescudden soude nu.
305	Goddanc, ic hebbe bescud u.
	Nu sit op ende vaerd gereet
	Tote Kardoel ende dat u heet
	Die coninginne, dat seldi doen.
	Soe hebdi van uwer mesdaet perdoen,
310	Dat gi an die maget hebbet mesdaen.
	Ende segt mi heren Keyen saen,
	Dat ic meer come in Arturs hof,
	In heb mi eer gewroken daer of
	Vanden lachtere die hi mi op teech,
315	Heden doe ic van hove creech.”
	¶Die riddere seide: “U gebot
	Salic doen, alselp mi Got!
	Ic hebbe becocht min overmoet.
	Nie en dedic joncfrouwen goet.
320	Heden gemoettic dese joncfrouwe vri
	Ende enen riddere, dat seitsi mi,
	Dat haer broder was die gene;
	Dien slogic doet. Met groten wene
	Ward die joncfrouwe om hem saen.
325	Groet leet hebbic haer sint gedaen.
	Dien doetdic onverdient, Godweet.”
	“Nu vaerd ter coninginnen gereet
	Ende valt hare hier af te voet;
	Sine doet u nembermer els dan goet.
330	Ende dat ic u Keyen secgen hiet,
	Ic bids u, en vergetes niet.”
	Doe seide die maget: “Gi hebt an mi
	Ene vrindinne, soe waer ic si;
	Oec salic wesen u getrouwe.”
335	Doe sprac die Riddere metter mouwe:
	“Wistic dat gijt wel sout helen,
	Ene dinc soudic u gerne bevelen.”
	“Jaic,” sprac si, “met goeder trouwen.”
	“Alse gi comt tot mire vrouwen,
340	Daer suldi ene wile bi dagen
	Ende na Claretten van Spangen vragen.
	Ende alse gijs die stade siet,
	Groetse mi en latets niet,
	Stillekine, niet oppenbare,
345	Ende segt van minenthalven hare,
	Dat icse minne ende sal na desen
	Haer lief ende haer riddere wesen.
	Ende canic met wapinen verdinen dan,
	Datmen mi priest ende werde goet man,
350	Soe doe mi doch in haren sen,
	Ende vernemtsi dat ic blode ben,
	Soe sijs quite ende alle wijf
	Te pensene iet om min lijf.”
	Die joncfrouwe seide: “Nu geloves mi,
355	Magic hare sijn iet lange bi,
	Ic doese u minnen, wet vor waer.”
	Dus sijn si gesceden daer.
	Nu latic u vanden Riddere bliven
	Metter mouwen ende sal scriven
360	Vander joncfrouwen ende vanden riddere roet,
	Die beide reden te Kardeloet.

II. Vanden roden riddere enter joncfrouwen

	Daventure seget nu ter stede
	Vanden riddere ende der joncfrouwen mede,
	Die te Kardole ward reden nu.
365	Hi bat haer sere, dat secgic u,
	Dat si over heme bade
	Der coninginnen dor grote genade.
	Hi lach haer sere ane met beden.
	Binnen dien quamense gereden
370	Vore die borch te Kardoel binnen,
	Daer si vonden der coninginnen,
	Die scire ut harre cameren quam,
	Doen si vanden riddere vernam.
	Die riddere entie joncfrouwe met
375	Waren beide gebeet, dat wet,
	Entie coninginne ontfincse wale.
	Die joncfrouwe begonste doe dese tale,
	“Vrouwe, gi saget mi heden wel,
	Dat mi dese riddere fel
380	Dede harden groten rouwe.
	Gi ontfarmet mins, edel vrouwe,
	Ende sindet enen swerten Ridder na mi,
	Dine soe dwanc, vrouwe, dat hi
	Van algader sinen mesdaden
385	Die hi mi dede, u comt te genaden.
	Nu hord mine clage, edel vrouwe,
	Hi heeft mi gedaen groten rouwe:
	Hi sloech heden minen broder doet,
	Die hem mesdede clein no groet;
390	Hine hadden noit gesien te voren.
	Mi heeft hi gedaen groten toren,
	Vrouwe, ende dat staet al an u,
	Hoe hijt mi sal beteren nu.
	Vrouw, oec secgic u noch mere:
395	Die swerte Riddere groet u sere
	Ende alle die horen tuwen hove.
	Leeft hi iet lange, hi comt te boven
	Allen den genen die ic kinne.
	Bi Gode, vrouwe, waric coninginne,
400	Ic soudene minnen voer alle man.”
	Die coninginne loech ende sprac doe an
	Den roden riddere ende seide: “Keytijf,
	Hoe temedi dit scone wijf
	Dus te mesvoerne ende om niet?”
405	“Vrouwe,” seit hi, “oft gijt gebiet,
	Ic come hier in uwer genaden
	Ende wille beteren al mine mesdaden.”
	¶Die coninginne dede hem geloven daer,
	Dat hi nembermeer daer naer
410	– Bi ridderscape ende bi trouwen –
	En mesdade vrouwen no joncfrouwen.
	Dit swoer hi daer. Doe seide hi:
	“Vrouwe, die Riddere beval mi
	Ene boetscap te doene oppenbare
415	Ane Keyen, wistic waer hi ware.”
	Die coninginne leidene daer.
	Doe sprac hi te Keyen daernaer:
	“Her Keye, met mi u ontboden heeft
	Een die beste riddere die leeft,
420	Een swerd met ere mouwen wit:
	Nembermeer comt hi na dit
	In Arturs hof, eer comt die dach
	Dat hi den lachter wreken mach,
	Dien gi hem seit onverdient.
425	In wils te wers niet sijn u vrient,”
	Seide die rode, “bolgedi te miwaerd.”
	“Nenic,” sprac Keye, “maer opten musaerd
	Belgic mi ende saels mi wreken.
	Ic salne noch soe lachterlijc steken
430	Van sinen perde ende thoeft af slaen,
	Magickene enechsins begaen.”
	“U quade tonge,” sprac die coninginne,
	“Sal u vele quaets noch bringen inne;
	Gi segter selden hovescheit mede.”
435	Die rode riddere nam orlof ter stede
	Ende voer en wech, in weet waer,
	Maer die joncfrouwe, si bleef daer
	Met Arturs wijf, der coninginnen.
	Oec deetsi hier na wel bekinnen
440	Claretten van des Ridders minne
	Ende brachse oec in selken sinne,
	Dat sine minde, sonder waen.
	Hier af latic die redene staen
	Ende secge vanden Riddere u,
445	Metter mouwen, vorward nu.

