Sources et bibliographie
p. 697-774
Texte intégral
Sources
Textes littéraires
Les sources utilisées l’ont en général été à partir de la Collection des Universités de France mais également parfois, selon les cas, de la Loeb Classical Library, des Oxford Classical Texts et de la collection Teubner. Le Digeste a été consulté dans l’édition avec traduction anglaise d’A. Watson, fondée sur la version latine de Th. Mommsen et P. Krueger. Les traductions françaises sont celles de la C.U.F. (sauf pour certains auteurs chrétiens pour lesquels j’ai eu recours à la collection des Sources chrétiennes) et leur auteur est toujours précisé. L’absence de cette précision signale mes propres traductions. Autres éditions ou traductions consultées :
Asconius : Commentaries on Speeches by Cicero. Translated with introduction and Commentary by R. G. Lewis (revised by J. Harries, J. Richardson, Chr. Smith and C. Steel), Oxford, 2006.
(Pseudo) Asconius : Ciceronis Orationum Scholiastae. Asconius. Scholia Bobiensa. Scholia Pseudasconii Sangallensia. Scholia Cluniacensia et recentiora Ambrosiana ac Vaticana. Scholia Lugdunensia sive Gronoviana et corum excerpta Lugdunensia, Th. Stangl éd., Hildesheim, 1964 (1ère édition 1912).
Beck et Walter 2001 : H. Beck et U. Walter, Die Frühen Römischen Historiker, 1, Von Fabius Pictor bis Cn. Gellius, Darmstadt, 2001.
Beck et Walter 2004 : H. Beck et U. Walter, Die Frühen Römischen Historiker, 2, Von Coelius Antipater bis Pomponius Atticus, Darmstadt, 2004.
Cassiodore : Magni Aurelii Cassiodori Senatoris, uiri patricii, consularis, et uiuariensis abbatis, opera omnia, in duo tomos distributa, dans Patrologiae cursus completus, série Prima Latina, 69 et 70, Paris, 1847‑1848.
Cassius Hemina : I Frammenti di L. Cassio Emina: introduzione, testo, traduzione e commento, C. Santini éd., Pise, 1995.
Chronique pascale : Chronicon Paschale ad exemplar Vaticanum, L. Dindorf éd., 2 vol., Bonn, 1832.
Cornell 2013 : T. J. Cornell (éd.), The Fragments of the Roman Historians, 3 vol., Oxford, 2013.
Corpus Agrimensorum Romanorum : Die Schriften der römischen Feldmesser, F. Blume, K. Lachmann et A. Rudorff éd., 2 vol., Berlin, 1848 et 1852.
Denys d’Halicarnasse 1588 : Dionysii Alexandri f. Halicarn. Antiquitatum rom. Libri XI ab Æmilio Porto Fr. f. recens, et post aliorum interpretationes, latine redditi et notis illustrati, quibus adjunximus H. Glareani chronologi, Lausanne, 1588.
Denys d’Halicarnasse 1885‑1929 : Antiquitatum Romanarum quae supersunt, K. Jacoby éd., 5 vol., Leipzig, 1885‑1929.
Denys d’Halicarnasse 1990 : Denys d’Halicarnasse, Les Antiquités romaines, livres 1 et 2, les origines de Rome, V. Fromentin et J. Schnäbele éd., Paris, 1990.
Denys d’Halicarnasse 2002 : Denys d’Halicarnasse, Rome et la conquête de l’Italie aux IVe et IIIe siècles avant J.‑C. (Antiquités romaines, livres 14‑20), S. Pittia éd., Paris, 2002.
Dion Cassius 1845 : Histoire romaine de Dion Cassius, traduite en français avec des notes critiques, historiques, etc., et le texte en regard par é. Gros, 1, Paris, 1845.
Dion Cassius 1955 : Cassii Dionis Cocceiani historiarum Romanarum quae supersunt, U. Ph. Boissevain éd., 4 vol., Berlin, 1955, 2e édition.
Eusèbe : Eusebius Werke, 7, Die Chronik des Hieronymus (Hieronymi Chronicon), R. Helm éd., Berlin, 1956.
FGrH : Die Fragmente der griechischen Historiker, F. Jacoby éd., Berlin, 1923‑1958.
