120 stycznia 1842
Czy pamięć twoja jest dagerotypowym mechanizmem, zdejmującym natychmiastowe podobieństwa wszystkiego, na czym tylko spocznie światło wyobraźni? Co do mnie, wolałabym, by moja takową nie była, w szczególności w takim jak to mieście, chyba że będzie działać bardziej wybiórczo i odciskać wyłącznie piękno¹. Jakkolwiek powinnam dawać pierwszeństwo zielonym łąkom, na których krowy przeżuwają pokarm w cieniu drzew, u brzegu cichego i głębokiego stawu, nadal nie widziałabym nic złego w tym, że moja galeria² po części będzie wypełniona pałacami naszych „książęcych kupców”³, zbudowanymi z perlistych marmurów z Sing Sing, lśniących na słońcu niczym jakieś bajeczne kopuły; jednakowoż wspomniany dagerotyp wyryłby zapewne brzydką, kanciastą budowlę, jaka stoi na rogu Division Street⁴, wysuwając swe ostre krańce ku samemu sednu rzeczy, przeświadczona, że chcąc nie chcąc będzie ją oglądał cały świat; od piwnic po poddasze pokryta znakami, chełpi się całą swoją zawartością. Jest to karykaturalna podobizna dziewiętnastego wieku; i nęka mnie w równym stopniu jak tenże wiek dziewiętnasty; pragnęłabym się od niej uwolnić. Znam pewien rodzaj umysłowości, przepojonej poetyczną filozofią, gorliwie poszukującej wszelakich form uzewnętrznionego w tym świecie piękna, wierzącej, iż jego wyobrażenia głęboko odciskają się na kochającej go duszy i w ten sposób utrwalają jej panoramę po wsze czasy. Gdybym była wierzyła w tę teorię, wówczas ten wielki i opatrzony znakami obiekt z zaprawy murarskiej i cegły, stojący na rogu Division Street, doprowadziłby mnie nieomal do szaleństwa: bo chociaż duch piękna jest mi świadkiem, że nie pałam do tego budynku miłością, to jego linie wyryły się w moim umyśle w sposób nieodparcie klarowny. Nie wiem, czemu tak jest; z pewnością bowiem nie jest on grzesznikiem pośród wielu innych struktur, zbudowanych wskutek transakcji i zamieszkałych przez handel.

2Szczęśliwie, żadna forma nie może się powtórnie ujawnić w innym świecie, jeśli nie jest częścią duszy. Tamtejszy wzniosły krajobraz przynależy do tego, którego duch oddala się ku wzniesieniom, by się modlić⁵; nie zaś do ukształconego podróżnika, którego umysłowe portfolio przepełnione jest obrazami alpejskich krajobrazów czy też przesłoniętego chmurami wielkiego Plinlimmon⁶. Tamtejsze ogrody nie są dla nababów, którzy wymieniają rupie na rzadkie i wonne róże, lecz dla pokornych, kochających dusz, które miłują owe słodkie dary życia, co to leżą „rozrzucone u stóp ludzkich niczym kwiaty”⁷. Dziękujmy Temu, który troszczy się o wszelkie swoje stworzenie: nagie dziecię, które krząta się po mizernej izbie w Five Points⁸, choć całe jego życie zapowiada się na znój i nędzę, może dzięki łasce Bożej przygotować sobie wieczność tak piękną, jak syn Wiktorii⁹; mało tego, niewykluczone, że jego położenie, jakkolwiek jest przykre, obarczone jest mniejszym nawet ryzykiem utraty tego piękna, które samo trwać będzie, gdy świat i wszystkie jego wyobrażenia przeminą jak mgła przed wschodem słońca. To, co widome, nie jest niczym więcej niż pozorem i parawanem; jedynie to, co ukryte, jest prawdziwe i trwałe.

3Że ludzie mało w to wierzą, można wyczytać z ich postępków. Na widok ukochanego dziecka na spadzistym i wysokim dachu rodzic krzyczy z przerażeniem, w obawie, że pokaleczone bezwładnie runie na chodnik; nie odczuwają jednak lęku, gdy posyłają je do takich miejsc jak Hawana czy Nowy Orlean, gdzie ma się wzbogacić na handlu i gdzie jego dusza niemal na pewno upadnie, rozpadając się na tysiące kawałków, tak że nie zostanie z niej prawie nic, co można by uznać za odbicie Boga. Gdyby niebo było dla nich równie namacalne jak ziemia, nie chcieliby wchodzić w konszachty z diabłem, byle tylko kupić cień kosztem substancji¹⁰.