III. Vanden Riddere metter mouwen ende Cephalus

	Nu gewaget daventure,
	Daer hi sciet ter selver ure
	Vanden roden riddere, dat hi
	In een dal quam daer bi,
450	Daer hi gemoette ene joncfrouwe,
	Dine met hare op grote trouwe
	Leide ende herberge oec boet.
	Dies hi hare seide danc groet
	Ende voer met hare te hare hove,
455	Daer hi was met groten love
	Ontfaen vander maisniden daer.
	Si beval hen allen daer naer,
	Dat si sijns wel namen ware.
	Doe quam haer broeder oppenbare
460	Vorden Riddere saen na desen
	Ende hitene willecome wesen
	Ende neech hem neder toten voeten.
	Die joncfrouwe dede met goeder moeten
	Den Riddere ontwapinen ter stede
465	Ende een paer cleder bringen mede,
	Dat si hem bat ane te doene.
	Een gordel gaf si den Riddere coene,
	Dat al was van fijnre side.
	Hi dankes hare sere tien tiden.
470	Doen hi hadde die cleder an
	Docht hen een die scoenste man
	Die si nie hadden gesien.
	Om hem worden pensende mettien
	Alle die joncfrouwen vandaer binnen.
475	Alle begeerden si sire minnen
	Ende Egletine, harre alre vrouwe,
	Pensde: “Here God, ende oft mi trouwe
	Dese Riddere nu wilde houden,
	Soe waric van minnen sere in vrouden.
480	Hoe mochtic hem dit nu doen verstaen?”
	Mettien so gincmen ginder dwaen
	Entie Riddere ende Egletine gemene
	Gingen tere taflen sitten allene.
	Hare joncfrouwen entie knapen saten
485	Tere andere taflen ende aten.
	Daer was gedient wel ende gereet.
	Eglentinen broder sneet
	Vorden Riddere ende voer hare.
	Die joncfrouwe bat den Riddere daernare
490	Over haren broder, dat hi wesen
	Mochte sijn knape. Hi seide te desen:
	“Joncfrouwe, ic ontfaene gerne, Godweet.”
	Dus atmen daer; daer na gereet
	Dedemen die taflen van daer.
495	Men sanc, men speelde daernaer
	Ende scone avonturen oec met
	Seidemen daer. Daer na, dat wet,
	Dedemen den Riddere slapen gaen
	Op een bedde wel gedaen.
500	Dien nacht reste hi sonder pine,
	Maer die joncfrouwen ende Egletine
	Pensden om hem dicke dien nacht,
	Maer dat dede der minnen cracht.
	Dus hadden si van haren gaste
505	Van minnen pine ende onraste,
	Daer hi niet af ne weet.
	Smargens stont hi op gereet
	Ende wapende hem ende wilde riden.
	Egletine quam tien tiden
510	Ende boet den Riddere goeden dach.
	Hi dancte hare, doe hise sach,
	Der herbergen die si hem dede,
	Ende nam orlof al daer ter stede.
	Ende Cephalet quam daer gegaen.
515	Doe bevalne sijn suster saen
	Den Riddere daer, op sine trouwe.
	Doe seide die Riddere metter mouwe:
	“Ic sal hem gelijc mi selven doen.”
	Cephalus seide: “Edel baroen,
520	Op ene vorwaerde varic met u,
	Dat gi mi riddere sult maken nu
	Binnen enen jare, teneger stont,
	Opdat ics verdine.”“Ic doet u cont,”
	Sprac die Riddere, “dat willic anegaen.”
525	Dies gaf hi hem sine trouwe saen.
	Doe beval si den broder daer nare,
	Dat hi altoes gedienstech ware
	Ende si leverde hem wapine ende part.
	Si namen orlof metter vard.
530	Cephalus voerde sijn spere ende scilt.
	Si reden henen met groter gewilt
	Ende quamen gereden, sonder waen,
	Daer een cruce was gestaen.
	Doe seide Cefalus, “Live here,
535	Dit foreest vruchtic sere.
	En was nie man diet leet,
	Hine haddere scade in, Godweet.
	Percheval, Walewein ende Lanceloet,
	Ductalas ende Erec, met ere conroet
540	Wilden si dore dwout riden,
	Si worden gescoffirt daer tien tiden.
	Si liten haer helme ende haer swerde daer
	Ende worden gewont oec, dats waer.
	Met pinen mochten si ontgaen,
545	Sine waren doet ofte gevaen.
	Dit hetet tFelle Woud sonder Genade.
	Here, wat es nu in uwen rade?”
	Doe antwerde die Riddere metter mouwe:
	“Node keric bi mire trouwe,
550	Ende blodelike dar ic oec varen
	Daer dus gode ridders te barenteert waren.
	Nochtan willic proven min geval,
	Wat mi hier af comen sal.
	Vare [n wi] henen vaste te woude ward.”
555	Doe hoerden si ropen metter vard:
	“Her Riddere, hoerdijt, metter mouwen,
	Keert weder oft het sal u rouwen!
	Comdi int Wout sonder Genaden,
	Gine lidet heden sonder scaden.”
560	Doe sach hi comen enen knecht
	Ende ene joncfrouwe vore hem recht,
	Die beide dreven rouwe groet
	Ende van allen clederen waren bloet.
	Die joncfrouwe hadde haer scone lede
565	Met enen rise gedect ter stede.
	Si sprac: “Wat es mi gesciet,
	Ellendech wijf! Dus magic niet
	Comen, daer mi ieman sien mach.”
	Metten selven datse Cefalus sach
570	Ende warp hare sine cappe an
	Ende den knecht gaf hi dan
	Sijn sorcoet. Doe quam gereden
	Sijn here blide was der hovescheden
	Die Cefalus daer hadde gedaen.
575	Hi grote die joncfrouwe saen,
	Die hem riet dat keren sere,
	Oft hi behouden wilde sijn ere.
	Doe vertelde si hem saen,
	Hoe si quam an enen naen,
580	Dien si om Arture vragede daer.
	“Ende hi wisede mi daer naer,
	Dat ic al desen wech vore ter linden;
	Ic soude Arture noch tavont vinden.
	Ende doe wi quamen ter linden, here,
585	Soe vervaerdem min knecht so sere,
	Dat hi seide, al sonder waen,
	Dat ons verraden hadde di naen.
	Mettien quam een donderslach,
	Dat ic ne horde noch en sach
590	Ende die minen knecht ende min part
	Ter neder sloech met ere vard.
	Ende doe wi waren vercomen,
	Hebwi enen groten riddere vernomen
	Ende een groet deel knapen daer naer,
595	Die swerd hadden huud ende haer.
	Si hadden dogen blakende roet,
	Die tande lanc, die monde groet.
	Die minste was merre dan een gygant.
	Elc hadde een geessele in die hant
600	Ende een swerd vorde elc gemene;
	Sine hadden andere wapine gene.
	Haer huud harder dan stene waren.
	Daerna quam een naen gevaren,
	Dise bedwanc soe ter steden,
605	Dat si beefden met alden leden.
	Doen quam een riddere die seide te mi:
	“Joncfrouwe, mi es leet dat gi
	Hier sijt ende u knecht mede.
	Ic woude gi waerd in ere ander stede.
610	En ware ic, gi waerd verloren.
	Om ere wille, die mi te voren
	Van minnen bringet menech gepens,
	Magic, ic sal u enechsins
	Hulpen.” Doe seide ic, “Gods loens hare
615	Daer gijt om doet.” Ende saen daer nare,
	Her Riddere, so quam die felle naen
	Ende alle die andere op mi saen
	Ende begaetden mi, alse gi siet.
	Die riddere dogede groet verdriet
620	Eer hi mi verloeste al daere.”
	Die Ridder metter mouwen vrachde hare,
	Twi si den coninc soeket nu.
	“Bi Gode, her Riddere, ic segt u:
	Mijn stiefvader wilt mi algader
625	Tgoet nemen, dat mi liet min vader,
	Daer C ridders wel horen ane
	Ende CC leenknechte. Vordane,
	Seit hi, hets algader sine.
	Mine vrient hebbenre gedaen pine
630	Om mi te hulpene. Dan seget hi,
	Welet ieman becorten alse riddere vri,
	Jegen hem, hi come ende wint,
	Anders en geeft hijs mi niet en twint.
	Mine vrient beswiken mi ter ure.
635	Dus soekic den coninc Arture
	Ende soude hem bidden Walewaine
	Tenen vogede oft Ywaine,
	Oft Percheval, ofte Lanceloet;
	Haddicker ene, in hadde gene noet.”
640	¶Doe seide die Riddere metter mouwen:
	“Scone maget, bi mire trouwen,
	U toren es mi harde leet.
	Gi selt hier nu bliven, Godeweet;
	Mijn sciltknecht sal bliven bi u.
645	Ic sal in geen wout varen nu
	Ende proven min geval al daer.
	Magic keren, wet vor waer,
	Ic sal u bat beraden echt.
	Blivic doet, so bevelic minen knecht,
650	Dat hi van u en scede niet,
	Vore dat hi u bat tgereke siet.”
	Cefalus seide doe: “Here, twaren,
	Ic sal ember met u varen.”
	“Gine sult,” sprac die Ridder metter mouwe,
655	“Gi moet bliven bider joncfrouwen.”
	Hi sprac, “Ic moet doen u gebot.”
	Die joncfrouwe sprac, “Alselp mi Got,
	Her Riddere, mi es leet u scade.”
	“En holp niet nu, datmens mi bade.”
660	Mettien nam hi spere ende scilt
	Ende voer in ward met gewelt.
	Si baden alle drie daer sere,
	Dattene bescermen moeste onse Here
	Ende hi selve riep met trouwen
665	Genaden op onser soeter Vrouwen.
	Hi reet int wout eer iet lanc.
	Daer hi hoerde der vogeline sanc,
	Ende hem quam doe in sinen sinne
	Starkelike Claretten minne.
670	Hi sach doe optie mouwe wit.
	“Ay Clarette, gi gaeft mi dit
	Ende hiet mi pensen om die doget.
	U gichte heeft mi soe verhoget,
	Dat mi soe fier es nu die sin,
675	Dat ic en weet waer ic bin.”
	¶Nu quam min vrouwe ver Venus vord,
	Doen si verhord heeft dese word,
	Ende plante in hem enen boem na des,
	Die nine verdroget, waer hi es.
680	Hi draget blomen over jaer.
	Maer hi ware den genen swaer
	Te dragene, die nine bekinnen
	Die treken van gerechter minnen.
	Maer die werelt es nu soe cranc,
685	Dat si al laet der minnen bedwanc.
	Maer nochtan der minnen cracht
	Maect menegen coene ende gevet macht,
	Minne haet al dat es loes;
	Haer boem draget vrucht altoes.
690	Deen telech draget melthede,
	Dander reine oetmodechede,
	Terde sin ende wijshede,
	Tfierde pine ende arbede,
	Tfifte bliscap, tseste rouwe,
695	Tsevende doget, dachtende trouwe,
	Dat negende ene bedachtechede,
	Dat tiende grote hoveschede,
	Dellefste pense, twelefste vruchten,
	Tertienste beven, tfirtienste suchten.
700	Dat XV vasten ende waken,
	Tsestiende word met soeter spraken,
	Tseventiende reinen moet,
	Dachtiende geluc ende spoet,
	Dat XIXde lange quale,
705	Dat twentechste verdinen wale.
	¶Dit ende meer moten si bekinnen,
	Die herte, daer die boem van minnen
	In sal wortelen ende dragen.
	Die minne mach haer sere beclagen
710	Over die gene die wanen minnen
	Ende te vriene dan beginnen.
	Menech der minnen onrecht doet,
	Mare het ware al jegen spoet,
	Wildic dat berechten hier
715	Den swerten Riddere, die nu tfier
	Van Claretten minne ontstac.
	Men seit datse Lanceloet van Lac
	Minde. Dat was sceren ende een blijf:
	Hi minde Genevren, Arturs wijf.
720	Ende Gastolus vanden Gronen Dale
	Dogede om haer minne grote quale.
	Ende Carados vander Riviren
	Voer in alle lande torniren,
	Daer hi hogen prijs verwarf;
725	Om haer minne hi sint starf.
	Amelant minnetse oec, sijt seker das,
	Die here vander Montaengen was.
	Soe dede Marchelijs, als wijt vinden,
	Die oec here was vander Linden
730	Die winter ende somer was even grone,
	Alst Gode mogende was te doene.
	Menech ander minnese met.
	Die Riddere metter mouwen, dat wet,
	Behoeft te hebbene goet geval,
735	Sal hi dese maken al
	In Claretten herte onmare
	Ende selve sijn gemint van hare.
	Jahi wel, ans nu Venus,
	Dine hier an heeft bracht aldus.
740	“Ay mi,” seit hi, “wats mi gesciet?
	Ic pense ende hets al om niet.
	Al waric here van al kerstenhede
	Ende van heidenesse oec mede,
	Ende daer toe een die scoenste man
745	Die ridders name ie gewan,
	Ende alle herten waren ene,
	Die van dorperheiden waren rene,
	Ende die herte dan ware mijn,
	Nochtan waendic te dulde sijn
750	Te pensene om selke minne,
	Die ic onwetende nu beginne
	Bi rade van minen dommen sinne.
	Nu neme, dat icker ane winne,
	Dat sal int inde sijn die doet.”
755	Een fel riddere ende een groet
	Quam ridende sere te hemward.
	Hi riep sere op hem ter vard:
	“Her Riddere, vander witter mouwen
	Ende van uwen orsse, bi mire trouwen,
760	Salic u scire quite maken.”
	Die Riddere en horde niet der spraken.
	Dander riep doe anderwarf:
	“Biden Here, die nie bedarf,
	Het sal u tonneren vergaen.”
765	Noch en heeft hijs niet verstaen.
	“Hordijt? Sprect!” Ende hi niet.
	Mettien die rode riddere liet
	Lopen ende stac den swerte soe,
	Dat hi opward keerde doe
770	Die been ende hi daer mede
	Sijn gepens vergat ter stede
	Ende riep: “Live Here, wats mi gesciet?”
	Mettien hi vore hem houden siet
	Den roden riddere, dine af stac
775	Hi spranc op manlike ende sprac,
	“Bi Gode, onsen Here van hemelrike,
	Gi staect mi harde dorperlike
	Van minen orsse sonder plecht.”
	“Oft u andet, so nemes recht.
780	Hier met sone lidijt heden
	Dat gi dat van overmodecheden
	Niet en wout spreken jegen mi,
	Doen ic u driewarf riep; bedi
	Balgic mi te meer op u.”
785	“Weltijt riepti mi?” “Rechte nu,
	Vor dien dat ic u tumelen dede.”
	“Omblide werdic mire lede,
	Hordic u heden ofte sach,
	Vore dien dat ic op deerde lach.”
790	“In achts niet. Daet oft gi mocht.
	Gi hebbet dire gnoech becocht.
	Gi hebter ombe u ors verloren;
	Noch seldijs hebben merren toren.
	Kiest, ic sal u deilen een spel,
795	Ende eer gi kiest, bepinst u wel:
	Uwen voet oft u ene hant
	Oft u oge moet wesen u pant.
	Soe mogedijs togen teken wel,
	Dat gi waerd int Wout Fel.
800	Dus mogedijt goden coep liden.
	Ende wildire oec iet jegen striden,
	Soe wee uwen hovede.” “Jaic, en trouwen,”
	Sprac die Riddere metter mouwen,
	“Dese tol ware mi oec te swaer.
805	Bi Gode, in gave u niet een haer.
	Ende dat gi mi taent nu dus sere,
	Dat ant mi, bi onsen Here,
	Ende dreiget. Waerdi te voet,
	Ic sout becorten, des sijt vroet.”
810	Doe beette saen Elyconas
	Ende trac sijn swerd ende ginc na das
	Opten swerten Riddere slaen
	Ende die swerte op hem saen.
	Hi sloech den roden riddere soe,
815	Dat hi ter eerden boech doe.
	Elc sloech den anderen sinen scilt
	Ontwee, oft ware een vilt.
	Hare helme ende haer halsberge met
	Slogen si al te sticken, dat wet.
820	Dus vochten si tot over none.
	Haer ne geen en was so coene,
	Hine hadde met gode geleeft al bloet
	Dore eens kins bede niet groet.
	Si vielen beide in onmacht daer
825	Ende lagen ene halve mile daernaer,
	Eer haerne geen daer verquam.
	Te lest die swerte Riddere vernam
	Die mouwe die hem gaf Clarette.
	Doe spranc hi op sonder lette
830	Ende was altemale vercomen,
	Ende heeft sijn swerd daer genomen
	Ende es tElycanase gegaen
	Ende keerdene ende hitene op staen.
	Entie rode stont op ter vard
835	Ende nam in sine hant sijn sward,
	Maer hine conde hem verweren niet.
	Die swerte Riddere, als hi dit siet,
	Sloechine soe met sinen swerde,
	Dat hi neder viel op deerde.
840	Ende doe hi daer ter neder lach,
	Verdonkerde hem saen die dach
	Ende donderde ende blixende mede.
	Het ward so sere donker ter stede,
	Dat hi nine sach een twint.
845	Daerna hi den dach bekint.
	Doen hordi ropen sonder waen:
	“Mijn broder werd gewroken saen;
	Dat gine sloget, hoe dorstijt doen.”
	Met hem quam lopende een lyoen;
850	Si lipen beide te hem ward.
	Hi seinde hem ende ward vervard.
	Wat wondere waest? Hi hadde te voren
	Mode gevochten ende verloren
	Ors ende helm ende sinen scilt.
855	Ane sijn swerd, dat hi in di hant hilt,
	Stont sijn toverlaet algader,
	Naest Gode, onsen hemelscen Vader.
	En hadde gedaen nochtan di minne,
	Hi hadde geweest al tende sinne.
860	Si maectene so coene, wet vor waer,
	Dat hi ne hadde genen vaer.
	Amelant maecte groet geclach,
	Doe hi sinen broder doet sach:
	“Gi waerd, broder, meer vermaerd
865	Ende meer ontsien ende onvervaerd
	Dan ic was, ende holpt mi dwout
	Te recht houden met uwer gewout.
	Nu bevelic u ziele gemeinlike
	Allen den heilegen van hemelrike.”
870	Doe reet hi opten Riddere daer
	Ende sijn lyoen oec daer naer.
	Hi stakene dor den luchteren arm,
	Dat trode bloet ut ran al warm,
	Entie lyoen waende hem wel
875	Hebben gescoerd halsberch ende vel.
	Maer neen, hi niet; hi scorde hem af
	Die mouwe die hem Clarette gaf.
	Dies ward hi erre ende hi verdroech
	Dat swerd, daer [hi] den lyoen met sloech
880	Half sijn hoeft entie vote voren.
	Nu heeft Amelant verloren
	Die hulpe van sinen lyone,
	Daer hi te voren op was coene.
	Doe sprac Amelant: “Nu es min toren
885	Meerre dan hi was te voren.
	Ic hatene diet mi heeft gedaen.”
	Hi beette neder ende es gegaen
	Ten Riddere ward ende sloech bedichte
	Op hem na sijn bloet ansichte,
890	Maer die Riddere die slogene weder
	Op helm, op scilt, vord ende neder,
	Dat al te sticken es gespleten.
	Haddi doe op sijn ors geseten,
	Hi hadde gevloen, wetic wel.
895	Int leste den Riddere daer gevel,
	Dat hi Amelante enen slach gaf
	Op sinen arm, dat hi vloech af.
	Doe bat Amelant saen genade.
	Die Riddere seide: “Het es te spade.”
900	Amelant seide: “Ic segt u nu:
	Spaerdi mi, soe spaerdi u,
	Want mine man, die mi sijn hout,
	Dier ic hier menege hebbe int wout,
	Souden u doden; dat ware scade.”
905	“Nu segt mi dan bi wat rade
	En mach hier nieman dore liden
	Ende wie es hier here nu ten tiden?”
	“Ic ben here daer af,” sprac hi, “algader.
	Van minen tienden oudervader
910	Eest aldus verstorven op mi
	Ende oit heeftment gehouden vri.
	Want soe wie datter in quam,
	Dat hire selke scade in nam,
	Waest riddere ofte oec joncfrouwen,
915	Dat hen mochte haer leven rouwen,
	Al mochten si behouden dleven,
	Daer sijnre C doet in bleven
	Jegen enen dire ontgingen.
	Onlancs sijn gesciet die dingen,
920	Dat hier Percheval ende Walewain
	Ende Lanceloet waren int plain
	Ende andere vele gesellen mede,
	Die met pinen ontdrogen haer lede.
	Hier bi hetet Felle Wout.
925	Ic hebbe noch XL ridderen stout
	Ende C gygante oec wel;
	Nieman sach gene so fel.
	Serpente, draken ende lyone
	Hebbic oec te minen doene,
930	Die mi onderdanech sijn al.
	Enen naen hebbic, dien dit getal
	Dient ende ontsien al sonder wanc;
	Hi hevetse alle in sijn bedwanc.
	Ende leeft oec nieman nu ten stonden,
935	Die so wel can ane wonden.
	Wildi an minen rade staen,
	Soe mogedi metten live ontgaen.”
	“Jaic,” sprac die Ridder metter mouwen,
	“Wildi mi sekeren bi uwer trouwen
940	Te werkene al bi minen rade,
	So salic uwes hebben genade.”
	Hi sekeret hem bi sire trouwen.
	Doen sprac die Riddere metter mouwen:
	“Soe moetti nu beteren saen
945	Ere joncfrouwen dier es mesdaen
	In dit wout ende sere mesmaect.
	Ic ontmotese heden, al naect,
	Ende deetse beiden oec na mi.
	Minen sciltknecht litic haer bi.”
950	Amelant seide: “Dat willic doen,
	Maer laet mi tirsten, edel baroen,
	Minen naen hier doen comen,
	Dat hi onser wonden moge gomen.
	Ic weet wel, vint hi minen arm
955	Metten verschen blode al warm,
	Hi salne eer drie dage al genesen.”
	Die swerte Riddere seide na desen:
	“Het es mi lief.” Doe riep hi saen:
	“Fellon, Fellon!” Doe quam die naen
960	Op een starc ors gereden.
	Daer sach hi doet licgen ter steden
	Elyconas ende sinen here
	Amelande gewont wel sere.
	Hi riep: “Acharme! her Amelant,
965	Hoe eest u dus gegaen in hant?
	Heeft dese Riddere allene dit gedaen?
	Dies en gelovic niet.”“Sonder waen,
	Fellon, het dede dese selve man.”
	“Godsat heb hi diet clage dan.
970	Gi plaget te sine scip ende roder
	Van ridderscape, gi ende u broder.
	God en wils u nember onnen,
	Want een ridder heeft u beiden verwonnen
	Ende uwen lyoen. Dits wonder groet:
975	Mi droemde tnacht uwes broder doet,
	Want mi droemde, dat een aren
	Verwonnen hadde II sparewaren.
	Dats dese Riddere sonder waen.
	Dat sal hi becopen harde saen.
980	Nochtan waerd jamber ende scade,
	Die hem enegen lachter dade.”
	Amelant seide doe: “Felloen,
	Gine moget den Riddere niet mesdoen;
	Die hem mesdade, hi daet mi.”
985	“Bi Gode, here, sint meer dat si
	Die vede versoent tuschen hem ende u,
	Soe es si van mi versoent oec nu.”
	“Jasi, Fellon, waent ons genesen.”
	Fellon antwerde saen te desen:
990	“Mochtic wel ende dorstict laten,
	God hi mote mi nu verwaten,
	Oftic minen here genase,
	Amelante, den bloden hase.
	Mi donke, hi es geseten heden
995	Optie bloetheit vander coenheden
	Ende vanden gevalle op dongeval,
	Dat lange met hem wesen sal,
	Ende opten lachter vander eren.
	Hine darf hem nembermer bekeren,
1000	Daerne goet man met ogen ansiet.”
	“Fellon, noch begeefdi niet
	Uwer onseden? Comes af, ic raet u,
	Oft ic saels mi belgen nu.”
	Doen beette saen neder Felloen
1005	Ende ontwapende sinen here doen,
	Die doe hadde menege wonde,
	Die hi verbant alle tier stonde.
	Hi verbant oec mede den arm
	Metten verschen blode al warm.
1010	Een vingerlijn hadde Felloen
	Daer met seindi die wonden doen.
	Daer was een steen in gewracht:
	Die steen hadde sulke cracht,
	Al hadde een man doetwont gewesen,
1015	Seindine daer met, hi ware genesen.
	Nu hiet Amelant Fellon daer na,
	Dat hi ten swerten Riddere ga
	Ende hine genese op sine trouwe.
	Den Riddere gedachte metter mouwe,
1020	Dat hem Clarette hadde verboden,
	Dat hi genen naen noch roden
	Geloven soude.” Dit geloefdic u,
	Clarette, edele joncfrouwe, ende nu
	Stervic, doe ic u gebot.
1025	Ende banderside, alse hulpe mi Got,
	Soe doe ic node jegen uwen raet;
	Nochtan min leven an hem staet.”
	Dus pensdi vort ende weder,
	So lange dat hi viel ter neder
1030	In onmacht. Doe riep Amelant:
	“Fellon, com hare te hant;
	Hier sterft di beste riddere een
	Die de sonne nie besceen.”
	Fellon ginc daer ende Amelant
1035	Ende ontwapenden den Riddere thant
	Ende vonden over hem XV doetwonden.
	Die heeft hem die naen verbonden.
	Amelant waende dat hi doet ware.
	Hi verquam ende sprac daer nare:
1040	“Ellendech man, wats mi gesciet!
	Wacharme, in mach genesen niet,
	En si dat ic der scoenre raet
	Verhore, na dien dat mi staet.”
	Dit horde Amelant entie naen
1045	Ende hebbenre beide bi verstaen
	Dat hi minde. Hi stont op te hant
	Ende alsi hem ontwapent vant
	Ende sine wonden saechte gebonden,
	Doe sprac hi ten selven stonden:
1050	“Clarette minne, dit es gesciet,
	Maer, bi Gode, in wist niet,
	Dies moettijd mi, scone, vergeven.”
	Fellon, die hem stont beneven,
	Vrachdem hoes hem behagede nu.
1055	“Wale. Her Amelant, nu biddic u,
	Dat wi ter joncfrouwen scire gaen.”
	Amelant seide:” Dat werd gedaen.”
	Si wapenden hem ende gingen daer
	Die joncfrouwe lach, wet vor waer,
1060	Ende haer knecht in knigebede
	Ende daden oetmodelijc haer gebede
	Ende Cefalus met goder trouwen
	An onsen Here ende onser Vrouwen.
	Mettien sagen si comen gegaen
1065	Haer here, Amelante enten naen.
	Doen die joncfrouwe den naen sach,
	Viel hare op therte een swaer slach.
	Si waende van hem verraden wesen
	Gelijc si was onlancs vor desen.
1070	Ende Cefalus mesliet hem sere,
	Doen hi sach sinen here,
	Om dat hi quam also te voet,
	Ende dat hem so onsiende stoet
	Ende alle sine wapine waren dor houwen
1075	Ende al bebloet mochtmense bescouwen.
	“Ay mi,” sprac hi menechfout,
	“Mi donct gi waerd int Felle Wout
	Dat noit man leet sonder toren.
	Dit was u wel geseit te voren.”
1080	Die joncfrouwe mesliet haer sere,
	Doe sine sach gewont dus sere.
	Doe sprac die Riddere metter mouwen
	Tote Cefaluse enter joncfrouwen:
	“Ens niet so scone als goet verdrach,
1085	Daer mens gebeteren nine mach,
	Want men mach qualijc ontflien
	Eneger dinc die moet gescien.”
	Vord sprac hi: “Her Amelant,
	Dese joncfrouwe die bi u es gescant,
1090	Haer verdriet moetti nu twaren
	Beteren ende daer na varen
	Tote min here, den coninc Arture,
	Ende vertelt hem mine aventure.
	Hem seldi beteren u mesdade;
1095	Hi sal oec uwes hebben genade.”
	Doen spranc vord Fellon, die naen:
	“Waendi dus min here vaen?
	Ic soudere vore setten eer min leven,
	Erickene aldus sere liet sneven.
1100	Ic rade u wel, dat gijs swiget stille.
	Wildi iet anders dan ic wille,
	Soe speelt vord tuwen besten.
	Ic salle voren tsire vesten
	Ter Montangen, in geen wout,
1105	Al waerdi noch alse stout.
	En heeft hi niet gnoech verloren
	An sinen broder hier te voren,
	Die in gene wout doet leget?”
	Die Riddere metter mouwen seget:
1110	“Fellon, al waerd u noch alse leet,
	Hi sal voldoen sinen eet
	Ende quiten sine trouwe daer af,
	Die hi mi heden te pande gaf,
	Ende varen met mi ende gi mede
1115	Ende sal breken desen onsede,
	Oft ic salre om sterven saen.”
	Fellon es tsinen hoerne gevaen
	Ende wilde blasen daer te hant.
	Doe seide te hem Amelant:
1120	“Fellon, oft gi meer begeert,
	Dat ic u lijf hebbe ende weert
	Ende hulpe wilt van mi gewinnen,
	Soe laet ons nu varen met minnen
	Mettesen Riddere in sire genade.”
1125	“En holpe niet datmens mi bade,
	Here; en hadde u gebot gewesen,
	Wine hadden nu wat doen van desen;
	Ic haddene doet inden woude;
	Maer ic liet dore uwe houde.
1130	Nu willic blasen ende doen comen na desen
	Vanden woude alle die resen.
	Ic sal blasen, oft gine vliet;
	In wille langer letten niet.
	Gi hebt an ons dat bejaget,
1135	Datmen nembermer verdraget
	Man no wijf, bi onsen Here!”
	Des balh hem dieswerte so sere,
	Dat hi seide: “Ic mote vervaren,
	Oftic u iet langer sal sparen,
1140	Want gi sijt arger dan Judas.”
	Doen trac hi sijn swerd na das
	Ende Fellon waende hebben geblasen nu.
	Het was te spade, secgic u:
	Den horen liet hi vallen daer
1145	Ende vinc te sinen swerde daer naer.
	Si gingen hem onderslaen bedechte:
	Dus began weder dat gevechte.
	Fellon was starc van sire groethede;
	Noit hadde man so starke lede.
1150	Haddi op sijn part gewesen,
	Die Riddere en wars niet genesen.
	Hi was te trage op sine been;
	Om dit ontspranc hem al in een
	Die Riddere ut sinen slagen saen.
1155	Amelant hadde gerne sinen naen
	Geholpen, maer hine dorste niet:
	Hi duchte te hebbene daer af verdriet.
	Ende Cefalus was oec in dien,
	Haddi Amelante gesien
1160	Dat hi sinen here hadde willen deren,
	Hi had hem coenlijc hulpen weren.
	Si vochten lange, dies geloeft.
	Ten lesten sloech di Riddere op thoeft
	Fellone toten tanden toe;
1165	Daer bleef Fellon doet alsoe.
	Ic waenne daer di duvel scinde;
	Quaet lijf es sculdech quaden inde.
	Dit sach Amelant ende bat genade
	Ende seide: “Mijns naens overdade
1170	En treckic te mi ward niet.
	Ic vare met u, alse gi gebiet,
	Toten coninc Arture
	Ende genite der aventure,
	Weder hi mi doet oft sal vaen.
1175	Mare dat mi naest sal gaen,
	Dats van Claretten, alsi mi kint,
	Want ic hebse lange gemint.”
	¶Doe pensde di Riddere metter mouwe:
	“So minne wi beide ene joncfrouwe;
1180	Dies ons lettel es te bet.
	So menech spreiter om sijn net.
	Woudesi mi minnen, sekerlike,
	In coerre niet vore Arturs rike.
	Ay, God geve mi tharre minnen spoet!”
1185	Vord seidi: “Amelant, nu doet
	Alse gi segt, in eysche el niet.
	Ende dese joncfrouwe die gi hier siet,
	Ic wane dat haer beter si,
	Dat si nu vare met mi.”
1190	“Ic vare gerne met u here,
	In dien dat ic behoude min ere.
	In hadde noit man, no amijs,
	Noch in begers in gere wijs.”
	Cefalus die quam doe vord
1195	Ende sprac tsinen here dese word:
	“Here, waer wildi varen nu?”
	“Te woude ward, dat secgic u,
	Ende doen dat ic mi hebbe vermeten.”
	“Bi Gode, here, ic doet u weten:
1200	Quaemdi inder resen gemoet
	Met Amelande, sine daden u nemmer goet.
	Al haddi hondert manne cracht,
	Gine verlevet nember den nacht
	Ende daertoe sidi ter doet gewont.
1205	Mijn raet ware wel nu ter stont,
	Dat wi te mire suster varen.
	Ic sal u daer wel doen achterwaren
	Den besten meester die mach wesen,
	Ende als gi wel sijt genesen,
1210	Salic u wapine gnoech doen maken,
	Ende waer gi wilt na die saken
	Henen riden, ic vare met u.”
	Die Riddere hi bepensde hem nu:
	“Dese raet mi wel ende wale;
1215	Ic wille volgen te desen male
	Sijns raets.” Dus keerdi daer
	Met Cefaluse te sire suster naer.
	Nu waren si alle daer te voet.
	Die Riddere verloes sijn ors goet
1220	Int wout; so dede oec Amelant.
	Entie joncfrouwe die hi daer vant,
	Verloes haer part ende haer gewaden.
	Dus waren si alle omberaden.
	Die swerte Riddere sat na desen
1225	Op dors dat Fellons hadde gewesen,
	Ende nam vore hem Amelant.
	Cefalus nam die joncfrouwe te hant
	Vore hem ende reden tsamen,
	Dat te sire suster quamen.
1230	Doent Egletine hadde verstaen
	Heefsese blidelike ontfaen
	Ende doe si wiste, hoe hadde gevaren
	Die Riddere, was sijs so blide twaren,
	Dat si en wiste haer hoe gelaten.
1235	Hem was gedient wel utermaten.
	Si waren ontwapent scire:
	Men brachte hem cledere dire
	Enter joncfrouwen ende haren gerssoen
	Dedemen gode cleder an doen.
1240	Men diende hen so wel utermaten,
	Dat si al haers leets vergaten,
	Maer Amelant was drove, sonder waen,
	Om sinen broder ende omden naen.
	Sijn herte en verblijdde niet
1245	Om die feeste die hi daer siet.
	Nu latic di tale hier af bliven
	Ende sal u vanden resen scriven.