Hydatius : The Chronicle of Hydatius and the Consularia Constantinopolitana. Two contemporary accounts of the final years of the Roman Empire, R. W. Burgess éd., Oxford, 1993.
Licinius Macer : Der Historiker C. Licinius Macer. Einleitung, Fragmente, Kommentar von S. Walt, Stuttgart et Leipzig, 1997.
Orateurs romains : Oratorum Romanorum fragmenta liberae rei publicae, E. Malcovati éd., 2 vol., Turin, 1967 et 1979.
Peter 1993 (1906‑1914) : H. Peter, Historicorum Romanorum reliquiae, 2 vol., Stuttgart, 1993 (fac‑similé de la 2e édition de 1906 et 1914).
Salluste 1966 (1891) : C. Sallusti Crispi historiarum reliquiae, B. Maurenbrecher éd., Leipzig, 1966 (reproduction anastatique de l’édition 1891).
Salluste 1992‑1994 : The Histories, P. McGushin éd., 2 vol., Oxford, 1992 et 1994.
Souda : Suidae Lexicon graece et latine, praefationem indices dissertationem continens, A. Adler éd., 5 vol., Stuttgart, 1984 à 1989 (reproduction de la première édition publiée entre 1928 et 1938).
Varron : Varron, Satires Ménipées. Édition, traduction et commentaire, 7, J.‑P. Cèbe éd., Rome, 1985.
Recueil d’inscriptions
AE = L’Année épigraphique, Paris, 1888‑.
CIL = Corpus inscriptionum latinarum, Berlin, 1895‑.
Cippi prenestini = A. Franchi De Bellis, I Cippi prenestini, Urbino, 1997.
ET = H. Rix, Etruskische Texte, 1, Einleitung, Konkordanz, Indices et 2, Texte, Tübingen, 1991.
ILLRP = A. Degrassi, Inscriptiones latinae liberae rei publicae, 2 vol., Florence, 1964 et 1972, 2e édition.
ILS = H. Dessau, Inscriptiones latinae selectae, 5 vol., Chicago, 1979 (1892‑1916).
Imag. Ital. = M. H. Crawford, W. M. Broadhead, J. P. T. Clackson, F. Santangelo, S. Thompson et M. Watmough (éd.), Imagines italicae. A Corpus of Italic Inscriptions, 3 vol., Londres, 2011.
InscrIt = Inscriptiones Italiae, Rome, 1931‑.
ST = H. Rix, Sabellische Texte. Die texte des Oskischen, Umbrischen und Südpikenischen, Heidelberg, 2002.
Ouvrages de référence
Babelon 1983 (1885‑1886) : E. Babelon, Description historique et chronologique des monnaies de la République romaine vulgairement appelées monnaies consulaires, 2 vol., Bologne, 1983 (réimpression anastatique de l’édition 1885‑1886).
Bardon 1952 : H. Bardon, La Littérature latine inconnue, 1, L’Époque républicaine, Paris, 1952.
Berger 1953 : A. Berger, Encyclopedic Dictionary of Roman Law, Philadelphie, 1953.
BNP : H. Cancik et H. Schneider (éd.), Brill’s New Pauly. Encyclopaedia of the Ancient World, édition anglaise dirigée par Chr. F. Salazar, Leyde et Boston, 2002‑.
CAH, 7/2 : F. W. Walbank, A. E. Astin, M. W. Frederiksen, R. M. Ogilvie et A. Drummond (éd.), The Cambridge Ancient History, 7/2, Cambridge, 1989, 2e édition.
Daremberg, Saglio, Pottier 1877‑1919 : Ch. Daremberg, E. Saglio et E. Pottier (éd.), Dictionnaire des antiquités grecques et romaines d’après les textes et les monuments, Paris, 1877‑1919.
Ernout et Meillet 1994 : A. Ernout et A. Meillet, Dictionnaire étymologique de la langue latine : histoire des mots, Paris, 1994, retirage de la 4e édition augmentée d’additions et de corrections nouvelles par J. André.
