1Głównym zatrudnieniem, bogactwem i jedynym prawie środkiem do życia Kirgizów jest (jak rzekłem) chów źwierząt domowych. Miarą zamożności naszej jest obszar ziemi, liczba dusz poddanych lub też obrachowany na pieniądz dochód roczny. W stepach Kirgizów liczy się wszystko na konie, bydło, wielbłądy, owce i kozy. Liczba źwierząt, jako wyobrażenie zamożności, przyjęta jest także za podstawę do pobierania opłat, które Kirgizy wnoszą do głównej kassy Rady rządzącej. Opłaty te stanowią oddzielne kapitały hordy, z których się zaspokajają różne wydatki zarządu. Wynosiły one w 1855 roku 89,322 rub. sr. i 95 kopiejek. Summa ta pobieraną tu była podług rozkładu zrobionego przed kilkunastu laty, przy którym miano na względzie ilość posiadanych zwierząt domowych przez każdego właściciela. Obliczenie to jednak, ile mi wiadomo, nie było ściśle matematyczne, lecz zrobione przez przybliżenie. Wówczas liczono w hordzie mniej więcej wielbłądów sztuk 58,903, koni 225,173, bydła rogatego 158,792, owiec 1092,476 i kóz 131,171, i na tej zasadzie rozdzielono opłatę między mieszkańców. Obecnie rząd, zaprowadzając ściślejszy porządek między Kirgizami, urządził dwa okręgi w południowej [części] stepów, gdzie i statystyczne wiadomości są już pewniejsze. W tych okręgach przyjęto za zasadę, że od wielbłąda i konia wnosi właściciel każdy dorocznie do kassy hordy po kop. 28 od sztuki, od bydła rogatego po kop. 14, a od owcy i kozy po kop. 4. Trudno jest z pewnością oznaczyć ludność Kirgizów hordy wewnętrznej, gdzie nawet przy pobieraniu opłat bardziej się zwraca uwaga na liczbę źwierząt niż na liczbę mieszkańców. Podług przybliżonego obliczenia w roku 1849 było tam kibitek 23,598. Przyjęto zaś tu mniej więcej za zasadę liczyć na jedną kibitkę dusz 5. Byłoby więc podług tego ludności dusz 118,990. Od tego jednak czasu znacznie się pomnożyła ilość kibitek, nie ma więc wątpliwości, że ludność też urosła.

2Przedruk za: E. Ostrowski, Listy z podróży odbytej do stepów Kirgiz‑Kajsackich, t. 1, Grodno 1859, s. 188–190.