IV. Vanden resen ende der joncfrouwen die beroeft was int wout

	Daventure brinct ons vord,
	Dat Amelants liede worden verdord
1250	Allegadere ende uten kere,
	Doen si gemisten haren here.
	Si sochtene inden woude al dure.
	Si pensden datten die coninc Arture
	– Alsijs niweren vinden ne conden –
1255	Hadde gevaen ende hine tien stonden
	Te Cardoel voerde met sire cracht.
	Dus sochten sine al dien nacht.
	Des mergens, alst began dagen,
	Quamen si daer si Elyconas sagen
1260	Doet licgende ende doen began
	Van irst haer toren. Dit tegen si an
	Algader den coninc Arture nu,
	Dies nine wiste, secgic u.
	Si namen den doden – het docht hen dbeste –
1265	Ende voerdene daer te harre veste
	Ende groven den doden smergens doe
	Sonder papen ende clerke doe.
	Het was al des duvels gewerke,
	Jonc ende out, groet ende starke.
1270	Dus es begraven Elicanas.
	Doe vermat hem elc die daer was,
	Dat sijt den coninc Arture
	Maken selen sine doet te sure.
	Dus sijn si alle op geseten
1275	Op starke orsse ende vermeten
	Ende doen si quamen uten woude,
	Vonden si licgende optie moude
	Fellone, hare naen, doet.
	Doe ward haer rouwe harde groet.
1280	Doen dochte hen allen dbeste,
	Dat sine groven binnen harre veste
	Bi Elycanase, hi dochs hen werd,
	Want hi hadde menegen gederd
	Int Felle Wout ende dlijf genomen.
1285	Aldus sijn si met hem nu comen
	Ende hebbene gedaen ter eerden.
	Doen voren si henen harre verden
	Tes conincs Arturs hove ward.
	Hierbinnen so hadde hare vard
1290	Die joncfrouwe genomen, sijt seker das,
	Die int wout beroeft was,
	Ende wilde ten coninc Artur varen.
	Si nam orlof an al dire waren
	Ende dancte hen alre hovescheide.
1295	Die Riddere metter mouwen seide:
	“Joncfrouwe, en vindi niemanne daer
	Die u wilt bescudden, vor waer,
	Comt weder te mi, des sijt gewes,
	Ic vare met u, so waer dat es,
1300	Ende sal vor u vechten daer.”
	Si dancte hem sere ende voer daer naer
	Tes conincs hove ende binnen desen
	Quamen daer gevaren die resen
	Vore die borch van Egletinen.
1305	Fi, duvle si alle scinen!
	Si waren daer binnen sere vervard
	Ende sloten die porten metter vard.
	Si waren in anxte harde groet,
	Si vruchten swaren wederstoet,
1310	Maer die viande leden daer voren
	Sonder iemane te doene toren.
	Nu hadden si alle sorge groet
	Om die joncfrouwe die te Cardeloet
	Vore hen voer. Dat sise mochten
1315	Verhalen, si alle sere dochten,
	Ende dat sise mochten dan mesfuren.
	Neen si niet, want nu ter uren
	Es die joncfrouwe soe verre comen,
	Dat si heeft den coninc vernomen,
1320	Daer si beette vore die zale.
	Si groettene met scoenre tale
	Ende seide: “Here, dor u grote genade,
	Ontfarme u mire groter scade!
	Ic hebbe u harde lange gesocht,
1325	Dat ic dire hebbe becocht.
	Mi heeft verdreven mijn stiefvader
	Van minen lande altegader.
	Derdalf hondert leen knechte
	Horen wel te minen rechte
1330	Ende C ridders; dit houdic van u.
	Dit nemt hi mi algader nu.
	Ic was in desen wege ontraect
	Ende was int Felle Wout geraect,
	Daer mi een naen sere verriet,
1335	Daer ic dogede swaer verdriet.
	Mijn gersoen ende ic mede
	Waren geslegen daer ter stede.
	Ic verloes daer cleder ende paert
	Ende al dat ic brachte an die vaert.
1340	En had een riddere gedaen,
	Wine waren levende niet ontgaen.
	Ic moeste rumen dwout te voet.
	Doe quam een Riddere in min gemoet
	Die swerte wapine hadde an.
1345	Doe voer int wout die edel man
	Ende sloech Elycanas doet
	Ende enen fellen leu groet
	Ende oec mede den valscen naen,
	Ende den here heeft hi gevaen
1350	Ende brachtene tote mi, daer ic was.
	Doe voerdi mi, sijt seker das,
	Met hem tere scoenre joncfrouwen
	Ende Amelante mede en trouwen.
	In weet des Ridders name niet,
1355	Maer ic secge u wel hoemen hiet:
	Den Riddere metter witter mouwe.
	Het gafse hem ene scone joncfrouwe,
	Doen hi riddere ward gemaect.”
	Dit hord Clarette, die nine vaect.
1360	Si ward van sire minnen ontsteken,
	Soe sere haer dochte therte breken.
	¶Alle die gene die waren int hof,
	Dancten Gode ende gaven hem lof.
	Die coninc sprac doe: “Scone joncfrouwe,
1365	Alselpe mi God ende onse Vrouwe,
	Ic sal u wel doen berechten.
	Ic sal selken vor u doen vechten,
	Die u harde wel sal wreken.”
	Binnen dien dat si dus spreken,
1370	Hebben si die resen vernomen,
	Die vore die irste porte sijn comen,
	Meer dan icker u mochte getellen,
	Ende gingen die irste porte vellen.
	Doen seide Lanceloet van Lac te hande:
1375	“Dit sijn die resen van Amelande,
	Die ten Fellen Woude behoren.
	Ic hebse gesien hier te voren.
	Wi ridders vander tavelronden,
	Wi warenre in tenen stonden;
1380	Met pinen conde [n] wi daer ontgaen.
	Si soeken haren here, sonder waen,
	Dien si hebben verloren nu.
	Wi moten ons weren, secgic u.”
	Doen vinc elc ten wapene daer.
1385	Die ander porte, wet vor waer,
	Hadden si ter neder gevelt
	Ende sijn vore die derde gestelt.
	Doen quamen van binnen een groet deel
	Selfscotters, die senden menech quareel,
1390	Ende dadense also achter gaen.
	Ende die van binnen sijn ut gegaen
	Te veldeward jegen die resen,
	Maer sine mochtens niet gewesen,
	Tirst dat hen tgescutte gebrac,
1395	Ende had gedaen Lanceloet van Lac.
	Doch keerden si weder binnen der veste,
	Dit dochte hen allen wesen dbeste.
	Walewein was daer nu niet,
	Noch Percheval; dies haddense verdriet.
1400	Die resen braken die porten al.
	En hadde gedaen die dipe wal
	Datter om die borch liep,
	Dat sere wijt was ende diep,
	– Het was wel ere bogescoten wijt –
1405	Entie brucgen, die tier tijt
	Van vresen af waren gedaen,
	Si hadden di borch gewonnen saen.
	Ende die nacht ginc hen an doe;
	Dus moesten si beiden tot smergens vroe.
1410	Nu es dese mare soe verre comen,
	Datse die Riddere hevet vernomen
	Metter mouwen, die om Claretten
	Niet wille dagen noch oec letten,
	Hine wilt ember daer ward varen.
1415	Hi begonste jamberlike mesbaren;
	Hine wanese nembermer sien.
	Egletine troestene sere mettien
	Ende seide: “Here, wildi nu varen
	Daer gi niet moget ontfaren?
1420	Al ne vaerdi daer niet vechten,
	Die coninc sal hem wel berechten.”
	“En helpt niet, dat gi mi moget bieden:
	Alle die leven mi niet geriden,
	Ic soudere varen, dat secgic u.
1425	Geeft mi mine wapene nu.
	Mi langet so sere te wige ward,
	Haddic wapine ende een pard,
	In gaeft niet om een conincrike.”
	Cefalus spranc op haestelike
1430	Ende haelde part ende wapine tehant,
	Die beste diemen iweren vant,
	Ende wapende sinen here daer met,
	¶Dat hem nine gebrac, dat wet.
	Amelant die sprac te hem saen:
1435	“Her Riddere, wat wildi nu bestaen?
	Comdi nu onder mine man,
	Nembermeer comdi van dan.
	Maer laet mi varen met u.
	Ic sweerd u bi mire trouwen nu,
1440	Dat ic sal sijn in u geleden
	Ende om gene noet van u scede.
	Gi sloecht mi minen broder af,
	Daer ic u mine trouwe gaf
	Om te behoudene oec min leven.
1445	Also en mote mi God nembermer geven
	Derre werelt bliscap vord an,
	In saelt u houden soe ic best can.
	Eer dat ic u hen lite ontliven,
	Ic souder oec eer verslagen bliven.”
1450	Die Riddere georloves daer tien tide.
	Dies was Amelant harde blide
	Ende wapende hem, sonder waen,
	Ende namen orlof beide saen.
	Maer die Riddere moeste daer naer
1455	Eglentinen geloven vor waer,
	Dat hi te hare sal weder keren,
	Op dat hi mach ende blijft in eren.
	Dus voren wech dese II gesellen,
	Vrindelike, alse wi tellen.
1460	Amelant sat doe op Morele
	– Het was hem gevallen te dele –
	Dattie naen te ridene plach,
	Doen hi voer om sijn bejach.
	Ende eer si te Cardoel conden comen,
1465	Hadde die coninc lettel vromen;
	En had dat dipe water gedaen,
	Si haddent al verloren saen.
	Nu quam gereden Amelant
	Daer hi sine liede nu vant,
1470	Entie Riddere metter mouwen.
	Ende tirst dat si Amelant scouwen,
	Geboet hi hen daer op haer leven,
	Dat si hars orlogens begeven.
	Doe si Amelante sagen met ogen,
1475	Sachmen nie di bliscap togen,
	Die si hadden, maer ene gelijchede
	Dadense den Riddere van felhede.
	Doe sprac Amelant dese word:
	“Es ieman die min gebot verhort,
1480	Anders dan mi donket goet,
	Ofte desen riddere iet mesdoet,
	Anders dan gi pleget sire eren,
	Hine mach versonen nembermere.
	Ic ben sijn man ende sal hem houden
1485	Gerechte trouwe; bi minen scouden
	Ne werd si nembermeer te broken.”
	Alse dit Amelant hadde gesproken
	Worden si saechte ende godertiren
	Ende seiden: in negere maniren
1490	En wilden si doen buten sinen rade.
	Die swerte Riddere: “Alle genade
	Ende alle trouwe, her Amelant,
	Hebbic an u vonden. Hout vort u lant
	In paise ende sonder wederstoet
1495	Imanne te doene, clein oft groet.”
	Amelant seide: “Dat gelovic u,
	Maer woudi mi laten keren nu
	Met minen lieden nu te lande?
	Gi wet wel, gingic ins conincs hande,
1500	In verwonne di scande nembermere;
	Ende wildi mi lachter doen oft dere,
	Dat stonde u te wreken dan,
	Want ic worden ben u man.
	Oec willic min lant van u ontfaen
1505	Ende u werden onderdaen.”
	Alse die Riddere dit heeft verstaen,
	Penst hi: “Dese heeft mi bevaen
	Behindelike met sire tale.
	Ic weet wel, van dies male
1510	Dat hi mi op gaf lijf ende lede
	Ende hi mi oec manscap dede
	Ende voer met mi op mine genade,
	Gevile datmen hem dade scade,
	God sout an mi wreken thant.”
1515	Doe seidi: “Ontfaet van mi u lant
	Ende werd min man ende hout vri
	Die straten.”“Bi Gode, here, dat si,”
	Seide Amelant, als hi dit hord.
	Hi stac saen sine hant vord
1520	Ende ward sijn man daer ter stat.
	Daerna Amelant orlof bat
	Oft hi mochte varen van daer.
	Hi gaefs hem orlof. Si scieden daer naer
	Hoveschelike onder hen beden.
1525	Amelant es te woude gereden
	Ende die Riddere bleef daer mettien.
	Si hadden gemerct ende wel gesien,
	Wat daer buten gesciede te hande
	Tuscen den riddere ende Amelande,
1530	Bedie si haddent te voren vernomen
	Ane die joncfrouwe die daer was comen.
	Si prisden sere sine manlijchede:
	“Hi heeft gedaen dat noit man dede.”
	Die doe Claretten hadde gesien,
1535	Hoe si ginc merken ende spien
	Naden Riddere, dat seldi weten,
	Hine hads nembermer vergeten.
	Si mercte hem, soe dedi hare.
	Die coninc sende Lanceloet daer nare
1540	Over dwater met enen bote saen,
	Daer hi met gepense hilt bevaen
	Van groter minnen om Claretten.
	Lanceloet voer over sonder letten
	Ende quam toten Riddere gegaen
1545	Ende groettene van sconincs wegen saen:
	“Ende van mire vrouwen der coninginnen,
	Ende van Claretten der gravinnen,
	Waleweins nichte. Si scamen hen alle
	Vander onneren, van dien mesfalle,
1550	Die si ane u hebben gedaen:
	Dat gi gene gichte hebt ontfaen
	Van hen, doen si u riddere daden.
	Si ontbiden u bi uwer genaden,
	Dat gi comt u gichten halen;
1555	Si selense u twevout betalen.”
	Doe seide die Riddere metter mouwe:
	“Groet mi den coninc ende mine vrouwe
	Ende Waleweins nichte mede, Claretten.
	Segt hen, ic moet noch letten,
1560	Eric meer come ins conincs hof,
	Dat ic van Keyen mijn belof
	Hebbe volbracht. Dit segt hem saen.
	Si selen hier bi wel verstaen
	Wat ic meine, dat secgic u.”
1565	Lanceloet bat hem sere nu
	Ende seide, hi sout hem beteren doen;
	En geve noch geen ocsoen.
	En mochte daer besciten niet.
	Lanceloet doe scire van hem sciet.
1570	Ende seide den coninc enter coninginnen,
	Dat hi niet en quame daer binnen,
	Hine sal tirsten sijn gewroken
	Van Keyen, dat hine heeft versproken.
	“Dus hebbe [n] wi den Riddere verloren.”
1575	Doe ward die coninc in groten toren
	Ende versprac Keyen lachterlike
	Ende verboet hem daer sijn rike.
	Die coninginne, dies oem hi was,
	Si vermat hare dicke das,
1580	Mocht sijt doen met haren eren,
	Si soude hem selc een spel doen leren,
	Hine vergaets nembermeer.
	Hen allen waser therte om seer.
	Doen swoer Keye sere na dien:
1585	“En wilt mi die Riddere niet ontflien,
	Ic salne bringen hier te hove,
	Al waer hi noch van merren love.”
	Hi wapende hem ende reet daer ward.
	Die brucge ward gemaect ter vard,
1590	Die te voren te broken was.
	Daer over reet Keye sinen pas
	Ende quam ten Riddere met gewelt,
	Daer hi noch hilt op gene velt,
	Want hi danen node vard:
1595	Sijn herte trac hem achter ward.
	Mettien hi heren Keyen siet
	Doe vrachdi hem hoe hi hiet,
	“Keye benic,” sprac hi vord,
	“U doet leget in mins speren ord,
1600	Gine vard met mi te hove nu.”
	“Her Keye, bi Gode, ic segt u,
	Gi hebt mi versproken nu ende echt,
	Mochtics mi wreken, ic hadde recht.
	Gine ontgaet mi heden, ic segt u twi:
1605	In sal u doden oft gi mi.”
	Doe sach Keye wel hi was doet,
	Hen dade hem aventure groet.
	Si quamen te gader met haren speren;
	Die Riddere staken in der weren
1610	Dore halsberch ende dor curie
	Ende dore die borste.“Ic lie, ic lie,”
	Riep her Keye met haesten groet
	Dor die vrese vander doet.
	Ende alse die Riddere trecte weder
1615	Sijn spere, viel her Keye ter neder.
	Die Riddere beette doe ter eerde
	Ende minctene sere met sinen swerde.
	Nu heeft hi, dat hi hem behiet,
	Doen hi achters van hem sciet,
1620	Doe hi den riddere volgede achter,
	Die der joncfrouwen dede lachter.
	¶Dus lach Keye verminct opt velt.
	Sijn ors liep daer met gewelt
	Te hove ward, al dat mach,
1625	Ende alsment te hove comen sach,
	Wisten si wel van Keys mesvalle.
	Si warens te hove blide alle.
	Doe quam daer saen die niemare,
	Dat Keye sere gewont ware.
1630	Hi was der coninginnen oem,
	Nochtan nam sijs cranken goem;
	Dat quam bi sire quader tongen.
	“Ic wilde hem sine ogen ut sprongen,”
	Sprac Jenevre, die coninginne,
1635	“Dine tirst brachte hier inne.
	Laet den dorper licgen daer,
	Hi heves dicke verdient, vor waer!”
	Nochtan haeldemene dor die scame,
	Om dat hi hadde ridders name.
1640	Men vordene gewont toter doet
	In die borch te Carmeloet.
	Van Keyen latic bliven die word
	Ende secge u vanden Riddere vord.

V. Hoe die Riddere metter mouwen der joncfrouwen stiefvader doet sloech ende hoe hi moenc ward.

	Nu seget vord die aventure:
1645	Die Riddere reet wech ter selver ure.
	Hine liet om regen no om snee,
	Hine reet vorward ilanc so mee,
	Soe lange dat hi gereden quam,
	Daer hi ene veste vernam,
1650	Die scoenste die hi in menegen jaren
	Sach. Als hire vore soude varen,
	Soe riep hem ane een riddere daer:
	“Vasseel, ic sal u volgen naer.
	Gine sult mi niet ontriden,
1655	Gine selt jegen mi eer striden.”
	Ende dit was der joncfrouwen stiefvader,
	Daer gi hier vore af horet algader,
	Ende die borch die daer stoet,
	Was der joncfrouwen eygen goet
1660	Ende al dat lant daer omtrent,
	Eerse die tyran hadde gescent.
	Die Riddere hoerdene ropen wel,
	Maer hi waende, dat ware spel.
	Maer eer hi iet verre es henen comen,
1665	Heeft hi den genen bi hem vernomen,
	Genen duvel, genen tyrant.
	Hi was die meeste diemen vant.
	Hi sprac ten Riddere metter spoet:
	“Vaste,” seithi, “beet hier te voet.
1670	Geeft op wapine ende paerd,
	Al waerd vif hondert marc waerd.
	Sidi spire, ic doe u hangen,
	Sidi bode, ic doe u vangen,
	Ende sidi riddere van aventuren,
1675	Sone mogedi vor mi niet geduren;
	Ic neme alden ridderen dleven.
	Oec hebbic uten lande verdreven
	Mire stief dochter, dat wet wel.
	Maer, ic ben van herten fel.
1680	Mijn vader plages hier te voren
	Ende alle daer ic af ben geboren,
	Dat si bi rove wilden leven,
	Ende oec en willics niet begeven.
	Mi ontfoer noit man, sonder blijf,
1685	Hine verloes sine ere oft sijn lijf.
	Dit sijn mine seden, secgic u.
	Geeft u op, dat radic nu.”
	“Op geven, quade hont,
	Ja, en benic noch gesont!”
1690	Seide die Riddere metter mouwen:
	“Ic sal u noch heden doen berouwen,
	Dat gi mi comen sijt dus naer.”
	Die tyrant antwerde hem daer:
	“Nu weerd u dan, dat radic u!”
1695	Si reden te gadere beide nu,
	So sere dat haer speren braken;
	Men horetse harde verre craken.
	Die orsse vielen beide neder.
	Die ridders stonden beide op weder
1700	Ende vingen tharen swerde saen.
	Deen ginc opten anderen slaen,
	Optie helme, dat si clinken.
	“En wildi u noch niet bedinken?”
	Sprac die ondedege man,
1705	“Ende geeft op dat gi hebt an,
	Ende gaet van mi henen al bloet,
	Eer ic u bringe in meerre noet.”
	Die Riddere sprac: “Ens noch niet tijt.
	Hoe comt dat gi dus haestech sijt?
1710	Laet mi noch beraden bat.
	Mi ware liver, haddi Godsat,
	Dan ic u smijns en penneward
	Gave.” Doe gingense metter vard
	Echt met swerden onderslaen,
1715	Alsi te voren hadden gedaen.
	Haer wapine dietden niet een haer:
	Si slogense al testucken daer.
	Maer die boven lagen ter zale
	Baden onsen Here in stilre tale,
1720	Dat hi scinden moete den tyrant,
	Want hem niet bestont dat lant,
	Al doet hijt met crachte, sonder waen,
	Dat si hem moten sijn onderdaen.
	¶Noch riep anderwerf die tyrant:
1725	“Hordijt, Riddere, gaet in hant.
	Ic sal u hoveschelike vaen,
	Dat ic selden hebbe gedaen,
	Oft gi moet hier bliven doet.”
	Die Riddere seide: “En ees gene noet,
1730	Maer weerd u, dat radic u.”
	Die Riddere quam te voren nu
	Claretten minne in sine gedochte,
	Daer hi wonder ombe wrochte,
	Want hi gaf den tyrant so menegen slach,
1735	Dat hi niet langer duren mach
	Ende viel neder ende was doet.
	Dus can die minne werken ter noet.
	Wat sal nu doen die edel man,
	Die ors en hevet no wapine an
1740	Sonder sinen halsberch goet?
	Oec so liep hem trode bloet
	Nederward vanden wonden
	Die hi hadde ontfaen tien stonden.
	Hine wiste oec niet wanen hi was,
1745	Noch hoe hi hiet, sijt seker das,
	Noch wie sijn moder was oft vader.
	Hier na salict u secgen algader,
	Alst sinen tijt hevet ende stat.
	Die Riddere ginc en wech na dat
1750	Ende quam des nachs tenen cloester binnen,
	Daer hi ontfaen was met minnen
	Ende daermenne licgen liet tot desen,
	Dat sine wonden waren genesen.
	Dus wandeldi daer int hof
1755	Metten moenken, die hem lof
	Gaven, entie abt als te voren
	Haddene in sijn herte vercoren.
	Die abt lach hem an daer naer
	Ent covent, so lange vor waer,
1760	Dat sine moenc ginder maken.
	Ende dit was bi dien saken,
	Dat hi haer hof soude versiren,
	Soe scone was hi van allen maniren.
	Doen nam die abt sekerhede.
1765	Hi swoer bi ridderscape ende bi ede,
	Dat hi dordine meer en brake,
	En ware allene bi ere sake
	Dat hi Claretten mochte gewinnen.
	Dit heeft hire besproken binnen.
1770	Oec was hi clerc ende geleert,
	Want hi ward ter doget gekeert,
	Daer menne tenen vondelinge vant.
	Dat was te Doevre in Ingelant,
	Daer ginc hi ter scolen X jaer.
1775	Oec was bi heme vonden daer
	Beide grau ende oec bont
	Ende in selvere hondert pont.
	Sider scaemdi hem sere das,
	Dat hi een vindelinc was,
1780	Ende voer en wech wel VII jaer
	Sinen vader soeken daer naer.
	Te Kardoel quam hi doe geraect,
	Daer hi riddere ward gemaect.
	Nu heeft hi die grise covle an
1785	Ende es een begeven man.
	Dus latickene daer begeven bliven
	Ende sal u van Arture scriven.

