Kultura afektu - afekty w kulturze
Humanistyka po zwrocie afektywnym
The Culture of Affect – Affects in Culture. Humanities After the Affective Turn
Zainicjowany w latach 90. poprzedniego wieku zwrot afektywny oddziałuje także na polską humanistykę, przede wszystkim dzięki wysiłkowi kulturoznawców i literaturoznawców. Oczywiście można dyskutować na temat sensowności wyróżniania silniej czy słabiej rysujących się tendencji pojęciem zwrotu - zawsze w takim momencie narażamy się na niebezpieczeństwo uczestnictwa w łatwym do skrytykowania procederze opakowywania treści intelektualnych w atrakcyjne nazwy i przekształcania ich w towary. Wydaje m...
The affective turn, initiated in the 1990s, also has an influence on Polish humanities, particularly thanks to the efforts of scholars of cultural studies and literary studies. It would be possible, of course, to debate the point of ennobling the tendencies (visible to a greater or lesser extent) with the notion of a ‘turn’: in those moments, we always risk the danger of participating in the easily criticised process of giving intellectual content attractive names and transforming it into prod...
Éditeur : Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk
Lieu d’édition : Warszawa
Publication sur OpenEdition Books : 5 janvier 2024
ISBN numérique : 978-83-67637-31-2
DOI : 10.4000/books.iblpan.8253
Collection : Nowa Humanistyka | 19
Année d’édition : 2015
ISBN (Édition imprimée) : 978-83-64703-31-7
Nombre de pages : 669
Część pierwsza. Afekty w (post)humanistyce
Joanna Tokarska-Bakir
Podminowane średniowiecze. Mediewistyka po przełomie afektywnymJoanna Żylińska
Czy mamy bać się końca świata? Afekt, geologia i posthumanizm jako wyznaczniki nowego horyzontu w humanistyceKarolina Koprowska
Historia mówiona a afektywny krajobraz pamięciCzęść druga. Afekty w filozofii
Anna Burzyńska
Afekt – podejrzany i pożądanyTomasz Swoboda
W poszukiwaniu afektu predeleuzjańskiegoJakub Momro
Jean-Luc Nancy: afektywna filozofia skończonościBartosz Wójcik
Spekulatywna lektura Heglowskich afektówCzęść trzecia. Afekty w literaturze
Michał Paweł Markowski
Ręka kelnera. Esej o obsesji w literaturzeBeata Przymuszała
Włoskie szpilki a Szum Magdaleny Tulli: re-lektura emocjiIwona Boruszkowska
Między „okrutnym optymizmem” a „normalnym smutkiem” – Ann Cvetkovich pisanie/czytanie depresjiCzęść czwarta. Afekty w teorii literatury
Anna Łebkowska
Zdarzenie – afekt – twórczośćPrzemysław Czapliński
Poetyka afektywna i powieść o rodzinieMagdalena Rembowska-Płuciennik
Emocje w odbiorze literatury – perspektywy kognitywistyczneMagdalena Horodecka
Afekty i emocje w reportażu literackim. Perspektywa genologiczna i antropologicznaClara Zgoła
Współczesna autofikcja jako gatunek afektywnyCzęść piąta. Afekty w kulturze wizualnej i sztuce
Grzegorz Niziołek
Zły teatr i afektyLuiza Nader
Studio Edwarda Krasińskiego. Praca przyjaźniKatarzyna Bojarska
Patos codzienności (kobieta – biografia – fotografia)Jan Borowicz
Nazista w mundurze. Afektywna siła fetyszuCzęść szósta. Afekty w estetyce i teorii sztuki
Agnieszka Dauksza
Przemoc wrażenia. Wstępne rozpoznanie literatury i sztuki afektywnejAgnieszka Rejniak-Majewska
Abstrakcja i wczucie. Carl Einstein i afektywna lektura formAnna Chęćka-Gotkowicz
Słuchanie „afektywne” jako strategia interpretacyjna. Współczesna estetyka filozoficzna wobec problemu rozumienia muzykiMonika Glosowitz
Reprezentować niereprezentowalne. Podmiot, afekt, przedstawienieZainicjowany w latach 90. poprzedniego wieku zwrot afektywny oddziałuje także na polską humanistykę, przede wszystkim dzięki wysiłkowi kulturoznawców i literaturoznawców. Oczywiście można dyskutować na temat sensowności wyróżniania silniej czy słabiej rysujących się tendencji pojęciem zwrotu - zawsze w takim momencie narażamy się na niebezpieczeństwo uczestnictwa w łatwym do skrytykowania procederze opakowywania treści intelektualnych w atrakcyjne nazwy i przekształcania ich w towary. Wydaje mi się jednak - przy całej potencjalnej sensowności tego rodzaju zarzutów - że zbyt daleko posunięta ostrożność nie byłaby tu na miejscu. Skoro kategoria afektu jest od mniej więcej dziesięciu lat uprzywilejowaną figurą myśli w badaniach literackich, w historii i historii sztuki, w kulturze wizualnej i ogólniej - w szeroko pojętych badaniach nad kulturą posługiwanie się terminem „zwrot afektywny” nie jest prawdziwie kontrowersyjne, jeśli tylko nie rozumie się pod tym pojęciem substancjalnej zmiany, decydującego przejścia. [...] Wyjście poza humanizm jest równoznaczne z dystansem wobec wszelkich form modelu przedstawieniowego, wobec dominacji kategorii reprezentacji i reprezentacjonizmu ujmowanego jako horyzont do przekroczenia. Poszukiwanie afektu jako tego, co poprzedza reprezentację, jest kolejnym gestem wyjścia poza postkartezjańskie i postkantowskie paradygmaty skupione na poznaniu. Zebrane w tomie teksty w przekonywujący sposób pokazują nie tylko, że afekt jako zoperacjonalizowana kategoria badawcza na dobre zadomowił się w humanistyce; dowodzą także, że zwrot afektywny jest częścią o wiele szerszej fali przemian modeli myślenia naszej epoki. (Prof. Andrzej Leśniak)