FIRA : S. Riccobono, J. Baviera, C. Ferrini, J. Furlani et V. Arangio‑Ruiz, Fontes iuris Romani antejustiniani, 3 vol., Florence, 1940, 1941 et 1943, 2e édition augmentée.
Giuffrè 1977 : V. Giuffrè (éd.), Les Lois des Romains. 7e édition par un groupe de romanistes des Textes de droit romain, tome II de P. F. Girard et F. Senn, Naples, 1977.
Kajanto 1965 : I. Kajanto, The Latin Cognomina, Helsinki, 1965.
Lepor : J.-L. Ferrary et Ph. Moreau (dir.), Leges populi romani, [en ligne], Paris, 2007-.
Leumann 1977 : M. Leumann (éd.), Lateinische Grammatik, 1, Lateinische Laut‑ und Formenlehre, Munich, 1977.
LPPR : G. Rotondi, Leges publicae populi Romani. Elenco cronologico con una introduzione sull’attività legislativa dei comizi romani, Hildesheim, 1962 (réimpression anastatique de l’édition 1912).
LTUR : E. M. Steinby (éd.), Lexicon Topographicum Urbis Romae, 5 vol., Rome, 1993‑1999.
Marchesini 2007 : S. Marchesini, Prosopographia Etrusca, 2, 1, Studia. Gentium mobilitas, Rome, 2007.
Monteil 1986 : P. Monteil, éléments de phonétique et de morphologie du latin, Paris, 1986.
Morandi Tarabella 2004 : M. Morandi Tarabella, Prosopographia Etrusca, 1, Corpus, 1, Etruria meridionale, Rome, 2004.
MRR : Th. R. Sh. Broughton, The Magistrates of the Roman Republic, 3 vol., New York, 1951, 1952 et 1986.
OCD3 : S. Hornblower et A. Spawforth (éd.), The Oxford Classical Dictionary, Oxford, 1996, 3e édition.
Packard 1968 : D. W. Packard, A Concordance to Livy, Cambridge (Massachusetts), 1968.
Pokorny 1959 : J. Pokorny, Indogermanisches Etymologisches Wörterbuch, 1, Berne, 1959.
RE : G. Wissowa (éd.), Paulys Realencyclopädie der Classischen Altertumswissenschaft, Weimar, 1995, réimpression des volumes parus à Stuttgart entre 1893 et 1972 (1903 à 1978 pour les Supplementbände).
RIC 12 : C. H. V. Sutherland et R. A. G. Carson, The Roman Imperial Coinage, 1, Londres, 1984, 2e édition révisée.
RRC : M. H. Crawford, Roman Republican Coinage, 2 vol., Londres et Cambridge, 1974.
RS : M. H. Crawford (éd.), Roman Statutes, 2 vol., Londres, 1996.
Salomies 1987 : O. Salomies, Die römischen Vornamen. Studien zur römischen Namengebung, Helsinki, 1987.
Schulze 1904 : W. Schulze, Zur Geschichte lateinischer Eigennamen, Zürich et Hildesheim, 1904.
Shackleton Bailey 1992 : D. R. Shackleton Bailey, Onomasticon to Cicero’s Speeches, Stuttgart et Leipzig, 1992, 2e édition corrigée.
Shackleton Bailey 1995 : D. R. Shackleton Bailey, Onomasticon to Cicero’s Letters, Stuttgart et Leipzig, 1995.
Shackleton Bailey 1996 : D. R. Shackleton Bailey, Onomasticon to Cicero’s Treaties, Stuttgart et Leipzig, 1996.
Vaan 2008 : M. de Vaan, Etymological Dictionary of Latin and the other Italic Languages, Leyde et Boston, 2008.
Littérature secondaire
Les abréviations des périodiques reprennent celles en usage dans L’Année philologique. Elle sont consultables à la page : http://www.annee‑philologique.com/files/sigles_fr.pdf.
Aberson 1994 : M. Aberson, Temples votifs et butin de guerre dans la Rome républicaine, Rome et Genève, 1994.
Achard et Ledentu 2000 : G. Achard et M. Ledentu (éd.), Orateur, auditeurs, lecteurs : à propos de l’éloquence romaine à la fin de la République et au début du Principat, Paris, 2000.