VI. Hoe die Riddere metter mouwen Claretten wan

	Daventure seget ons vord,
	Datmen te hove hevet verhord,
1790	Dat doet es der joncfrouwen stiefvader,
	Dise onteerft hadde algader,
	Ende dattene een Riddere versloech,
	Die ene witte mouwe droech.
	Doen wisten sijt algader wel,
1795	Dat hijt was ende niemen el.
	Dies dreef rouwe die coninc,
	Dat hi hem aldus ontginc,
	Ende dedene soeken menegen dach.
	Alse hijs vinden niet en mach,
1800	Dedi crieren ter selver uren
	Enen tornoy, die soude geduren
	Drie dage, om Claretten wille,
	Ende dine verwonne lude oft stille,
	Datmen hem Claretten geeft.
1805	Dus salmenne vinden, eest dat hi leeft,
	Want si wisten wel ant horen,
	Dat hi Claretten hadde vercoren.
	Doe sinde die coninc boden uut
	Dit te secgene over luut
1810	In allen landen, wide ende siden.
	Cefalus nam oec te desen tiden,
	Des Ridders sciltknecht metter mouwe,
	Tenen wive die scone joncfrouwe,
	Die in dat wout mesvord was.
1815	Omden dienst, sijt seker das,
	Dien hi hare dede, nam sine bloet,
	Doen haer stiefvader was doet.
	Ic lecge hier af di tale neder
	Ende kere ten messelgiren weder,
1820	Die lipen al die lande dure
	So lange dat een quam ter ure,
	Daer die Riddere begeven was.
	Hi sach die zegelbusse na das
	Ende kinde dat teken harde wale.
1825	Hi ginc hem an met soeter tale
	Ende vrachde hem daer om niemare.
	Die bode seide doe oppenbare,
	Dat een tornoy beropen es
	“Om Claretten, sijt seker des,
1830	Van heden opten XIIsten dach.
	Ende die den tornoy verwinnen mach,
	Hi sal hebben die maget rene
	Ende haer goet al gemene.
	Si wilt hebben enen man
1835	– Mach sine vercrigen ens haer God an –,
	Die vrome es ende riddere goet.”
	Alse die Riddere dit verstoet,
	Dat hi die scone sal verlisen,
	Waendi sinen inde kisen.
1840	Hine hadde scilt noch spere,
	Al haddi daer ward groten gere,
	Noch ors dat hi mach riden.
	Nochtan en sal hijs niet vermiden,
	Gevallet hem quaet ofte goet,
1845	Hine salre sijn, al waerd te voet.
	¶Hi dede den knape wel tegemake
	Ende es gegaen na dese sake,
	Daer hi sinen here den abt vant
	Ende seide hem sijn wesen thant,
1850	Ende hoe hise lange heeft gemint.
	“Nu staet si in presente: dise wint
	In enen tornoy, si es sine.
	Comter mi goet af ofte pine,
	Ic sal ember ten tornoye wesen.
1855	Al ne waendics meer genesen,
	En ontride mi nieman die leeft.
	Ic bidde u dat gi mi orlof geeft
	Ende penninge, wapine ende een ors.
	U ne saels niet wesen te wors:
1860	Eest dat ic den prijs gewinne
	Ende die scone die ic minne,
	Ic sal den cloester rike maken.”
	“Broder,” seit hi, “te desen saken
	Sone gevic u nembermer raet.
1865	Laet varen, broder, hets baraet.
	Ic sal u maken nu treserier,
	In dien dat gi wilt bliven hier.”
	Doen dit onder tcovent quam,
	Waren sijs alle tornech ende gram,
1870	Ende baden dat hi bleve daer.
	En bescoet hen allen niet een haer,
	Wat dat si gebidden mogen.
	Doe leide hem die abt vor ogen,
	Dat hi bi ridderscape ende bi eede
1875	Dordine te houdene sworet mede,
	“En ware oft gi mocht gewinnen
	Claretten, dit bespraectire binnen.
	En condi des volbringen niet,
	Soe brecti u ordine. Nu besiet
1880	Wat gi wilt dan anegaen:
	U ziele sal dan in vresen staen.”
	Hi sprac: “En canicker niet gewinnen,
	Soe willic weder comen hier binnen
	Ende hier wesen al mijn lijf;
1885	Nembermeer begeric wijf.
	Ic moet ember sijn ten tornoye,
	Gaet mi te vromen oft te vernoye,
	Daer ne mach noch af noch toe.
	Nu geeft mi raet wat ic best doe.”
1890	Dabt seide: “Waendi deilen ende kisen?
	Gi moet ember u ordine verlisen,
	Oft u cledere van hier binnen
	Houden tot dat gise moget gewinnen.”
	“Soe willic mijn cledere ende min abijt
1895	Ane houden tote dier tijt
	Ende mine scoen gebonden ter stede,
	Totdat icse hebbe gewonnen mede.”
	Hi eiscede sine wapine doen te tiden,
	Hine wilde niet langer daer ontbiden.
1900	Des ander dages harde vroe
	Wapedemen den Riddere doe
	Over algader sijn abijt,
	Maer sine cappe, des seker sijt,
	Droech hi boven al sine wapene an.
1905	Men brachte een ors den stouten man,
	Al sneewit, ende een gereide.
	Die stegerepe waren houtijn beide,
	Alse die moenke te voerne plagen.
	Doen begans hem wel behagen
1910	Ende dancte den abt alre doget,
	Dine also hevet verhoget.
	Hi nam orlof ane dat covent,
	Diere ombe weenden dicke sent.
	Dabt gaf hem C besante groet
1915	Ende bat hem, oft hem geviele noet,
	Dat hi weder te cloestere come,
	Het soude wesen sine vrome.
	¶“God loent u,” sprac die edel man.
	Met derre talen voer hi van dan
1920	Ende elcs nachs dedi den raet,
	Dat hi daer een cloester staet
	Herberge ember heeft genomen,
	Onthier ende hi ten tornoye es comen,
	Dat was in ene scone prayerie.
1925	Daerbi stont oec ene abdie,
	Daer voer hi in, als hi daer quam;
	Het was sire ordine, alsict vernam.
	Om dat was hire wel ontfaen,
	Maer alsi hadden verstaen
1930	Sine saken ende wie hi es,
	Waren si alle blide des
	Ende daden hem ere groet oec mede.
	Dus bleef hi daer tot dier stede,
	Dattie tornoy soude wesen.
1935	Des ander dages, alst quam te desen
	Dattie tornoy vergaderen soude,
	Hordi messe alsoe houde,
	Ende wapende hem wel ter cure,
	Ende reet ten tornoye ward ter ure
1940	Alse een moenc met sire cappen nu.
	Ten tornoye quam hi, secgic u,
	Sere gereden tot bider scaren.
	Doe quamen hem die colvenaren
	Ende waenden winnen sijn goede part,
1945	Dat sijn gewichte van selvere was ward.
	Si waenden den moenc scire af steken,
	Dies hem sere sal willen wreken.
	Daer sloech een an hem die hant.
	Die colve hi hem scire ontprant,
1950	Die eyken was ende groet gnoech;
	Dat was sere wel sijn gevoech.
	Hi ginc daer slaen onder hoep.
	Sine cochten nie so diren coep:
	Hi sloechse dat si ter eerden lagen.
1955	Die vanden castele, doen sijt sagen,
	Die heren vander tafelronden
	Die daer biden coninc stonden,
	Die slage die de moenc sloech,
	Het docht hen allen wonder gnoech.
1960	Hi sloechse neder bi II, bi drien.
	Men sach daer meneghen achter tien
	Ende seiden, dattie duvel ware.
	Dus dor reet hi al die scare.
	Een riddere quam op hem gereden
1965	Ende waende sijn part winnen ter steden.
	Dien stac hi vanden orsse goet
	Ende gaeft enen die daerbi stoet,
	Die een cranc part hadde gereden.
	Hi heeft saen dat ors bescreden
1970	Ende dankes den moenc saen daer af,
	Die hem dat goede part gaf.
	¶Die moenc reet vord in di porsse
	Ende velder menegen vanden orsse.
	Hine sach een twint niet achterward,
1975	Noch om man noch om part.
	Coninc, vrouwen, joncfrouwen,
	Die ten castele udeward scouwen,
	Si mercten alle ende sagen
	Den moenc menegen riddere dragen
1980	Metten spere uten gereide.
	Daer was nieman, hine seide:
	“Hets die duvel, ens geen man,
	Die dus die ridders vellen can.
	Wanen comt ons gene cloestier?
1985	Hier nes ridder geen so fier,
	Die sijns nu iet dar hier beiden.”
	Hi dreefse alle vander heiden,
	Gene ridders bi groten scaren;
	Waerward dat hi quam gevaren,
1990	Nieman dorste comen in sijn gemoet,
	Sider datmen daer verstoet
	Dat grote wonder dat hi wrochte.
	Elc vloe van hem dat hi mochte.
	¶Dus heeft hise alle verdreven
1995	Ent velt es hem allene bleven.
	Voer hi daer weder ende vord,
	Ende boet sijns speren oerd
	Alse die joeste begeerde,
	Daer ne was nieman diet weerde.
2000	Doe kerde die moenc ombe sijn part
	Ende neech ten torre ward,
	Daer hi den coninc Arture sach,
	Die lach ende wachte alden dach
	Naden Riddere metter mouwe,
2005	Daer hi om hadde grote rouwe.
	Clarette heefter oec na gesien
	Ende hemelijc sere na doen spien,
	Maer sine condens vinden niet.
	Die moenc doe van den velde sciet
2010	Ende es ten cloestre gevaren saen,
	Daer hi doe wel was ontfaen,
	Om dat hi hadde den prijs bejaget.
	¶Des ander dages, alst verdaget,
	Hordi messe ende ontbeet daer saen
2015	Ende wapende hem ende es gegaen
	Te sinen parde ende reet opt velt
	Seerre dan sinen vollen telt.
	Doe sine sagen, warense vervard
	Ende trocken som achterward
2020	Ende som ripense“Were, were,
	Hier comt die duvel, di covelere,
	Die ons gisteren menegen toren
	Dede. Noch hebwijs niet verloren.”
	Ende tirst dat hi Claretten siet,
2025	Die minne en liten resten niet.
	Hi seinde hem ende voer in.
	Ander bejach noch ander gewin
	Ne geerde die Riddere metter mouwe
	Dan te winne die joncfrouwe.
2030	Wie hem daer quam te gemote,
	Hi dedem opward keren die vote.
	Selc waende daer den prijs bejagen;
	Men moesten van den velde dragen.
	Si vloen alle ten tenten ward,
2035	Nieman dorste comen in sine vard,
	Ende dat velt bleef hem allene.
	Die coninc ende alle dandere gemene
	Gaven den moenc daer den prijs.
	Dus voer hi wech in derre wijs
2040	Ende alsi voer ten cloester ward,
	Quam een riddere in sine vard,
	Die verbolgen was harde sere,
	Dattie moenc hadde al die ere.
	Hi riep: “Her covelare, sonder waen,
2045	Aldus en seldijs mi niet ontgaen.”
	Die moenc es hem jegen gereden;
	Daer moesti van sinen parde sceden.
	Dien riddere stac hi daer ter neder.
	Die moenc nam tpart ende keerde weder.
2050	Doe riep menech van buten ent binnen:
	“Wat waendi anden moenc winnen?”
	Die moenc leidde tpart te cloester waerd
	Ende gaeft den abt, sinen waerd.
	Hi hads, seidi, wel verdient.
2055	Die abt was blide ende seide: “Vrient,
	Es enege dinc die gi hier begard,
	Die willic dat gi nine spaerd.”
	¶Men dede den Riddere tegemake doe.
	Des ander dages harde vroe
2060	Es hi weder op gestaen
	Ende gereiddem ten tornoyeward saen.
	Hi ginc tirsten messe horen.
	Daer bat hi Gode als te voren
	Ende onser Vrouwen, der maget soeten,
2065	Dat sine dies dages bescermen moten,
	Dat hi den prijs moge gewinnen;
	So mocht hi hebben sire vrindinnen.
	Hi ontbeet ende wapende hem met
	Ende reet ten tornoyeward ongelet.
2070	Daer die tornoy vergadert was,
	Reet hi inden meesten tas
	Ende deet bat daer, sonder waen,
	Dan hi te voren hadde gedaen.
	Doen dit die grote heren sagen,
2075	Dat hi den pris soude bejagen,
	Die om Claretten te winnen quamen,
	Begonsten sijs hen alle scamen.
	Si LX wel tenen male
	Reden op hem bi getale,
2080	Som van vore, som van achter.
	Si brachtene gerne inden lachter.
	Dit sach die coninc ende Perchevale
	Ende alle die ridders vander zale
	Ende clageden den moenc al dare.
2085	Doe die oec ward geware,
	Dat si alle op hem dus voren,
	Hi noepte sijn ors metten sporen
	Ende dore reet al die scaren,
	Haer alre ondancs die daer waren.
2090	Daer ontfinc hi menegen slach
	Die groet was ende sere wach
	Op sinen widen caproen grijs.
	Dus gewan hi daer den prijs
	Ende doe hi ten bloten velde quam,
2095	Sine witte mouwe hi nam
	Ende vestetse an die coyfie mede
	Ende warp sine covle ut ter stede
	Ende liet sine moywe blaien daernare.
	Doe des Clarette ward geware,
2100	Doen riep si lude al in een,
	Sevenwerf eer si gefeen:
	“Dits hi, dits hi, die wi menen!
	Desen willic ende el ne genen!”
	¶Doe keerdi ten genen dine begeren,
2105	Ende ginc hem manlijc verweren.
	Dit sach coninc Artur ende sine man.
	Ende die tirst ut comen can,
	Hine beitde des anders twint.
	Si slogen inden tornoy omtrent;
2110	Percheval ende min her Walewain
	Daden wonder in dat playn.
	Den tornoy die Riddere al verwan;
	Dit tornende daer menegen man.
	Dus sciet die tornoy altemale.
2115	Die coninc keerde weder in sine zale
	Metten Riddere vrolike
	Ende alle sine riddere die gelike.

VII. Hoe die Riddere metter mouwen sire moder vant ende hoe hi Claretten nam

	Daventure seit nu daer of,
	Dattie coninc wilt houden hof
2120	Dore tRidders wille metter mouwen.
	Daer quamen ridders ende joncfrouwen,
	Daer quamen graven ende hertogen,
	Die rike waren ende vermogen.
	Coninge ontboet hi oec tsamen
2125	Ende drie coninginnen bi namen.
	Daer was ene comen sonder man
	Om haer leen tontfane dan;
	Het waren doet moder ende vader,
	Dat conincrijc quam op haer algader.
2130	Doemen ter taflen was geseten,
	Dede die coninc den Riddere weten,
	Diemen hiet metter mouwen,
	Dat hi diende vor die vrouwen.
	Ende daer hi stoet vor die coninginne,
2135	Die sonder man was comen daer inne,
	Dochti hare wesen di selve man
	Die den Ridder metter mouwen an haer wan,
	Soe gelijc was hi den vader.
	Om dit soe waende si algader,
2140	Dat haer amijs ware vor waer.
	Van vresen viel si in onmacht daer.
	Men hiefse op, doe si bequam,
	Den Riddere si te haerward nam
	Ende mandene bi sire trouwen dare,
2145	Dat hi haer seide, wie hi ware;
	Hem souder geen arch af gescien.
	Hi antwerde der vrouwen mettien:
	“Vrouwe, in sach nie vader no moder,
	Dies ic nie was te vroder,
2150	Noch in quam noit soe vord,
	Daer icker iet af hadde gehord,
	Hoe si heten oft wie si sijn.
	Maer doen ic was een kindekijn
	Om die mate van VII dagen,
2155	Wasic te vondelinge gedragen
	Tote Doevre optie zee.
	In caens u berechten nemmee.”
	Hier bi kinde die vrouwe wel das,
	Dat dit selve haer kint was,
2160	Maer si decte doe hare word
	Ende scamets hare te bringen vord.
	Si beitde dat si quam te lande.
	Si dankets hem ende ginc te hande
	In die zale; daer was groet spel.
2165	Men diende daer utermaten wel.
	Naden etene bat si ene bede
	Den coninc, die hi gerne dede.
	Dat was datse die Ridder metter mouwen
	Tote huus geleide, die scone vrouwe.
2170	Die coninc gaf hare dese bede
	Ende sende Walewein oec mede
	Ende Percheval, ende beval hen dire,
	Dat sine weder bringen scire.
	¶Onder wegen seitsi hen al,
2175	Wat hare gesciet was, groet ende smal,
	Ende hoe dat hi haer soene es.
	Ende dat sijt hal, quam bi des,
	Om datmense alle steinde dan,
	Die kint hadden sonder getrouden man.
2180	“Om dit leidic u te vondelinge.
	Aldus sijn vord comen die dinge:
	U vader was die scoenste ridder met
	Diemen wiste, ende diende bet
	Minen vader dan noit man dede.
2185	Ende doen hi wiste die waerhede,
	Dat ic met kinde was bevaen,
	Ontstal hi minen vader saen.
	In sagene noisint, sijt seker des.
	In weet oft hi doet of levende es.
2190	Nu willic uwes niet langer helen:
	Ic wille u, sone, min lant bevelen.
	Ic wilt u geven vor mine man
	Ende altoes uwes lien vord an.”
	Nu was die Riddere metter mouwen
2195	Die blietste een diemen mocht scouwen.
	Hi dancte Gode, onsen Here,
	Dat hi was comen an dese ere.
	¶Sijn moder was oec so blide daerof,
	Dat si dede beropen een hof
2200	Ende dede te samene al haer lant,
	Om dat si haren soene vant.
	Si deet alden heren verstaen
	Ende dede hen van hem ontfaen
	Al haer lant. Doen hijt ontfinc,
2205	Wilsi dat hi ware haer coninc.
	Doen dese feeste was gedaen,
	Seitsi hem haren name saen.
	Sijn name dat was Miraudijs,
	Die sint verwarf menegen prijs,
2210	Eer hi dese werelt liet.
	Danc heb die herte diet hem riet.
	Een man en ware nember daer,
	Dat wetic wel al over waer,
	Hine toget wanen hi es comen,
2215	Alse die rose doet boven ander blomen.
	Ende die oec dorper es ende corliaen,
	Men maget wel an hem verstaen,
	In wat lande so menne siet,
	Hine can sine seden gelaten niet.
2220	Dus waest metten Riddere comen.
	Sine hoge liede heeft hi genomen
	Ende es met Waleweine gevaren
	Ten coninc Arture sonder sparen
	Met ere maisnieden harde groet.
2225	Ende doen die coninc Artur verstoet,
	Hoe hem sine dinge sijn vergaen,
	Gaf hi heme Claretten saen,
	Die hi begeerde vor alle vrouwen
	Ende si hem weder, met goder trouwen.
2230	Daer was die feeste harde groet.
	Alle sine vriende hi daer ontboet
	Ende gout hen allen met groten lone.
	Sider droech hi selve crone
	In sire moder lant gerede
2235	Ende in Spaengen lant oec mede,
	Ende levede lange in goeder maten.
	Hier af willic die tale laten
	Ende van Galias spreken vord,
	Keys neve. Nu swijcht ende hord.