The affective turn, initiated in the 1990s, also has an influence on Polish humanities, particularly thanks to the efforts of scholars of cultural studies and literary studies. It would be possible, of course, to debate the point of ennobling the tendencies (visible to a greater or lesser extent) with the notion of a ‘turn’: in those moments, we always risk the danger of participating in the easily criticised process of giving intellectual content attractive names and transforming it into products. However, I believe, in all the potential validity of those objections, that being over-cautious would not be appropriate here. As the category of affect has been the privileged figure of thought in literary research, history and history of art, and in visual and general forms of culture roughly in the last ten years: in broadly defined studies on culture, using the term ‘affective turn’ is not truly controversial, if it is not used to denote a substantial change, or a decisive transformation. Going beyond humanism is tantamount to a distance to any form of the representative model, to the domination of the category of representation, and representationism defined as a horizon to be crossed. Seeking affect as that which precedes representation is another gesture of going beyond the post-Cartesian and post-Kantian paradigms centred on experience. Texts collected in this volume show, in a persuasive way, not only that affect as an operationalised research category has settled in the humanities for good; they also prove that affective turn is a part of a much wider wave of transformations of the thinking models of our time. (Prof. Andrzej Leśniak)
Ryszard Nycz – teoretyk i historyk literatury i kultury, profesor na Wydziale Polonistyki UJ, redaktor naczelny „Tekstów Drugich” IBL PAN. Opublikował m.in.: Sylwy współczesne (1984, 1996), Tekstowy świat (1993, 2000, tłum. bułg. 2005, tłum. ukr. 2007), Język modernizmu (1997, 2002, 2013, tłum. ang. 2017), Literatura jako trop rzeczywistości (2001, 2012), Poetyka doświadczenia. Teoria – nowoczesność – literatura (2012), Kultura jako czasownik. Sondowanie nowej humanistyki (2017).
Anna Łebkowska – prof. dr hab. na Wydziale Polonistyki UJ. Główne kierunki badań: literatura w perspektywie antropologii kulturowej, teorie płci kulturowej, kategorie narracji, empatia jako antropologiczna kategoria literatury, cielesność, afekty, zmysły, współczesne teorie fikcji literackiej, teorie możliwych światów, literatura XX i XXI wieku.Autorka książek: Fikcja jako możliwość (wyd. 2. Kraków 1998); Między teoriami a fikcją literacką (Kraków 2001); Empatia. O literackich narracjach przełomu XX i XXI wieku (Kraków 2008),Somatopoetyka - afekty - wyobrażenia. Literatura XX i XXI wieku (Kraków 2019). Redaktor naczelna „Ruchu Literackiego”.
Agnieszka Dauksza – dr, literaturoznawczyni, prowadzi zajęcia w Katedrze Antropologii Literatury i Badań Kulturowych WP UJ. Autorka książek: Klub Auschwitz i inne kluby. Rwane opowieści przeżywców (słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2016) i Kobiety na drodze. Doświadczenie przestrzeni publicznej w literaturze przełomu XIX i XX wieku (Universitas, Kraków 2013). Współautorka filmu Płaszów. Odkrywka (Kraków 2013, wraz z Szymonem Maliborskim) oraz projektu Krakowskie sny AmonaGoetha (ArtBoomFestival 2013).
Le texte seul est utilisable sous licence Creative Commons - Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification 4.0 International - CC BY-NC-ND 4.0. Les autres éléments (illustrations, fichiers annexes importés) sont « Tous droits réservés », sauf mention contraire.
Maszynerie afektywne
Literackie strategie emancypacji w najnowszej polskiej poezji kobiet
Monika Glosowitz
2019
Maszynerie afektywne
Literackie strategie emancypacji w najnowszej polskiej poezji kobiet
Monika Glosowitz
2019
Historie afektywne i polityki pamięci
Elżbieta Wichrowska, Anna Szczepan-Wojnarska, Roma Sendyka et al. (dir.)
2015
Nowa humanistyka
Zajmowanie pozycji, negocjowanie autonomii
Przemysław Czapliński, Ryszard Nycz, Dominik Antonik et al. (dir.)
2017
Teoria – literatura – życie
Praktykowanie teorii w humanistyce współczesnej
Anna Legeżyńska et Ryszard Nycz (dir.)
2012
Historie afektywne i polityki pamięci
Elżbieta Wichrowska, Anna Szczepan-Wojnarska, Roma Sendyka et al. (dir.)
2015
Nowa humanistyka
Zajmowanie pozycji, negocjowanie autonomii
Przemysław Czapliński, Ryszard Nycz, Dominik Antonik et al. (dir.)
2017
Teoria – literatura – życie
Praktykowanie teorii w humanistyce współczesnej
Anna Legeżyńska et Ryszard Nycz (dir.)
2012