Acta 1969 : Acta of the fifth international congress of Greek and Latin epigraphy (Cambridge, 1967), Oxford, 1969.
Adams 2003 : J. N. Adams, Bilingualism and the Latin Language, Cambridge, 2003.
Affreschi romani 1976 : Affreschi romani dalle raccolte dell’antiquarium communale, Rome, 1976.
Afzelius 1938 : A. Afzelius, « Zur Definition der römischen Nobilität in der Zeit Ciceros », C&M, 1, 1938, p. 40‑94.
Afzelius 1945 : A. Afzelius, « Zur Definition der römischen Nobilität vor der Zeit Ciceros », C&M, 7, 1945, p. 150‑200.
Agamben 1997 (1995) : G. Agamben, Homo sacer. Le pouvoir souverain et la vie nue, trad. de l’italien par M. Raiola, Paris, 1997 (1ère édition italienne 1995).
Agamben 2003 : G. Agamben, état d’exception. Homo sacer, II, 1, trad. de l’italien par J. Gayraud, Paris, 2003 (1ère édition italienne 2003).
Agamben 2008 (2007) : G. Agamben, Le Règne et la gloire. Homo sacer, II, 2, trad. de l’italien par J. Gayraud et M. Rueff, Paris, 2008 (1ère édition italienne 2007).
Agamben 2009 (2008) : G. Agamben, Le Sacrement du langage. Archéologie du serment (Homo sacer, II, 3), trad. de l’italien par J. Gayraud, Paris, 2009 (1ère édition italienne 2008).
Agostiniani 1982 : L. Agostiniani, Le « Iscrizioni parlanti » dell’Italia antica, Florence, 1982.
Aigner‑Foresti 2009 : L. Aigner‑Foresti, « Forme di organizzazione politica nella Caere arcaica », dans Bruni 2009, p. 9‑15.
Akar 2013 : Ph. Akar, Concordia. Un idéal de la classe dirigeante à la fin de la République, Paris, 2013.
Albana 2003 : M. Albana, « I luoghi della memoria a Roma in età repubblicana: templi e archivi », Ann.Fac.Sc.Form, 3, 2004, p. 9‑53 [en ligne], URL : http://ojs.unict.it/ojs/index.php/annali‑sdf/article/view/78.
Albanese 1988a : B. Albenese, « Sacer esto », BIDR, 91, 1988, p. 145‑179.
Albanese 1988b : B. Albanese, « Maximus comitiatus », dans Estudios Iglesias 1988, p. 13‑20 (= Albanese 1991, 2, p. 1691‑1698).
Albanese 1990 : B. Albanese, « priuilegia, maximus comitiatus, iussum populi (XII Tab. 9.1‑2, 12.5) », Labeo, 36/1, 1990, p. 19‑35 (= Albanese 1991, 2, p. 1701‑1717).
Albanese 1991 : B. Albanese, Scritti giuridici, 2 vol., Palerme, 1991.
Alexander 1990 : M. C. Alexander, Trials in the Late Roman Republic (149 BC to 50 BC), Toronto, 1990.
Alföldi 1963 : A. Alföldi, Early Rome and the Latins, Ann Arbor, 1963.
Alföldi 1966 : A. Alföldi, « Les cognomina des magistrats de la République romaine », dans Chevallier 1966, 2, p. 709‑722.
Alföldi 1967 : A. Alföldi, « Zur Struktur des Römerstaates im V. Jahrhundert v. Chr. », dans Origines 1967, p. 223‑290.
Allen 1944 : W. Allen, « Cicero’s house and libertas », TAPhA, 75, 1944, p. 1‑9.
Altheim 1934 : Fr. Altheim, Epochen der römischen Geschichte von den Anfängen bis zum Beginn der Weltherrschaft, 1, Francfort-sur-le- Main, 1934.
Altheim 1940 : Fr. Altheim, Lex sacrata. Die Anfänge der plebeischen Organisation, Amsterdam, 1940.
Altheim 1953 : Fr. Altheim, Römische Geschichte, 2, Bis zum latiner Frieden, 338 v. Chr., Francfort-sur-le-Main, 1953.