VIII. Van Galyas ende den Riddere metter mouwen

2240	Ons seget daventure hier of,
	Dat coninc Artur hilt een hof,
	Daer toe quamen al die meeste.
	Daer es comen terre feeste
	Clarette ende haer man gevaren,
2245	Die onlancs gehuwet waren.
	Daer quam menech, sijt seker das.
	Een riddere die hiet Galyas,
	Die was Keys suster sone,
	– Van Rome was geboren die gone –
2250	Hi quam vore den coninc staen
	Ende groettene hoveschlijc ende seide saen:
	“Her her coninc, gi sult verstaen,
	Ic hebbe u menegen dienst gedaen
	Alse goet riddere doet sinen here.
2255	Nu biddic u, her coninc, harde sere,
	Dat gi mi doet hier ene bede
	Dore uwe grote edelhede.”
	Die coninc sprac: “Wat gi bid nu,
	Bi mire cronen, ic geeft u.”
2260	“Here,” sprac hi, “God lone u daer of.
	Soe magics mi houden an u belof,
	Want conincs word mogen niet keren.
	Nu hord, her coninc, vor al dese heren:
	Gi moget u scamen sonder waen
2265	Dat gi hier vor u ogen siet gaen
	Die Keyen, uwen drossate, sloech,
	Die altoes uwe ere droech
	Waer hi was in allen lande.
	Hi verweerde dicke u scande
2270	Ende hevet dicke dor u gedaen
	Wonder groet ende bestaen.”
	Die coninc seide, “Her Galyas,
	Wi weten wel wat Keye was.
	Hine hadde noit so goden vrient,
2275	Hine sprac hem lachter onverdient.
	Ende ne haddict oec niet gesworen,
	Gine ledet heden sonder toren
	Dat gi mi sprect dus nae nu.”
	Galyas balh hem, dat secgic u:
2280	“Her coninc, hout wet ende sede
	Ende doet mi nu mine bede.”
	“Wat beden wildi hebben dan?”
	“Here, ic eysche u te campe den man,
	Die mijn oem Keyen sloech.
2285	Ic wille wreken dat ongevoech
	Opten Riddere metter mouwen.
	Ic weet oec wel, bi mire trouwen,
	Dat hi selve oec niet en weet,
	Hoe dat hi anders heet
2290	Noch wie dat sijn vader was.
	Ic saels hem doen lien, sijt seker das.
	Doetene mi hebben in enen crite
	Ende sijt alder beden quite,
	Die gi mi gavet heden eer.
2295	Ende laet mi colen mir herten seer.”
	¶Die coninc sprac, “Begeeft uwer dorperheit.
	Gi hebter te vele toe geseit,
	Dat gi den Riddere dit verweet.
	Men weet int hof, hoe hi heet
2300	Ende wanen oec dat hi es comen.
	In horde noit sine gelike nomen.”
	Galias seide: “Ic gelove wel des,
	Dat hi een goet riddere es,
	Maer dat hi sinen hogen moet
2305	An min oem wrac, dan was niet goet.
	Dat motic ember an hem wreken.”
	Doe quam die Riddere vord gestreken,
	Diemen hiet“metter mouwen,”
	Ende seide hem soude noch berouwen
2310	Derre talen ende derre blame.
	“Men weet int hof wel minen name.”
	Doen antwerde heme Galyas:
	“Ic lecge u hier op, sijt seker das,
	Dat gi verminket minen oem.
2315	Wildijs loechgenen, nu nemt goem,
	Ic does u lien; si [e] t hiers pant.”
	Doe boet hi hem den hanscoe thant.
	“Ende dat sijn vader was bovier,
	Des willic hem doen lien hier.”
2320	Doe ward die Riddere wel na verwoet
	Ende nam den hansce metter spoet
	Ende seide: “Her coninc, eer wi sceden,
	Soe sijt seker van ons beden,
	Dat elc vervolge nu sire clage
2325	Ende hi come ten virtechsten dage.”
	Doe bat der coninginnen Galyas,
	Dat si worde sijn borge das,
	– Hi was haer riddere ende haer maech met
	Om dit moest sine borgen, dat wet –
2330	Dat hi ten campe sal weder comen.
	Daer na heeft hi orlof genomen
	Ende voer wech te sinen magen,
	Tote dat quamen die Xl dagen.
	Maer den Ridder metter mouwe
2335	En eischemen borge no trouwe.
	Die coninc had op hem genomen,
	Dat hi te campe soude comen
	Tes XL dages, dat wisti wale.
	Hier af latic bliven die tale
2340	Ende sal hier vord vertrecken u,
	Hoe hi sinen vader vard soeken nu.

IX. Hoe die Riddere metter mouwen vant sinen vader

	Nu seget ons vord daventure,
	Dat hi orlof nam tier ure
	Te vaerne tsinen wive ward.
2345	Maer hi wilt in dese vard
	Sinen vader soeken varen
	Tote dat die XL dage baren
	Dattie camp genomen was.
	Hi reet velt, bosche, maras
2350	Weder ende vord, wide ende side:
	Hine vernam niet tien tide
	Van sinen vader gene waerhede.
	Daer na quam hi tere stede,
	Beneden recht in enen dale,
2355	[T] ene utermatene scone zale.
	Het was nacht ende reet daerwaerd;
	Daer vant hi vore die brucge den waerd.
	Hi groettene ende bat den here,
	Oft hi sijn gast mochte sijn tramere.
2360	Die here seide doe: “Godeweet,
	Mijn herberge es u gereet.
	Gine mocht niet vorder, sonder wanc,
	Dit wout es wel ene dachvard lanc
	Ende tenden dwout vindi scire
2365	Enen casteel op ene rivire,
	Die sduvels es, wet te voren.
	Daer mach nieman sonder toren
	Vore liden, men vane ende lecge daer;
	Een dach donct hem VII jaer.
2370	Ende wilt hi hem weren daer ter stede,
	Men doettene saen, dits haer sede.
	Quamere oec ieman ut Arturs lande,
	Men soude hem doen grote scande
	Om Waleweins wille, die quam vore thof
2375	Ende sloech den here enen broder of
	Ende sire liede een groet getal.
	Hi hadde meer dan goet geval,
	Dat hi metten live ontginc.
	Dor dese sake, dor dese dinc,
2380	Doetmen op hen grote wrake.
	Nu radic u boven allen sake,
	Dat gi nine vard vor dien casteel.
	Daer licgen ridders gevaen een deel
	Ende tien castele entire veste
2385	Behoren V ridders, dalre beste
	Diemen weet in enege stede,
	Ende die gebrodere sijn oec mede.
	Ende alsmen daer enen riddere siet,
	Die om aventuren te riden pliet,
2390	Dien bestaen si alle vive
	Ende rovene dan vanden live.”
	Doe pensde die Riddere metter mouwen:
	“Ic sal breken, bi mire trouwen,
	Dien onsede vandien lande,
2395	Oftic later min lijf te pande.”
	Dus leidine met hem in di zale,
	Daer hem was gedient wale
	Ende die waerd merctene sere.
	Doe seidi tot hem, “Bi Gode, here
2400	Her riddere, dies es menech dach,
	Dat hier eens een ridder lach,
	Die u soe over gelijc was,
	In sach nie geliker, sijt seker das.
	Ende doen hi van hier sette sine vard,
2405	Voer hi henen ten castele ward;
	In const hem ontraden niet.
	Hi droech, docht mi, groet verdriet
	Verholenlike ende groten rouwe.”
	Doen pensde die Ridder metter mouwe,
2410	“Dat was min vader, in twifels niet,
	Ende om dat hi van mire moder sciet,
	Dreef hi rouwe ende mesbaer.
	Nu willic hem margen volgen daer
	Ende proven daer mijn geluc.”
2415	Doen si gesproken hadden een stuc,
	Gingen si slapen tot dat es dach.
	Doene die Riddere verbaren sach,
	Stont hi op ende nam orlof
	Ende ruemde also des ridders hof
2420	Ende reet henen inden foreeste.
	Omtrent middach hi vereeste
	Enen man onder der sonnen,
	Die uten castele was ontronnen,
	Die mager was ende cranc,
2425	Enen bard toter herten lanc.
	Hine hadde cleder, coisen no scoen
	Ende quam dor dat wout gevloen.
	Doe vragede hem die Riddere gereet,
	Wanen hi quame also bereet.
2430	Die ander seide: “In der niet beiden,
	Dat ic u geseide die waerheiden.
	Ic wane datmen mi volget naer.
	Ic lach gevaen in pinen swaer
	In enen casteel die staet daer voren.
2435	Eric quam in desen toren
	Wasic een riddere, dat secgic u.”
	“Ay, live vrient, berecht mi nu,
	Oft gi cont, dor u oetmoede;
	Ic sal u geven van minen goede.”
2440	“Ay here, des haddic grote noet:
	In at in tween dagen broet
	Ende in hebbe oec gene have,
	Daer men mi om tetene gave.
	Nu vraget mi, here.” Doe vraechdi,
2445	“Wat lande staet hier vore bi?”
	“Here, daer staet Mauregaert,
	Alse gi uten foreeste vart,
	Een casteel; daer toe behoren
	Vif gebrodere ute vercoren,
2450	Die menegen doen sinen fijn.
	Dit foreest daer wi in sijn,
	Es XL milen lanc int riden
	Ende moet ember vorden casteel liden,
	Die dore dwout wille varen.
2455	Maer comans sijn daer vri, twaren,
	Maer ridderen van aventuren
	En mogen daer vore niet geduren.
	Hier leget een conincrike voren,
	Daer Arturs ridderen menegen toren
2460	Den coninc hier vore hebben gedaen.
	Hine conste niet wel wederstaen,
	Vonden si daer in ondadege man
	Ende die hem niet beteren wilde dan,
	Sine velden sine ondaet gereet.
2465	Om dese dinc maecte, Godweet,
	Die coninc desen casteel vordane
	Om Arturs liede te wederstane.
	¶Dus leget daer menech gevaen
	Die nembermer waent ontgaen.
2470	Ic lach daer gevaen wel VII jaer.”
	Doe sprac die riddere daer naer:
	“Live vrient, nu merct mi ane,
	Sagedi daer iemane van mire gedane,
	Van minen done, van minen wesen?”
2475	Die ander besagene ende seide na desen:
	“Jaet, here, ic segt u sekerlijc:
	In sach noit gene so gelijc
	Van allen maniren, van allen leden,
	Maer hi es van merre outheden.
2480	Hi leget oec daer in gevaen,
	Maer int irsten litemenne gaen
	Achter hove, gespannen wel,
	Om dat hi conste alrehande spel.
	Hi meesterese alle vander zale;
2485	Hi can oec alrehande tale.
	Maer sider heme daer sere mesfel,
	Daer hi speelde scaecs spel:
	Om dattene een ridder versprac daer,
	Nam hi een vinde ende warpen daer naer,
2490	Dat hem een tant viel uten monde.
	Doe dedene di here nemen ter stonde
	Ende dede hem binden sine hande
	Vor sinen buec met enen bande.
	Den kerchodere dedi oec ongemac,
2495	Hi slogene dat hem di halsknoc brac.
	Om dit heeft hi gevancnesse swaer
	Ende dat hi et, wetet vor waer,
	Moet hi opt deerde nemen metten monde
	Gelijc ere beesten oft enen honde.
2500	Aldus gedaen es nu sijn leven;
	God moet hem troest ende hulpe geven.”
	¶Doe sprac die Riddere metter mouwen:
	“Nu bevelic mi onser Vrouwen
	Ende onsen Here al tenenegader
2505	Op aventure, oft dit es min vader.
	Ic blive daer doet ofte gevaen,
	Oft ic salne verloessen saen.”
	Hi gaf den riddere een broet taerwijn
	Ende V besande van goude fijn.
2510	Doe danctem die gene derre eren
	Ende riet hem sere dat weder keren,
	Want die casteel es alte fel.
	“Ic weet dat te voren wel,
	Al lager Artur vore VII jaer,
2515	Hine wonne niet, wet vor waer.
	Ende weltijt datter een comt voren,
	Soe salmer blasen enen horen.
	Dan sal daer een riddere ut comen
	Ende al worde dien dlijf genomen,
2520	Soe comt die ander, dan di derde,
	Dan die vierde, genen verde.
	Ende sagen sire u enen doet slaen,
	Soe soudense u alle bestaen,
	Die ten castele toe behoren;
2525	So haddi ember dlijf verloren.
	Ende naden virden comt altoes uut
	Die here gereden, die overluut
	Die starcste es van allen desen,
	Vore hem ne mach nieman genesen.”
2530	¶Doe sprac die Riddere metter mouwen:
	“Ic bevele u onser Vrouwen,
	Ic vare ten castele ward sonder waen.”
	“God moet u behoden,” sprac dander saen.
	Dus reet henen die riddere vri,
2535	Tote dat was den avonde bi.
	Doe sach hi int wout ende nam goem,
	Waer crayen screiden op enen boem;
	Hine wiste wat bediden mach.
	Doe sach hi waer een ridder lach,
2540	Sere gewont ende mesmaect,
	Alse die hem ter doetward maect;
	Dies waren di crayen blide.
	Een perdekijn stont bi sire side,
	Dat mager was ende cranc.
2545	Doe beette die Riddere eer iet lanc
	Ende ginc biden riddere staen
	Ende vrachde wijt hem hadde gedaen.
	“Here, dat ic dus was geslegen
	Es drie dage; ic hebbe gelegen
2550	In groter noet. Nu biddic u,
	Dat gi mi biecht ende meneget nu,
	Ende a [l] sic doet ben, graeft mi dan
	Met uwen swerde, edel man,
	Want ic sal onlange leven;
2555	Mijn herte begint mi begeven.”
	Doe hoerdi sine biechte daer
	Ende beval heme daer naer,
	Ware dat hi mochte leven,
	Dat hi der quaetheit soude begeven.
2560	Doen nam hi eerde ende menechden nu.
	Daer na vrachdi hem, secgic u,
	Vander passagen. Hi seide daer:
	“Ic wasere onthouden XXX jaer
	Ende doe ic quam te minen ouden dagen,
2565	Dat ic nember wapine mochte dragen,
	Dedemen mi den steen wachten.
	In dese weke, in ere nachten
	Ontgingen mi drie gevangen man.
	Dat teechmen [mi] algader an,
2570	Dat icse ute hadde laten gaen.
	Doe gingense mi algader slaen,
	Die heren van dien castele.
	Desen loen hebbics te dele.
	Sine achten op Gode niet een blase,
2575	Si slachten alle Judase.
	Dat heeft menech riddere becocht.
	Ic biddu, here, dat gijs u wocht.”
	¶Doe sprac die Riddere metter mouwen,
	“Live vrint, bi mire trouwen,
2580	Gi hebt lange gevast; gi had noet
	Dat gi aet. Ic hebbe hier broet
	Ende wijn, dien ic met mi hebbe bracht;
	Men gaeft mi daer ic lach tnacht.
	Mijn waerd seide mi, dat ics soude
2585	Te doene hebben in desen woude.
	Nu et, ic sal u dan ten stonden
	Hier verbinden uwe wonden,
	Ende met u bliven tot margen vroe.”
	Hi hadde over hem enen viersteen doe,
2590	Daer hi vier ute sloech. Int wout
	Ginc hi doe rapen droge hout
	Ende maecte een vier ende leiden daer
	Biden vire, ende verbant daernaer
	Sine wonden ende dedene eten,
2595	Ende dede hem sijns leets daer vergeten.
	¶Omtrent middernacht geen vier vernamen
	Drie scekers ende vaste daerward quamen.
	Si hadden gode orsse bescreden,
	Si quamen vaste daerward gereden.
2600	Die Riddere heefse scire vernomen
	Ende es te sine orsse comen
	Ende es daer op gesprongen saen.
	Doen riep en scekere, “Laet staen! laet staen!
	Gine moget ons niet ontgaen!
2605	Het es al onse, sonder waen,
	Dat wi hier vinden, in wils niet helen:
	Wi rovent al ende oec stelen.
	Maer wildijt met gemake geven,
	Soe mogedi behouden dleven.”
2610	Doe sprac die Riddere metter mouwen:
	“So mocht mi min lijf sere rouwen,
	Dat ic nie ridder was gedaen,
	Soude mi een dief, een mordenere dus saen
	Ontreigen oft nemen min goet;
2615	Ic hadde liver waer di verwoet!
	Ic ben allene ende gi sijt drie.
	Oftic u enen voet ontvlie,
	Soe motic heden werden gescint.
	Alse gi wilt, soe begint.”
2620	Dus gingen si den Riddere ane
	Ende hi began op hen te slane
	Ende slogere twee ter neder,
	Dat si nembermer op stonden weder.
	Die derde waende doe ontflien,
2625	Maer en mochte hem niet gescien.
	Sijn ors was hem te snel
	Ende sine slage waren te fel.
	Hi slogene doet ende nam trosside
	Ende gaeft genen riddere tien tide,
2630	Die ginder gewont was biden vire.
	Hi dankets hem herde scire.
	Dander rossiden vinc hi ter stede
	Ende gafse den riddere beide mede.
	¶Dus warense toten dage al daer.
2635	Des ander dages, wet vor waer,
	Sijn si gesceden in corter stont
	Ende die riddere dire was gewont
	Voer wech, daer hi mochte genesen.
	Die Riddere metter mouwen voer na desen
2640	Vaste vord tote omden middach,
	So verre dat hi den casteel sach,
	Die van grauwen stene was op gewrocht,
	Dat menech heeft dire becocht.
	Doe bat hi dor sine oetmode
2645	Onsen Here, dat hine behoede.
	Hi ginc van sinen parde goet
	Ende hergordet metter spoet
	Ende nam ware an sine sake,
	Oft hem enege dinc gebrake.
2650	Doe sat hi weder in sijn gereide.
	Gode nam hi in sijn geleide
	Ende es biden castele comen.
	Daer heeft hi enen horen vernomen,
	Die daer harde lude blies,
2655	Die menegen bracht heeft int verlies.
	Doe quam een ridder ut gereden,
	Wel gewapent van allen leden,
	Ende riep opten Riddere saen,
	“Vaste, geeft u op gevaen
2660	Ende segt mi oft gi igeren vernaemt
	Van Waleweine al daer gi quaemt.
	Bestaet hi u iet oft sidi
	Ute Arturs lande? Berecht mi, gi.
	Sidi van danen – dat segt mi saen –,
2665	Sone moechdi metten live niet ontgaen.”
	Doe seide die Riddere metter mouwen,
	“In berechs u niet, bi mire trouwen,
	Maer als gi wilt, begint den strijt!”
	Die ander seide, “Hets meer dan tijt.”
2670	Si reden te gadere met haesten groet;
	Elc hadde een spere starc ter noet.
	Hi stac den riddere vanden castele ter vard,
	Dat hi keerde die vote opward;
	Hi brac een arm ende een been.
2675	Daer binnen quam daer noch een
	Ute gevlogen alse een drake,
	Die sinen broder gerne wrake.
	Den Riddere metter mouwen hi stac,
	Dat sijn spere te stucken brac,
2680	Ende die Riddere stakene weder
	Dor scilt, dor halsberch, dor leder,
	Dat tspere ten scouderen ut quam.
	Dies ward daer binnen menech gram.
	Hi trac ut sijn spere al roet
2685	Entie ander viel neder doet.
	Doe keerdi achterward, danen hi quam,
	Daer hi een scone plein vernam.
	Doen quam die derde broder al dare,
	Alse oft hi uten sinne ware.
2690	Si onderhurten hen ende staken,
	Dat haer speren beide braken;
	Si gingen metten swerden slaen.
	Die Riddere metter mouwen sach saen,
	Waer die virde riddere ut quam.
2695	Tors ende te voet hi vernam
	Hem volgende menegen man.
	Doen hi dit sach, ginc hi an
	Den riddere, die vore hem hilt,
	Ende slogene doet met gewilt.
2700	¶Doe pensde die Riddere metter mouwe:
	“Mi es beter, bi mire trouwe,
	Dat ic kere te woude ward.”
	Dus keerdi omme metter vard
	Ende die vierde broder, Godweet,
2705	Volgede hem na int wout gereet
	Ende alst die swerte ward geware,
	Keerdi uten wege daernare,
	Om dat hi wilde, dattene tier stonden
	Van die hem volchden nine vonden.
2710	Ende die ander riep hem dicke an:
	“Keert u omme, valsch man,
	Gi moet becopen u ondaet.”
	Ende alse die swerte Riddere verstaet,
	Dat hi verre gnoech in es gereden,
2715	Keerdi hem omme daer ter steden.
	Deen reet opten anderen saen
	Ende gingen hen met swerden onderslaen.
	Si slogen altenen slach in slach.
	En quam noit man, daer hi sach
2720	So fellen strijt tuscen hen II
	Alsi herden daer al in een.
	Wat holpt dat ict lanc make?
	Daer geviel also die sake,
	Dat vanden castele die here groet
2725	Ter eerden viel, verslegen doet;
	Die ziele voer daerse hadde verdient.
	Dus helpt God sinen vrient.
	¶Die swerte Riddere beette ter stede
	Ende ontwapende sanders ridders lede
2730	Ende dede sine selfs wapine uut
	Ende wapende hem al over luut
	Met des ridders wapine, die daer lach.
	Ende nam sijn ors, dat hi daer sach,
	Ende sater op ende leitde in sijn hant
2735	Dors, dat hi daer brachte int lant,
	Ende reet gewapent in dier gebare
	Oft die here van daer binnen ware
	Ende reet toten castele metter vard.
	Doens die portenere geware ward,
2740	Waendi dat sijn here hadde gewesen,
	Ende ontede die porten alle mettesen.
	Hi reet in ende riep over luut:
	“Vastelike, trect uut, trect uut!
	Blieft ieman nu hier inne,
2745	Ic slane int hoeft toten kinne!”
	Si vloen alle met groten gare;
	Si waenden dat hi uten sinne ware.
	Si maecten hen buten opt velt,
	Manne ende wive met gewelt,
2750	Dore die vrese vanden live.
	Hi sloet die porten alle vive.
	Doe nam hi den portier biden hare
	Ende warpene in die gracht daernare,
	Daer hi scire in verdranc.
2755	Doe ginc die Riddere eer iet lanc,
	Daer hi den kerker vonden heeft,
	Daer menech in clagede, dat hi leeft.
	Doen hi dese clage horde,
	Sprac hi te hen dese worde:
2760	“Comt ute, die hier ligt gevaen,
	Ic sal u allen verloessen saen.”
	Dus dedise alle boven comen.
	Daer heeft hi sinen vader vernomen,
	Dien hi blidelike ontfinc,
2765	Ende hi vertelde hen al die dinc,
	Wien hi daer vore heeft verslagen
	Ende wi daer dlijf heeft ontragen
	Vanden heren van daer binnen.
	Si warens blide in allen sinnen.
2770	Si vonden daer nu spisen gnoech,
	Broet ende wijn, vele ende int gevoech.
	Si aten, si dronken ende waren blide.
	Dies mogen si danken nu ter tide
	Gode ende onser soeter Vrouwen
2775	Enten Riddere metter mouwen.
	Si vonden cleder gnoech ende gewaden
	Inden casteel, die si an daden.
	Elkerlijc nam sijn gevoech
	Van dat hi wilde, daer was gnoech.
2780	Die Ridder metter mouwen ende sijn vader
	Deilden menech soete word te gader.
	Daer was menech mager ende cranc,
	Dat dede hen des kerkers bedwanc;
	Sine mochten gaen no riden.
2785	Dit dede den riddere daer ontbiden.
	Hine wilde hen daer niet ontvaren,
	Vore dat si bat vercomen waren.
	¶Die gene daer ic hier vore af seide,
	Die haren here opter heide
2790	Volgeden, daer hi reet int wout,
	Si sochtene harde menechfout,
	Eer sine igeren vinden conden.
	Te lest hebsine doet vonden.
	Doe ginc hen irst rouwe in hant.
2795	Si namen den lichame daer tehant
	Ende vordene ten castele ward
	Met groten sere, ende in die vard
	Vonden si die ander II verslegen.
	Die hebbense met vor hen gedregen
2800	Toter porten ende int begin
	Ripen si, “Vaste, ontoet, laet in!”
	Maer dat was pine jegen spoet;
	Die porte hen nieman daer ontoet.
	Si bleven licgende dien nacht
2805	Vore die porte, optie gracht.
	Doe sprac ene vrouwe vort an,
	“Hier reet heden in een man,
	Die ane hadde mins heren wapen.
	Hine liet daer binnen wijf no knapen,
2810	Hine jaget al ut metter spoet
	Gelijc ofte hi ware verwoet.”
	Doen drogense alle overeen das,
	Dattie gene die Riddere was,
	Die haren here sloech te doet.
2815	Des margens, doen di dach ontscoet,
	Wapenden si hen ende hoetden al dare,
	Dat hi hen daer niet ontvare.
	Si sinden boden ende vermaenden,
	Daer si hulpe ende troest bewaenden.
2820	Dit litense haren vrienden weten.
	Aldus ward die casteel beseten
	Met wel Vc man ter were,
	Die sweren te wrekene haren here,
	Eer si van daer sceden meer.
2825	Si selen den Riddere hebben eer,
	Al souden sire licgen VII jaer.
	Maer die van binnen, wet vor waer,
	Senden hen buten selke quarele,
	Die drie man dor vlogen inden rivele.
2830	Dus wordense scire achter gedreven,
	Want menech man verloes daer dleven.
	Men warp met bliden menegen steen.
	Dus trocken si achter al in een
	Ende dorsten narre comen niet.
2835	Ic laetse bliven in dit verdriet
	Ende sal u tellen vanden coninc Arture,
	Wat hem gevel in dese ure.

X. Hoe die coninc Artur belegen es ende Claretten van Spaengen; ende vanden Riddere metter mowen

	Die aventure telt ons te hant,
	Dattie coninc van Irlant
2840	In Bertangen quam, Godweet,
	Ende stichte roef ende brant gereet.
	Ende die coninc en hebs goet geval,
	Hi sal sijn lant verlisen al.
	Die coninc sinde om sine barone
2845	Hem te beradene van desen done
	Ende tirst dat si versament waren,
	Quam een bode oec in gevaren
	Van Spangen ende brachte niemare,
	Dat Clarette beseten ware
2850	In enen casteel ende hadde verloren
	Vele dat haer toe soude horen.
	Die bode vrachde daerna met rouwe
	Om sijn here metter witter mouwen.
	“Die coninc van Arragoen
2855	Wilse winnen ende onder doen,
	Om dat sine te manne nine wilde
	Doen si nam den Riddere milde.
	Hi wilse winnen ende tere amien
	Houden met crachte sonder vrien.”
2860	Alse dit die coninc Artur vernam,
	Was hire omme tornech ende gram
	Ende hi seide toten bode daer naer,
	Sijn here es gevaren“in weet waer.”
	Maer hi soude scire weder comen
2865	Tenen campe die hi hadde genomen.
	Doe seide die knape, “Na dat staet,
	Here, heft si an u enen toverlaet?”
	Die coninc ontseit hem algader
	Ende seide, al waer hi Claretten vader,
2870	Hi soude bescermen sijns selfs lant,
	Eert quame in eens anders hant.
	¶Her Walewein stont den coninc bi
	Ende seide, “Here, en horet nieman dan gi,
	Ic soude u verspreken, sonder wanc,
2875	Gine wistes mi heden danc.
	Gi gedinct onlange, sonder waen,
	Dattie Riddere dor u heeft gedaen.
	Nu willic haren lachter verweren
	Ende die mine vrienscap begeren,
2880	Ic bidde hen dies dor genaden,
	Dat si Claretten staen in staden.
	Levic, en blieft niet onverdient.
	Laet sien, hebbic hier enegen vrient?”
	Doe geloefdent hem daer te dier stonde
2885	Si XII vander tavelronde.
	Doe seide die coninc Artur, “Gi heren,
	Seldi mi dus laten onteren
	Den coninc, die op mi hier comt,
	Mine ziele mote sijn verdomt.
2890	Ic ontsecge u allen u leen al bloet.”
	Doe so antwerde hem Lanceloet:
	“Godsat hebhi dies hem ontsiet!
	Dor dit gedreich en blivewi niet.
	Wi selen den coninc vollech verdriven,
2895	Ofte machlicht daer ontliven,
	Die Claretten wille ontarven.
	Ende eer gi ons sout oec darven,
	Gevallet dat wi wouden keren,
	Gi sout eer onse goet meren,
2900	Eer gi ons darvet, Godeweet.”
	Alse die coninc Artur dit weet,
	Dat si daerward ember varen,
	Bat hi hen vrindelijc daer naren,
	Dat si saen keren weder te lande
2905	Ende helpen hem weren sine viande.
	Hi gelovet sinen oem al daer
	Ende voren wech saen daer naer
	Tote Claretten in Spangelant,
	Die waende haer lijf verlisen thant.
2910	Daer quam Percheval ende Walewain,
	Ende Lanceloet ende mijn her Ywain,
	Daer was Erec, ende Duvengael
	Ende Ecgravein ende Lynvael,
	Daer was die hertoge Maggelwijn
2915	Ende Gosengoes, die geselle sijn,
	Ende mijn here her Gariët
	Ende Keyadijn oec, dat wet.
	Dese XII quamen daer
	Ende bestonden den coninc daer naer.
2920	Si reden int here met harre conroet
	Ende slogen daer menegen doet.
	Clarette verkinde haers oems scilt
	Ende Lanceloets mede, die daer hilt.
	Doen deetsi saen ute varen
2925	Die ridders die daer binnen waren
	Ende bestondense van over ene side.
	Dus slogen si daer inden stride
	Menegen riddere te doet.
	Walewein, Percheval ende Lanceloet
2930	Ende die heren vander tavelronden
	Doetdender vele te dien stonden.
	Des conincs liede gingen vlien
	Ende hi ward gevaen mettien
	Ende inden casteel gevoerd daer naer.
2935	Doen die scoffelture was leden daer,
	Quamen die heren ter borch gegaen
	Ende Clarette heefse wel ontfaen.
	Doe vrachde Clarette, die scone vrouwe,
	Om haren man metter mouwen.
2940	Si was tornech ende sere gram
	Dat hi met hen niet en quam.
	Doen antwerden die heren daer ter stont,
	Hi ware allettel ongesont
	Ende soude te hare comen na desen,
2945	Alse hi ware noch bat genesen.
	Si dede die heren wel te gemake
	Ende besette haer lant na die sake,
	Ende voer metten heren te Bertangen ward
	Ende voerden met hen in die vard
2950	Den coninc gevaen van Arragoen;
	Hine wister wat jegen doen.
	¶Dus quamen si ten coninc Arture,
	Die nu hadde cranke aventure.
	Die coninc van Yrlant entie sine
2955	Hadden hem gedaen grote pine.
	Si hadden sire liede gewont een deel
	Ende af gewonnen menegen casteel.
	Nu waren comen die vander tavelronden,
	Dies Artur blide was tien stonden.
2960	Sander dages wilde die coninc van Irlant
	Stichten beide roef ende brant
	Vore Carlioen ende winnen di stede
	Alsi daer vore die andere dede.
	Maer hine conde, wet dat wel,
2965	Die coninc was hem nu te fel
	Ende verweerde hem metten heren.
	Nu willic weder ten Riddere keren,
	Die men heet“metter mouwe,”
	Die nu dreef harden grote rouwe
2970	Om dat hi te campe niet mach comen
	Te tide, dien hi hadde genomen.
	Hi moet den coninc verligen
	Ofte sinen vader bedrigen,
	Die noch niet was hercomen
2975	Vander pinen die hi hadde genomen
	Inden kerkeren daer hi lach.
	Die sone maecte groet geclach
	Om sinen camp. Doe seide di vader,
	“Live sone, wi waren verloren algader,
2980	Wildi ons ontfaren nu.”
	“Vader, neen ic, dat secgic u,
	Ic sal hier bliven tot tien tiden
	Dat gi moget vechten ende striden
	Ende dese ridders haer cracht gewinnen.
2985	Dan blivic langer niet hier binnen.
	Nochtan scamic mi sere daer of,
	Dat ic breke des conincs gelof.”
	¶Doen die heren waren genesen,
	Soe dat si stridens mochten gewesen,
2990	Doe sprac die Riddere metter mouwen,
	“Elc sta anderen bi met trouwen
	Ende wapen wi ons ende riden uut
	Ende maken ter porten groet geluut.”
	Dus reden si ten porten saen
2995	Ende hebben di porten wide ontaen.
	Die andere quamen jegen gereet.
	Ic secge u, datmen daer sere street.
	Die swerte Riddere ende sijn vader
	Dore braken die scaren tene gader.
3000	Si voren vore onder hen tween,
	Die andere volhden hen al in een;
	Si hilden hen te gader wel.
	Daer ward die strijt groet ende fel.
	Si hadden jegen Gode mesdaen,
3005	Daer ombe moest over hen gaen.
	Si maecten daer in enen scaert,
	Si wonnen daer menech goet pard.
	Daer ne dorste nieman gaen te voet
	Van al dien die hen bestoet.
3010	Die vifte broder bleef daer doet.
	Si scoffierden al dat conroet
	Ende vele verdranker in die rivire.
	Doe keerden si in die veste scire
	Ende gingen eten ende waren blide.
3015	Elc hadde een ors oft een rosside
	Ende wapine gnoech tharen wille.
	Dien nacht bleven si daer al stille
	Ende sander dages wilden si varen;
	Si baden Gode dat hise wil sparen.
3020	¶Dus reden si henen in dat wout:
	Daer waren ridders starc ende stout.
	Nu hord wat hen gescide daer naer.
	Rechte doen si quamen al daer,
	Daer die Riddere die scakeren doet sloech,
3025	Dies ic u hier voren gewoech,
	Sagen sise alle III comen gereden,
	Ende elc hadde enen duvel bescreden,
	Die soe groet was int opsien,
	Dat hem elc ontsach van dien.
3030	Si waren pec swerd alle drie
	Ende blakende ogen hadden sie.
	Die Riddere metter mouwen sach wel,
	Dat dit was duvels spel.
	Die Riddere manese met diren woerden,
3035	Wie si waren ende waertoe si horden.
	“Wi sijn die scakers,” seiden si,
	“Die gi versloecht rechte hier bi,
	Ende dit sijn duvle die ons dragen
	Ende waren onse lichamen begraven,
3040	Het soude ons lichten onse pine.”
	Die Riddere seide, “In dese carine
	En litic u niet in genen saken,
	Wistics u waer met quite maken
	Van desen duvlen die u dragen,
3045	Soe dat gi ten joncsten dagen
	Comen mocht daer God es.”
	Doe seide daer een, “Des sijt gewes,
	Hadde wi VII jaer alombe ganc
	Onser gelijc messen sanc,
3050	Wi souden comen te hemelrike.”
	Doen sprac die Riddere, “Sekerlike,
	Dit gelovic u, dat ic na desen
	VII jaer III messen [sal] doen lesen
	Alle dage,” gelovede hi daer.
3055	Doen voer hi int wout daer naer
	Ende dede die lichamen daer ter eerden,
	Die si groven met haren swerden.
	Mettesen worden scieden si daer.
	Si dancten den Riddere sere daernaer.
3060	¶Die Riddere ende sijn geselscap reet vord
	Ende quamen gereden tot ere port,
	Die harde sierlike stoet.
	Een portere quam in haer gemoet
	Ende nodese met hem te bliven nu.
3065	Si dadent gerne, dat secgic u.
	Si reden naer na dese sake,
	Si waren daer harde wel te gemake.
	Men gaf elken dat hi begeert.
	Doe vrachde hen daer die werd,
3070	Oft si quamen den coninc Arture
	In staden te stane nu ter ure.
	“Hi heves te doene harde wel,
	Die coninc van Yrlant es hem fel
	Ende wel VII lans heren,
3075	Willen verdriven ende onteren.”
	Doen dit die Riddere verstoet,
	Was hijs drove in sinen moet
	Ende pensde hi soude daerward varen
	Metten genen die met hem waren.
3080	Hi bat den waerd daer ter uren,
	Dat hi hen dade maken newe asemuren.
	Dus maectemen elken sijn gevoech
	Van sinen tekene, dat hi droech.
	Die swerte Riddere dede na dit
3085	In al sine wapine een mouwe wit.
	Doe betaelden si haren werd
	Van dat si tsijns hadden verteert
	Ende die Riddere en liet achter niet
	Van dat hi den III scakeren behiet,
3090	Hine dede alle dage, sijt seker das,
	Drie messen lesen, waer hi was.
	Doe namen si orlof ende reden ter vard
	Tes conincs Arturs lande ward,
	Die belegen was tier stont
3095	Ende dede allen sinen lieden cont,
	Dat hi sander dages wilt striden.
	Ende Galyas, die te dien tiden
	Tsinen campe was comen doe,
	Hi sprac den coninc Artur toe:
3100	“Her coninc, gi sijt een versworen man,
	Daer ombe comt u dese scade an,
	Ende een versworen man es zegeloes.
	Mi donke, also sidi altoes.
	Gi hebt verloren uwe trouwe,
3105	Want gi mi den Riddere metter mouwe
	Ontsteken hebt, soe dat hi
	Te campe nine comt jegen mi
	Tsinen dage, die leden es.”
	Die coninc eerdem so sere des,
3110	En haddijt dor die coninginne gelaten,
	Hi had gewroken so utermaten,
	Hi had becocht metten live, Godweet.
	Die coninc antwerde hem gereet:
	“Ic hebbe desen camp op mi genomen,
3115	Maer hi sal noch volcomen.
	Ic magen versten, des sijt vroet,
	Alse lange alst mi donct goet,
	Ende ic sal u camps noch versaden,
	Also mote mi God beraden.”
3120	¶Daerna esmen slapen gegaen
	Ende smargens esmen op gestaen
	Ende gereiden hen ende voren uut.
	Daer was van blasene groet geluut.
	Percheval ende Walewain,
3125	Lanceloet, Erec ende Ywain
	Reden vore inden strijt,
	Ende die vander tafelronde tier tijt
	Voren met ende menech man.
	Dus voren si den coninc an
3130	Van Yrlant, dise weder stoet.
	Daer mochtmen sien die daer was goet.
	Daer ward gebroken menech spere
	In beiden siden inder were.
	Men sagere menegen tumelen neder,
3135	Die nembermer op ne stont weder.
	Daer dogeden grote pine tien stonden
	Die heren vander tavelronden;
	Si moesten van pinen achter keren,
	Dat selden gesciet was den heren,
3140	Maer der andere was te vele vor waer.
	Dus duret toter nonen daer.
	Die vrouwen die ten torren lagen,
	Begonste des strijts qualijc behagen.
	Mettien hebben si vernomen scire
3145	Ene witte mouwe in ene banire.
	Doen Clarette die mouwe sach,
	Riep si al dat si ropen mach:
	“Weerd u, gi heren. Op mine trouwe,
	Hier comt die Riddere metter mouwe,
3150	Mijn vrient, mijn live man,
	Met menegen riddere di hem volcht an.”
	¶Dit horden die daer neder waren,
	Ende worden geware der scaren.
	Doe waren si blide ende onversaecht,
3155	Maer den anderen des qualijc behaecht,
	Doe si die ridders sagen comen
	Ende die mouwe horden nomen;
	Dat was qualijc haer gevoech.
	Mettien die Riddere daer in sloech
3160	Ende alle die met hem waren,
	Si gingen vresselike gebaren.
	Si vochten soe sere ongespard,
	Ende maecten daer so groten scard,
	Dattie coninc van Yrlant
3165	Selve moeste gaen in hant
	Ende liet hem den Riddere vaen.
	Doe was dat striden scire gedaen.
	Wie dat mochte ontflien, vor waer,
	Vloe en wech ende liten daer
3170	Haren coninc ende ridders een deel,
	Diemen gevaen voerde inden casteel.
	Dus nam inde daer dat striden.
	Daer sachmen menegen man verbliden
	Omden Riddere metter mouwen;
3175	So dadent vrouwen ende joncfrouwen.
	Clarette was blide als te voren,
	Si heeft vergeten al haren toren,
	Die daer nu sach haren man,
	Die daer den heren tellen began
3180	Sijn aventuren die sijn gesciet,
	– Hine liets een twint achter niet –
	Ende vanden castele te Mauregard
	Daer noit riddere in was gespard
	Ende daer lagen dese ridders alle gevaen.
3185	Alse die coninc dit hadde verstaen
	Ende dat hi sinen vader heeft vonden,
	Men sach nie in genen stonden
	Den coninc soe blide, dat wetic wale,
	Ende die heren altemale.
3190	Die coninc goetde sinen vader
	Ende die met hem quamen algader.
	Nu latic bliven hier van desen
	Ende sal u van Galias lesen.

XI. Hoe die Riddere metter mouwen ende Galyas enen camp vochten

	Daventure seget nu vord,
3195	Alse Galyas hevet verhord,
	Dattie Riddere comen es
	Metter mouwen, quam hi na des
	Vore den coninc ende seide ter steden:
	“Ic hebbe verhaelt van valscheden
3200	Desen Riddere, die minen pant nam
	Ende tsinen dage niet en quam.”
	Die coninc seide: “Arger puten soene,
	Keye, u oem, die es gewone
	Dat hi noit wel seide no dede:
3205	Mi donct, gi sijt van sire sede.
	Ic hebbe tote noch verdaget den camp,
	Gi sultene nu hebben sonder scamp.
	Gi sult wel weten wat gi jaecht.
	Dat u die Riddere dus verdraecht
3210	Van uwer ondaet ende swiget stille,
	Dat doet hi dor minen wille.”
	Doe seide die Riddere metter mouwen:
	“Dat doe ic, here, bi mire trouwen.
	Doettene mi margen hebben te crite;
3215	Ic maecs alder werelt quite,
	Oft ic blivere selve in doet.”
	Daer was spel ende bliscap groet.
	Clarette dede haren man verstaen,
	Hoe oec haer saken waren vergaen
3220	Altemale ende al haer doen
	Vanden coninc van Arragoen
	Ende dat hi daer oec lage gevaen.
	Die Riddere dankes Gode saen.
	¶Des ander dages, bi mire trouwen,
3225	Quam die Riddere metter mouwen
	Toten coninc in die zale
	Ende sprac, “Here, u gedinct wale,
	Dat mi Galyas hevet versproken.
	Canic, ic werder af gewroken.
3230	Nu biddic u, dat gine doet comen
	Ten campe dien hi heeft genomen.”
	Die coninc seide, “Bi Gode, dat si.”
	Galyas, Keys maech, ontboet hi
	Ende seide, dat hi hem scire gereide
3235	Ten campe ward sonder beide.
	Galyas was blide des
	Ende wapende hem, sijt wes,
	Ende trac ute te velde daer
	Met sinen magen, wet vor waer,
3240	Ende die swerte Riddere mede
	Wapende daer wel sine lede.
	Die coninc ende menech met gewelt
	Brachtene daer Galyas helt.
	Doen sprac die marscalc daer of:
3245	“Elc voldoe hier sijn belof
	Van dat hi sculdech es te doene.”
	Die ridders waren starc ende coene
	Ende reden te gadere met crachte
	Ende braken beide haer scachte.
3250	Si trocken haer swerde doe ter tijt.
	Si hadden enen fellen strijt
	Ene lange wile vanden dage
	Ende slogen ongevoge slage
	Optie helme ende optie malgen,
3255	Datter menech moeste falgen.
	Doe seide ten Riddere metter mouwe
	Galyas, “Wildi mi houden trouwe,
	Ic late u min geselle wesen;
	Soe mogedi vander doet genesen
3260	Ende betert minen oem oec mede.”
	Die Riddere metter mouwen sede:
	“Dies en sal God nember gehingen
	Ende gine moges oec niet volbringen,
	Maer weerd u wel, gi hebbets te doene.”
3265	Die dach was gegaen over none
	Ende die Riddere scaemde hem das,
	Dat so lange geduerde Galias
	Ende slogene soe met gewelt,
	Dat hi in onmacht viel opt velt.
3270	Hem liep dbloet uten monde,
	Hi lach in onmacht lange stonde.
	Maer die Riddere en wilden doe niet slaen:
	Hi waender lachter an ontfaen.
	¶Doen die coninginne dit gesach,
3275	Dat Galyas dus stille lach,
	Die haer maech ende haer ridder was,
	Si was harde drove das.
	Ende Lanceloet bat si doe harde sere,
	Dat hi toten Riddere kere
3280	Ende hi hem bidde, dat hi haer geve
	Galyase, haren neve.
	“Wille hi daer vore gout of have,
	Men saels hem gnoech geven daer ave.”
	Doe ginc die coninc ende Lanceloet
3285	Ende seiden hem, wat hem ontboet
	Die coninginne op rechte trouwe.
	“Ontbiet mi dit”, sprac hi, “min vrouwe,”
	Die mi irst min wapine gaf?
	In prise haer have niet een caf
3290	Vore hare vrinscap ende haer houde;
	Si mach mi gebiden wat si woude,
	Ic gevene haer gerne, dat secgic u.”
	Men hief Galyas op daer nu,
	Die met pinen gespreken conde,
3295	Ende si blevens beide optie stonde
	Van alder sonen, van alder saken
	Inder coninginnen uutspraken.
	Galias dede hem genesen.
	Nu sele wi swigen van desen
3300	Ende vanden coningen spreken mede,
	Die gevaen lagen bede.

XII. Hoe Perchevael ende Lanceloet ende Walewein entie metter mouwen worden gevaen ende Hoe Ywein metten Lybaerde verloeste

	Daventure doet ons becant,
	Dattie coninc van Yrlant
	Moeste daer werden Arturs man
3305	Ende nembermer oec vort an
	Jegen hem soude mesdoen
	In en gerehande ocsoen.
	Die coninc van Yrlant drovede sere
	Ende dit verdriet min no mere
3310	Teech hi an ende sinen rouwe
	Den Riddere metter witter mouwe.
	Hi pensde, hi souts hem gerne wreken,
	Condi met enegen treken.
	Doen hi sekerheit hadde gedaen
3315	Ende varen soude, bat hi saen
	Den coninc, dat hine dade geleden,
	Dat hi coenlijc mach henen sceden.
	Artur seide, “Dit willic wale.”
	Hi hiet Waleweine ende Perchevale
3320	Ende den Riddere metter mouwen
	Ende Lancelote, dat sine met trouwen
	Voren souden tote optie zee.
	Dus voren si no min no mee
	Al gewapent metten coninc
3325	Toter zee, in warre dinc,
	Daer si menech scep vernamen,
	Die haer here te hulpen quamen.
	Maer doen si hadden vernomen,
	Dat haer here jegen hen es comen,
3330	Waren si blide ende hebbene ontfaen
	Ende hi es te scepe gegaen
	Ende hi bat den heren dat si bleven,
	Hi soude hen scone gichten geven
	Dien nacht met hem ende smergens vroe
3335	Varen daer si willen toe.
	Si waenden, dat trouwe hadde gewesen
	Ende bleven daer ende binnen desen,
	Eert dach was, waren si mee
	Dan XX milen binnen der zee,
3340	Ende doen si slapen waren gegaen,
	Haddense haer wapine af gedaen.
	Des margens sagen si wel vor waer,
	Dat si waren bedrogen daer.
	Die Riddere metter mouwen, twaren,
3345	Hadde sinen vader met hem doen varen,
	Want hine was geentijt blide,
	Hine haddene bi sire side.
	Nu sijn si in groten toren comen.
	Men hefse alle op genomen;
3350	Hen ne doech dreigen no vechten,
	Sine mogen hen selven niet berechten.
	Dus heeft hise in Yrlant bracht;
	Over dach ende over nacht
	Sindise ten inde van sinen rike,
3355	Gevaen harde jamberlike
	In een gevancnesse, dat was swaer.
	Een dach dochte hen VII jaer
	Ende borre ende broet gaf men hen daer
	Ende anders niet, wet vor waer.
3360	Nu heeft Artur groten toren,
	Dat hi sine ridders hevet verloren;
	Hine conster niet vernemen of.
	Om van hen te weten hilt hi hof,
	Maer hine vernam van hen niet,
3365	Dies haddi rouwe ende verdriet.
	¶Doe swoer daer sere min her Ywein,
	Hi soude riden berch ende plein
	Ende hine rest oec nembermeer,
	Hine salre af vernemen eer.
3370	Nu hadde Ywein enen lybard,
	Hi was wel IV ridders ward,
	Waer dat hijs hadde te done.
	Dien voerde met hem die ridder cone.
	Dus heeft Ywein orlof genomen
3375	Ende es in Yrlant irstwerf comen
	Ende wandelde daer in, verre ende vord,
	Soe lange, dat hi heeft verhord,
	Dattie ridders gevaen lagen,
	Daer si groet verdriet dragen,
3380	In enen casteel binnen daer mee,
	Daer mense mach winnen nembermee.
	Nu hord wat Ywein nu doet,
	Als hi dese niemare verstoet.
	Hi dede enen grauwen roc an
3385	Boven sine wapine, die edel man,
	Ende twee ruwe wanten ende enen hoet,
	Die breet was ende lelijc stoet,
	Ende enen staf in sine hant
	Ende ginc gelijc enen triwant
3390	Die noit riddere hadde gesien.
	Sijn ors wisselde hi mettien
	Om een cranc, mager pard;
	Cleder ende al halp hem sijn ward.
	Hi hadde alrande wapine groet ende smal,
3395	Maer sijn grise roc bedecket al.
	Doe ginc hi met sinen libarde na das,
	Daer hem die casteel gewiset was.
	Daer vore stont ene gode stat.
	Her Ywein ginc daer in na dat
3400	Ende speelde met sinen lybarde daer
	Om sticken broets, wet vor waer.
	Hi dede sinen lybart springen
	Ende tumelen oec na dien dingen.
	Dus was hi drie dage int stat geheel
3405	Doe vernamment inden casteel
	Ende ontboden heren Yweine daernaer,
	Dat hi met sinen lybarde quame daer;
	Men sout hem gelden sonder waen.
	Dus es hi daerward gegaen
3410	Ende speelde daer van sinen spele,
	Maer men boet hem lettel no vele,
	Maer si hilden met hem haer sceren.
	Hi bat, dat sijs souden ontberen,
	Ende sine woudens laten niet.
3415	Ende alse her Ywein dit siet,
	Dattie nacht daer ontstoet,
	Warp hi af sinen breden hoet
	Ende sinen grisen roc ter vard,
	Ende trac ute sijn gode sward
3420	Ende troeste sinen lybart mede,
	Die wel kinde sinen sede.
	Ende hi ginc staen vor die dore
	Ende slogene doet dire quam vore.
	Sijn lybard scoretse toten voten,
3425	Hi gincse met sinen clauwen groten.
	Wat holpt dat ict maecte lanc?
	Si doetdese alle sonder wanc,
	Die daer waren inder vesten.
	Dus quam hem sijn dinc ten besten.
3430	Hi lite ut sine vriende daernaer,
	Die lagen in gevancnesse swaer,
	Ende vertelde hen altemale,
	Hoe hi gewonnen heeft die zale.
	Si waren blide, si gingen eten,
3435	Sine hadden in langen goeds ontbeten.
	Dien nacht bleven si daer.
	Des ander dages, doent was claer,
	Wapenden si hen dor die noet
	Metten wapinen van die daer doet
3440	Lagen, ende daden haer cleder an
	Ende hare paerde reden si dan,
	Ende voren en wech, in dire gebaren,
	Alse oft si vanden castele waren.
	Ende doen die heren int stat quamen
3445	Ende die vander stat den lybard vernamen,
	Volgende den heren, si pensden van desen,
	Dat baraet mochte wesen.
	Ende die stat ward in roren daer
	Ende volgeden den ridders naer,
3450	Maer die libard deetse weder keren
	Achter ward met groten onneren.
	Ende die ridders slogen oec mede,
	Si doetden daer menegen vander stede.
	Dus vochten si; dore die noet
3455	Moesten si gaen in enen boet,
	Want die comoenge vander stat
	Quam op hen ende om dat
	Huerden si desen verman,
	Dat hise voerde Bertangen an.
3460	Si geloefden hem grote rijchede.
	En wildijs niet doen, si souden ter stede
	Worpen over boerd gereet.
	Alse die dit hord ende weet,
	Seidi hi soud gerne anegaen.
3465	Sijn seil trac hi op doe saen
	Ende es gesceept diepe int zee.
	Dies was den anderen te mode wee.
	Nu salic swigen hier van desen
	Ende vans Ridders moder metter mowen lesen.

XIII. Hoe tRidders vader metter mouwen sijn wijf wan ende troude

3470	Die aventure seit ons nu dat,
	Dat dese ridders quamen an een stat
	Verdreven, eer sijs iet wisten,
	Met hagele ende met donkeren misten.
	Si sagen daer ene scone port
3475	Ende menegen tor weder ende vord.
	Doe seide tRidders vader metter mouwe
	Toten heren: “Bi mire trouwe,
	Ic ben des nu worden vroder,
	Dat hier woent mins soens moder.”
3480	Doe spraken te hem die ander heren:
	“Soe laet ons in die stat keren
	Ende laet ons spreken an der vrouwen,
	Oft si uwen vader wilt trouwen
	Ende u getrout kint maken dan,
3485	Want si es noch sonder man.”
	Nu hadde die vrouwe gesworen,
	Dat hare nembermer man quame voren
	Dans Ridders vader, wats gesciet,
	Diemen metter mouwen hiet.
3490	Die heren sijn comen tot bider stat.
	Doe vernamen si scire na dat,
	Hoe die stat was belegen.
	Si sagen daer menege tente beslegen,
	Si sagen daer menege banire
3495	Ende tekene oec menegertire.
	Daer lach die coninc van Cornuwalgen,
	Die daer niet ne waende falgen,
	Hine soude die vrouwe hebben te wive
	Ende houdense te sine live,
3500	Die hi beseten hadde daer binnen,
	Waerd met storme, waerd met minnen.
	Daer was nu vrede gegeven der stat
	Ende ic mac u secgen dor wat:
	Die vrouwe wilt hare beraden
3505	Om te scuwene merre scaden;
	Si wilde gerne di stat op geven
	Om te behoudene haer liede leven.
	Nu es haer soene comen daer voren
	Met goden ridders ut vercoren.
3510	Die van binnen in alre wise
	Waenden dat si brachten spise,
	Doen si tscep comen sagen.
	Soe waenden oec di buten lagen.
	Si warener van onvervard
3515	Ende quamen vaste ter zee ward.
	Om dat daer vrede was genomen,
	Sijn si ongewapent comen.
	Menech quam daer, die ongemate
	Was, gegaen metten drossate.
3520	Doen min her Ywein sach die scaren,
	Die metten drossate comen waren,
	Bat hi sinen gesellen daer naer,
	Dat sine liten gewerden daer:
	Hi soutse bescermen alle wale.
3525	Si volgeden alle sire tale.
	Doe ginc Ywein in dire gebare,
	Oft hi meester scipman ware,
	Opten cant vanden scepe staen.
	Ende die drossate hi riep saen,
3530	Dat men sijn recht gave ter vaerde.
	Doe sprac Ywein metten Lybaerde,
	“Wat rechte wildi hebben dan,
	Dat wi hier sijn comen an?
	Ic hebben horen secgen hier te voren,
3535	Dat te desen castele soude horen.
	Wat heren leget hier vore nu?
	Berecht mi des, dies biddic u.”
	Hi sprac: “Hier leget vor dese stat
	Die coninc van Cornuwalge, die dat
3540	Heeft gesworen bi sire trouwe,
	Dat hi winnen sal die vrouwe
	Ende hebben oec tenen wive
	Ende bliven hier here tsinen live.
	Nu betaelt mi metter spoet,
3545	Eer gijt met scanden doet.”
	“Wat tolle siewi sculdech dan?”
	“Die heilecht,” seide die ander man,
	“Moetti geven ende niet min.”
	Her Ywein sprac,” Ic sal mi hier in
3550	Gaen beraden met minen gesellen.”
	Doen ginct hen her Ywein vertellen
	Ende seide: “Wi selen trecken uut
	Ende maken een harde groet geluut,
	Oft onser C ware hier in
3555	Elc trec sijn swerd int begin
	Ende in onsen halsberch bloet mede.
	Ic sal minen lybart ter stede
	Ute sinden vore ons, Godweet.”
	Men scoet planken ut gereet.
3560	Si maken alle groet geluut
	Entie lybart spranc vore uut.
	Doen worden si alle sere vervard.
	Hi gegreep thans dat pard
	Ende tract metten man ter neder.
3565	Alle die daer waren keerden weder
	Ende gingen vlien wat si conden.
	Si waenden wel dattien stonden
	Dat scip vol gewapende liede ware,
	Doen si dese so horden gebaren.
3570	Ywein riep sinen lybart weder:
	“Du heves gnoech geten, com hier neder.”
	Hi quam saen. Doen wilden si
	Ten casteleward, die stont daer bi.
	Daer stont ene porte ter havenen ward,
3575	Daer ward voren si metter vard.
	Daer lagen ridders boven, dat secgic u,
	Die den lybart kinden nu:
	Si haddene gesien in Arturs lant,
	Hi was harde wide becant.
3580	Si groetten die ridders int begin
	Ende seiden, “Gi heren, laet ons in,
	Wi sijn uwer vrouwen vrinde.”
	Den ridders dochte, si haddent siende,
	Alsi der heren tekine vernamen.
3585	Si litense in in Gods namen
	Ende hebben die porte wide ontaen
	Ende hebbense harde wel ontfaen.
	Ende hierenbinnen si [j] n comen nu
	Des conincs liede, dat secgic u.
3590	Al gewapent, wel M man,
	Om den scepe te stridene an,
	Die haren drossate hadden verloren.
	Si hadden om hem groten toren;
	Si vondene daer verbeten opt sant.
3595	Doe si quamen opter zee cant
	Ende sijs daer niet en vonden,
	Keerden si weder alle tien stonden.
	Dese latic aldus hier bliven.
	Men ginc daer boven bliscap driven.
3600	Alle die porters vander stede
	Quamen te castele ward gerede
	Om die ridders te sine vermaert
	Ende oec mede omden lybart.
	Die Riddere metter witter mouwen
3605	Groette hoveschlijc sire vrouwen,
	Sire moder. Doe sijt vernam,
	Dat haer sone was die daer quam,
	Was sijs soe bliden, sonder waen,
	Dat si en wiste wat anegaen.
3610	Doe seitsi, “Willecome, live soene,
	Des sidi harde selden gewone
	Dicke te comene daer gi mi saget.
	Haddi oec langer iet gedaget,
	Ic wane, ic hadde min goet verloren
3615	Ende mijn lijf als te voren.”
	Daer na sach si sinen vader,
	Doe sise willecome hiet algader,
	Dine wan an haren live.
	Hine was geboren noit van wive
3620	Die merre bliscap hadde int herte.
	Doen vergat si alle smerte.
	Sine scaemde haer niet ende tard vord
	Ende seide een harde soete word:
	“Willecome, live man,
3625	Die desen Riddere an mi wan.
	Dat gi dus lange hebt gemerd,
	Dies was min herte sere verert.”
	Daer was bliscap groet gedreven;
	En mochte niet lichte sijn bescreven
3630	Die feeste die daer was, met trouwen.
	Doe nam die Riddere metter mouwen
	Sire moder besiden tenen rade
	Ende hiet hare, dat si wel dade,
	Ende si troude sinen vader;
3635	Si souts te bat varen algader.
	Si seide dat sijt gerne dade
	Nadien dat hijs hare bade,
	Ende om te meerne sine ere
	Soe wilt sine nemen tenen here.
3640	Hi seit sinen gesellen doe,
	Dies blide waren ende vroe.
	Men ontboet di heren vander port
	Ende dede enen pape comen vort,
	Ende troude daer die scone vrouwe
3645	Des Ridders vader metter mouwe.
	Daer was bliscap menechfout.
	Si gaven selver ende gout
	Dies begeerden ende ander goet,
	Alsmen noch ten brullochten doet.
3650	Dus was die riddere gemaect here,
	Die lange hadde geweest met sere.
	Doen dedi een teken maken mede,
	Dat hi ware here vander stede
	Ende hi wilde bevreden sijn lant,
3655	Hem en gebrake spere ende brant.
	¶Aldus waren si in die stede.
	Des ander dages ginc ut di vrede;
	Die van binnen staken haer baniren
	Toten tennen in allen maniren,
3660	Alse die hadden enen neuwen here.
	Doe ward die coninc buten kere
	Ende wilde weten die niemare,
	Wat heren datter binnen ware.
	Doe sinde die coninc enen ridder daer,
3665	Die bloets hoets quam so naer
	Ende met sinen scilde averrecht;
	Dit was een teken van vrede echt
	Doen dit sagen die van binnen,
	Quamen hem spreken toten tinnen.
3670	Die daer buten hilt sprac te hant,
	Oft si rumen wilden dat lant
	Ende op geven harre vrouwen.
	Doe sprac die Riddere metter mouwen,
	“Op dat gi ons niet wilt ontflien,
3675	Wi selen u cortelike vorsien,
	Oft God wilt, tuwer onnere.
	Mijn vro [u] we heeft genomen een here
	Die u sal gematen wel;
	Al ware u here noch alse fel,
3680	U here sal hier nu vele verlisen.
	Maer woude hi enen kempe kisen,
	Die desen twist ende desen strijt
	Dar becorten in een crijt
	Jegen enen van hier binnen,
3685	Mogene uwe here verwinnen,
	Hebbe dit lant ende dese stede.
	Ende blijft onse kempe boven mede,
	Soe rume u here mire vro [u] wen lant.
	Vaerd, secget uwen here tehant.”
3690	Die riddere seide, “Gi segt harde wel,”
	Ende keerde ombe ten coninc fel
	Ende seide hem dat hi hadde gehort;
	Hine liets achter niet een word.
	“Heeft die vro [u] we enen here vercoren,
3695	Ic hadde mi liver dlijf verloren,
	Ende wet oec wel, so willic dan
	Vechten jegen den selven man
	Dise te wive heeft genomen,
	[Gaet mi te vernoye oft te vromen]
3700	Die daer nu es comen binnen.
	Sal hi die stat entie vrouwe winnen
	Sonder slach ende sonder stoet,
	Soe ware min ongeval alte groet,
	Die hier so lange hebbe gelegen.
3705	Hi come mi te crite jegen:
	Ic dodene daer ofte hi mi;
	Die verwint, hi hebse vri.”
	Daer was menech diet hem ontriet,
	Maer hine wouts laten niet
3710	Ende es hem derder ten torre gereden.
	Doe sagen die van boven neden.
	Die vrouwe stont oec ten tinnen an
	Ende sach den coninc vore hare dan,
	Die niet leliker mochte wesen:
3715	Sijn voerhoeft was hem gelesen,
	Die ogen clene gelijc der ratten,
	Men sach nie nese soe platten,
	Hi hadde lange hangende oren,
	Sine tande waren hem gelu voren.
3720	Hi hadde den mont ongemicke
	Wijt ende die lippe dicke.
	Hi behagede der vrouwen qualijc sere
	Jegen haren man, in allen kere.
	Dus es die coninc comen daer
3725	Ende riep op ward ende seide daer naer:
	“Gi heren, mijn bode seide tot mi
	Van enen campe, dien nu gi
	Vechten wilt man jegen man.
	Soe willic selve vechten dan
3730	Jegen den genen die mi min lief
	Nemen wilt. Alse enen dief
	Moet men mi hangen nu hier bi,
	In salne doden, oft hi mi.”
	Dit horde die Riddere metter mouwen
3735	Ende seide, “Her coninc, bi mire trouwen,
	Hi en blives heden achter
	Noch min vrouwe inden lachter.”
	Dus ward daer die camp genomen,
	Dat daer leet was hen somen
3740	Die daer binnen waren gestaen,
	Ende wilden den camp vor hem angaen.
	Maer tRidders vader metter mouwe
	Seide doe, “Bi mire trouwe,
	Ic salne selve vechten, secgic u,
3745	– Danc moetti alle hebben nu –
	Want die coninc wils gehingen niet,
	Dat ieman vechte, wats gesciet,
	Dan die selve man, Godweet,
	Die sRidders vader metter mouwen heet.”
3750	Aldus ward daer die camp genomen.
	Die coninc es tsinen lieden comen
	Ende vertelde hen allen sonder scamp,
	Dat hi genomen heeft enen camp
	Ende gesworen daer enen eet,
3755	Welc harre dat onder geet,
	Dat hi rume lant ende stede,
	Ende die den camp verwinnet mede,
	Hem sal bliven die vrouwe scone
	Ende al haer lant mede te lone.
3760	¶Doe dede die coninc gebieden
	Int here al sinen lieden,
	Dat si hen bereiden te desen,
	Want die camp, hi soude wesen
	Des ander dages, dat secgic u.
3765	Maer selke rieden den coninc nu,
	Dat hi quite scoude dese dinge:
	“Want camp te vechtene onderlinge,
	Dat es aventuerlijc harde sere,
	Ende laet hen dlant, dat radewi mere.”
3770	Doen antwerde hen die coninc,
	Hine liet achter om gene dinc
	Die hem mochte daer af gescien,
	[Hine wille hem selven berechten van dien].
	Die van binnen, dat wetic wale,
	Hadden onder hen oec menege tale.
3775	Des ridders vrouwe weende sere:
	Si hadde vrese om sine ere.
	Wat soude hier af lange tale?
	Naden etene wetic wale,
	Datmen es daer slapen gegaen
3780	Ende sander dages es op gestaen
	Des Ridders vader metter mouwen
	Ende beval hem onser Vrouwen.
	Daerna ginc hi messe horen
	Met menegen riddere wel geboren
3785	Ende doen die messe was gedaen
	Ontbeet hi ende ginc hem wapinen saen
	Met goeden wapinen, sonder lac.
	Men gaf hem alles dat hem gebrac.
	Percheval ende gene heren
3790	Die menegen strijt verwonnen met eren,
	Elc wiesdem sine behindechede
	Ende porden met hem uter stede.
	¶Dus quamen si gereden opt velt
	Al daer die coninc gewapent helt,
3795	Alse die gereet was ten stride.
	Si namen haer speren in weder side
	Ende elc liet op anderen lopen.
	Deen wilt den anderen doen becopen,
	Dat si tornech waren ende gram.
3800	Doen dus elc op anderen quam,
	Braken si haer speren ontwee
	Oft riet ware, no min no mee.
	Deen geraecte den anderen wel;
	Gene joeste die was fel.
3805	Met pinen blevense int gereide:
	Si waren soe in dole beide,
	Si vingen tharen swerden saen
	Ende gingen daer met nide slaen
	Optie helme ende optie maelgen,
3810	Datter menech moeste faelgen.
	Die scilde waren af geslagen.
	Die coninc began den riddere vragen,
	Oft hi hem op wilde geven
	Behouden sijn lijf ende sijn leven;
3815	Hi soudene hoveschelike vaen,
	Anders ne mochti niet ontgaen.
	¶Doe seide die riddere van daer binnen:
	“Soe moettijs andersins beginnen
	Dan gi tot noch hebt gedaen;
3820	Ic blive eer doet eer gevaen.
	Gi moet u andersins berechten,
	Laet u scelden ende laet ons vechten.”
	Doe gingen si hen echt onderslaen,
	Alsi te voren hadden gedaen.
3825	Hare slage waren ongehier,
	Hare helme bornen alse vier.
	Maer die daer dreef den meesten rouwe,
	Dat was van binnen di scone vrouwe;
	Si was in vare om haren here
3830	Ende om haer lant ende hare ere.
	Die coninc sach die scone vrouwe,
	Die hi minde met goder trouwe;
	Hi dochte dat sine mochte haten,
	Dat hi niet en conde gematen
3835	Den riddere daer hi jegen vacht.
	Daer af gewan hi grote cracht
	Ende onthaelde daer sijn paert
	Ende reet opten riddere metter vaerd
	Ende die riddere op hem weder,
3840	Dat hare peerde vielen neder
	Ende si vlogen uten gereide.
	Si sprongen weder op beide
	Ende onderslogen hen soe te voet,
	Datmen sach dat rode bloet
3845	Neder vallen inden rinc.
	Die ene baden vorden coninc,
	Dat hi bliven moeste int ere;
	Die andere baden vor haren here,
	Die daer jegen den coninc vacht,
3850	Dat hem God verlene cracht.
	Die Riddere metter witter mouwe
	Bat vore hem ende sijn vrouwe.
	Ende die heren allegader,
	Baden Gode onsen Vader,
3855	Dattie riddere moeste verwinnen.
	¶Doe sloech die riddere hirenbinnen
	Den coninc soe sere, dat hi boech
	Ende sijn swerd ontwee vloech.
	Doen die riddere dit vernam,
3860	Was hi tornech ende gram,
	Dat hi sijn swerd hadde verloren.
	“Twi wasic,” seithi, “ie geboren?
	In gecreech nie geval
	Noch nembermer hebben ne sal.”
3865	Doen die coninc dit heeft vernomen,
	Es hi stoutelijc op hem comen
	Ende ginc hem an met groten slagen.
	Die riddere pinsde, “Ic moet al wagen,
	Oft al gewonnen, oft al verloren.”
3870	Daerne die coninc heeft vercoren,
	Scoet hi op hem ende dochte
	Sijn swerd te nemene, oft hi mochte.
	Den coninc hi daer soe bevinc
	In sinen arm; om dese dinc
3875	Worstelden si lange ende hadden strijt.
	Daer na ontwranc, des seker sijt,
	Die riddere den coninc sijn sward.
	Doe vloe die coninc achterward
	Ende was utermatene erre
3880	Ende vrachde den riddere van verre,
	Oft hi wilt spreken om die sone.
	Doe sprac die riddere alse die cone,
	Dat hi der sonen nine begeert.
	“Maer besiet, dat gi hebt een swerd,
3885	Want wildi striden, in doe u niet,
	Gine hebt een swerd, wats gesciet.”
	Doe riep die coninc om een sward
	Dat hem was gegeven ter vard.
	¶Doe seide die Riddere metter mowen,
3890	“Bi Sente Mariën, onser Vrouwen,
	Nu benic seker ende gewes,
	Dat dit min here, min vader es.
	Hine was noit dorper no corliaen,
	Die dese coenheit heeft gedaen.
3895	Mijn herte es mi daer af verhoget,
	Dat hem geviel dese doget.”
	Doe vochten si noch lange ende sture.
	Doe sprac noch ter selver ure
	Die coninc, oft hi versoenen woude
3900	Ende vallen vor hem optie moude
	Ende werden nu vord mer sijn man,
	Eer hi hem meer scanden doet an,
	Ende ontfa van hem lant ende stat
	Ende sijn wijf si sine na dat.
3905	Des balch hem die riddere sere
	Ende seide, “Bi Gode onsen Here,
	Ic soude eer doet bliven dan.”
	Doe ginc hi hem van irst an
	Met groten slagen soe onsochte.
3910	Die coninc weerdem dat hi mochte
	Ende sloech weder harde gedichte.
	Dus was anstelijc dat gevichte,
	Soe dat hen beiden trode bloet
	Ten nese enten monde ut woet.
3915	TRidders vader metter mouwe
	Pensde, mocht hi winnen die vrouwe,
	Soe soudi hebben lant ende stat.
	Doe sloech die ridder den coninc na dat
	Enen slach groet ende fel,
3920	Dat hi daer in onmacht vel
	Ende hadde verloren sine cracht.
	Die riddere was wel bedacht
	Ende dede hem af den helm ter stede
	Ende sine coyfie oec mede
3925	Ende maecte hem sijn hoeft bloet,
	Maer hine slogene clein no groet,
	Om dat hi lach in onmacht daer.
	Doe hi verquam, wet vor waer,
	Ende al bloet vant sijn hoet
3930	Ende den riddere die boven hem stoet,
	Met enen swerde te slane gereet,
	Doe gaf hi hem dor meerre leet
	Ende wilde werden tridders man
	Van gode ende van live vort an,
3935	Om dat hine te live late daer.
	Hi boet hem sine hande daer naer.
	Die riddere pensde om dese dinc:
	“Sloechstu doet den coninc,
	Die hem verwonnen geeft ende tachter,
3940	Daer ware scande ende oec lachter.”
	¶Doe quamen die heren in wederside
	Ende wilden horen nu te tide,
	Wat die twee seiden daer.
	Die coninc swoer vor hen daernaer,
3945	Dat hi nembermer daer hi weet
	Den riddere en dade scade no leet,
	Ende quame ieman di hem wilde deren,
	Hi sout na sine macht weren.
	Dit dochte daer elken man gnoech.
3950	Daer was menech die therte loech
	Vanden genen van daer binnen.
	Dus sciden si daer alle met minnen.
	¶Die coninc voer doe tsinen lande
	Ende hadde bejaget scade ende scande,
3955	Ende die van binnen tharen castele
	Met bliscapen ende groten rivele.
	Si hadden bliscap ende spel,
	Haer saken waren vergaen wel.
	Si dancten onsen Here daer of.
3960	Die vrouwe geboet te houden hof,
	Si geboet alle di hilden leen,
	Borge, lant ofte steen,
	Dat si te hove quamen nu.
	Daer quam menech, dat secgic u.
3965	Die feeste was groet diemer dreef:
	Dat seide die gene dise screef,
	Datmen selden heeft gesien
	Soe grote feeste igeren gescien.
	Die vrouwe maecte haren lieden
3970	Cont ende dede daer gebieden,
	Dat si hilden nu vord an
	Den riddere die den camp verwan,
	Over haren gerechten here
	Ende doen hem werdecheit ende ere.
3975	Si waren dies scire beraden
	Ende seiden, dat sijt gerne daden:
	Hi hadder menegen maech int lant
	Ende wasere wilen wel becant.
	Noch vercondechde die vrouwe meer
3980	– Des si nine wisten eer –
	Dat haren sone soude bliven
	Therscap na harre beider live
	Vanden gode dies si was vrouwe
	Ende dat was die Riddere metter mouwe.
3985	¶Wat mochticker vele af dieden?
	Thof te ginc ende si scieden,
	Elc wilde te sinen keren.
	Walewein ende die andere heren
	Wilden keren tote Arture
3990	Ende daden gereiden scone atsemure
	Ende porden daer na te Bertangen ward.
	Die vrouwe voer met in die vard
	Ende menech hoge baroen.
	Si vonden den coninc te Karlioen
3995	Ende met hem hoger liede vele.
	Van selker bliscap, van selken spele,
	Heeftmen selden gehord,
	Doen die heren quamen vord.
	Die coninc dancte Gode vanden gevalle,
4000	Dat sine ridders quamen alle.
	Daer ward bliscap sonder letten.
	Die hadde gesien Claretten,
	Hoe blide si was van haren here,
	Hine hads vergeten nembermere.
4005	Si waren alle blide van sinne,
	Coninc, ridders ende coninginne.
	Die ridders vertelden den coninc saen,
	Dat si meer ne waren ontgaen,
	En had her Ywein gedaen ende mede
4010	Sijn lybart, die daer wonder dede.
	Si vertrocken al ende litens niet,
	Dwonder dat hen was gesciet
	Vans Ridders vader metter mouwe,
	Hoe hi wan die scone vrouwe
4015	Opten coninc van Cornuwaelge.
	Nu wisten si alle sonder falge
	Des Ridders moder ende vader,
	Dat hem Galias verweet algader.
	Hem es sijn dinc ten besten gevallen,
4020	Alsoe moet comen oec ons allen.

Voir plus de livres

Arthur, Gauvain et Mériadoc

Récits arthuriens latins du xiii^e siècle

Philippe Walter (dir.) Jean-Charles Berthet, Martine Furno, Claudine Marc et al. (trad.)

2007

Quatre sagas légendaires d'Islande

Ásdís R. Magnúsdottir (éd.) Ásdís R. Magnúsdottir (trad.)

2002

La Quête du Saint Graal et la mort d'Arthur

Version castillane

Juan Vivas Vincent Serverat et Philippe Walter (trad.)

2006

Histoire d'Arthur et de Merlin

Roman moyen-anglais du xiv^e siècle

Anne Berthelot (éd.) Anne Berthelot (trad.)

2013

La pourpre et la glèbe

Rhétorique des états de la société dans l'Espagne médiévale

Vincent Serverat

1997

Récits mythiques du Moyen Âge portugais

Irene Freire Nunes (dir.)

2008

Saint Antoine entre mythe et légende

Philippe Walter (dir.)

1996

Le devin maudit

Merlin, Lailoken, Suibhne — Textes et études

Philippe Walter (dir.) Jean-Charles Berthet, Nathalie Stalmans, Philippe Walter et al. (trad.)

1999

La Chanson de Walther

Waltharii poesis

Sophie Albert, Silvère Menegaldo et Francine Mora (dir.)

2009

Les Faits et Gestes de Robin des Bois

Poèmes, ballades et saynètes

Jonathan Fruoco (éd.)

2017

Le Roman de Moriaen

Baukje Finet-van der Schaaf (dir.) Baukje Finet-van der Schaaf (trad.)

2009

Wigalois, le chevalier à la roue

Roman allemand du xiii^e siècle de Wirnt de Grafenberg

Wirnt de Grafenberg Claude Lecouteux et Véronique Lévy (trad.)

2001

Arthur, Gauvain et Mériadoc

Récits arthuriens latins du xiii^e siècle

Philippe Walter (dir.) Jean-Charles Berthet, Martine Furno, Claudine Marc et al. (trad.)

2007

Quatre sagas légendaires d'Islande

Ásdís R. Magnúsdottir (éd.) Ásdís R. Magnúsdottir (trad.)

2002

La Quête du Saint Graal et la mort d'Arthur

Version castillane

Juan Vivas Vincent Serverat et Philippe Walter (trad.)

2006

Histoire d'Arthur et de Merlin

Roman moyen-anglais du xiv^e siècle

Anne Berthelot (éd.) Anne Berthelot (trad.)

2013

La pourpre et la glèbe

Rhétorique des états de la société dans l'Espagne médiévale

Vincent Serverat

1997

Récits mythiques du Moyen Âge portugais

Irene Freire Nunes (dir.)

2008

Saint Antoine entre mythe et légende

Philippe Walter (dir.)

1996

Le devin maudit

Merlin, Lailoken, Suibhne — Textes et études

Philippe Walter (dir.) Jean-Charles Berthet, Nathalie Stalmans, Philippe Walter et al. (trad.)

1999

La Chanson de Walther

Waltharii poesis

Sophie Albert, Silvère Menegaldo et Francine Mora (dir.)

2009

Les Faits et Gestes de Robin des Bois

Poèmes, ballades et saynètes

Jonathan Fruoco (éd.)

2017

Le Roman de Moriaen

Baukje Finet-van der Schaaf (dir.) Baukje Finet-van der Schaaf (trad.)

2009

Wigalois, le chevalier à la roue

Roman allemand du xiii^e siècle de Wirnt de Grafenberg

Wirnt de Grafenberg Claude Lecouteux et Véronique Lévy (trad.)

2001

Récits arthuriens en moyen néerlandais

Choisir la taille de l’intégration

Collez le code HTML suivant pour intégrer ce contenu sur votre site.

<iframe src="https://0-books-openedition-org.catalogue.libraries.london.ac.uk/ugaeditions/20047?format=embed" style="padding:5px;border:2px solid #ddd;" height="500" width="375"></iframe>

Récits arthuriens en moyen néerlandais

Ce livre est diffusé en accès ouvert freemium. L’accès à la lecture en ligne est disponible. L’accès aux versions PDF et ePub est réservé aux bibliothèques l’ayant acquis. Vous pouvez vous connecter à votre bibliothèque à l’adresse suivante : https://0-freemium-openedition-org.catalogue.libraries.london.ac.uk/oebooks

Acheter ce livre aux formats PDF et ePub

Si vous avez des questions, vous pouvez nous écrire à access[at]openedition.org

Référence numérique du chapitre

Finet-van der Schaaf, B. (éd.). (2012). Roman van den Riddere metter Mouwen (B. Finet-van der Schaaf, trad.). In Récits arthuriens en moyen néerlandais (1‑). UGA Éditions. https://0-doi-org.catalogue.libraries.london.ac.uk/10.4000/books.ugaeditions.20047

Finet-van der Schaaf, Baukje, éd. « Roman van den Riddere metter Mouwen ». In Récits arthuriens en moyen néerlandais. Grenoble: UGA Éditions, 2012. https://0-doi-org.catalogue.libraries.london.ac.uk/10.4000/books.ugaeditions.20047.

Finet-van der Schaaf, Baukje, éditeur. « Roman van den Riddere metter Mouwen ». Récits arthuriens en moyen néerlandais, traduit par Baukje Finet-van der Schaaf, UGA Éditions, 2012, https://0-doi-org.catalogue.libraries.london.ac.uk/10.4000/books.ugaeditions.20047.

Référence numérique du livre

Finet-van der Schaaf, B. (éd.). (2012). Récits arthuriens en moyen néerlandais (B. Finet-van der Schaaf, trad.; 1‑). UGA Éditions. https://0-doi-org.catalogue.libraries.london.ac.uk/10.4000/books.ugaeditions.20022

Finet-van der Schaaf, Baukje, éd. Récits arthuriens en moyen néerlandais. Traduit par Baukje Finet-van der Schaaf. Grenoble: UGA Éditions, 2012. https://0-doi-org.catalogue.libraries.london.ac.uk/10.4000/books.ugaeditions.20022.

Finet-van der Schaaf, Baukje, éditeur. Récits arthuriens en moyen néerlandais. Traduit par Baukje Finet-van der Schaaf, UGA Éditions, 2012, https://0-doi-org.catalogue.libraries.london.ac.uk/10.4000/books.ugaeditions.20022.

Compatible avec Zotero

Roman van den Riddere metter Mouwen

Texte intégral

I. Dat begin vanden Riddere metter mouwen

II. Vanden roden riddere enter joncfrouwen

III. Vanden Riddere metter mouwen ende Cephalus

IV. Vanden resen ende der joncfrouwen die beroeft was int wout

V. Hoe die Riddere metter mouwen der joncfrouwen stiefvader doet sloech ende hoe hi moenc ward.

VI. Hoe die Riddere metter mouwen Claretten wan

VII. Hoe die Riddere metter mouwen sire moder vant ende hoe hi Claretten nam

VIII. Van Galyas ende den Riddere metter mouwen

IX. Hoe die Riddere metter mouwen vant sinen vader

X. Hoe die coninc Artur belegen es ende Claretten van Spaengen; ende vanden Riddere metter mowen

XI. Hoe die Riddere metter mouwen ende Galyas enen camp vochten

XII. Hoe Perchevael ende Lanceloet ende Walewein entie metter mouwen worden gevaen ende Hoe Ywein metten Lybaerde verloeste

XIII. Hoe tRidders vader metter mouwen sijn wijf wan ende troude

Dans la même collection