Ambrosini 2009 : L. Ambrosini, « La ceramica etrusca a Roma agli inizi del V sec. a.C.: le anforette a fasce e a decorazione vegetale », dans AnnFaina 2009, p. 177‑219.
Ambrosini et Belelli Marchesini 2009 : L. Ambrosini et B. Belelli Marchesini, « Ceramiche a Veio tra V e II secolo a.C. » dans Jolivet, Pavolini, Tomei et Volpe 2009, p. 261‑287.
Ameling 1993 : W. Ameling, Karthago: Studien zu Militär, Staat und Gesellschaft, Munich, 1993.
Amici 2004‑2005 : C. M. Amici, « Evoluzione architettonica del comizio a Roma », RPAA, 77, 2004‑2005, p. 351‑379.
Amirante 1983 : L. Amirante, « Sulla prouocatio ad populum fino al 300 », Iura, 34, 1983, p. 1‑27.
Amirante 1984 : L. Amirante, « Plebiscito e legge. Primi appunti per una storia », dans Sodalitas 1984d, p. 2025‑2045 (= Amirante 1988, p. 23‑55).
Amirante 1987 : L. Amirante, Una Storia giuridica di Roma. Dai re a Cesare, Naples, 1987.
Amirante 1988 : L. Amirante, Studi di storia costituzionale romana, Naples, 1988.
Amirante 1991 : L. Amirante, Una Storia giuridica di Roma, Naples, 1991.
Ammannati 2011 : G. Ammannati, « Il papiro di Servio Tullio (P. Oxy. 2088): una nuova interpretazione », MD, 66, 2011, p. 93‑120.
Amossy 1991 : R. Amossy, Les Idées reçues. Sémiologie du stéréotype, Paris, 1991.
Ampère 1866 : J. J. Ampère, L’Histoire romaine à Rome, 2, Paris, 1866, 3e édition.
Ampolo 1970‑1971 : C. Ampolo, « Su alcuni mutamenti nel Lazio tra l’VIII e il V secolo », DArch, 5‑6, 1970‑1971, p. 37‑68 et p. 69‑100.
Ampolo 1975 : C. Ampolo, « Gli Aquilii del V secolo a.C. e il problema dei Fasti consolari più antichi », PP, 30, 1975, p. 410‑416.
Ampolo 1976‑1977 : C. Ampolo, « Demarato. Osservazioni sulla mobilità sociale arcaica », DArch, 9‑10, 1976‑1977, p. 333‑345.
Ampolo 1980 : C. Ampolo, « Le condizioni materiali della produzione. Agricoltura e paesaggio agrario », dans La Formazione della città nel Lazio. Seminario tenuto a Roma, 24‑26 giugno 1977, DArch, 1, 1980, p. 15‑46.
Ampolo 1981 : C. Ampolo, « I gruppi etnici in Roma arcaica: posizione del problema e fonti », dans Gli Etruschi e Roma 1981, p. 45‑70.
Ampolo 1983 : C. Ampolo, « La Storiografia su Roma arcaica e i documenti », dans Gabba 1983a, p. 9‑26.
Ampolo 1987 : C. Ampolo, « Roma arcaica tra Latini ed Etruschi: aspetti politici e istituzionali », dans Cristofani 1987a, p. 75‑87.
Ampolo 1988a : C. Ampolo, « Rome archaïque : une société pastorale ? », dans Whittaker 1988, p. 120‑159.
Ampolo 1988b : C. Ampolo, « “La grande Roma dei Tarquini” rivisitata », dans Campanile 1988, p. 77‑87.
Ampolo 1988c : C. Ampolo, « La nascita della città », dans Momigliano et Schiavone 1988, p. 153‑180.
Ampolo 1988d : C. Ampolo, « La città riformata e l’organizzazione centuriata. Lo spazio, il tempo, il sacro nella nuova realtà urbana », dans Momigliano et Schiavone 1988, p. 203‑239.
Ampolo 2009 : C. Ampolo, « Presenze etrusche, koiné culturale o dominio etrusco a Roma e nel Latium uetus in età arcaica », dans AnnFaina 2009, p. 9‑41.
Anathema 1989‑1990 : Anathema: regime delle offerte e vita dei santuari nel mediterraneo antico (atti del convegno internazionale, 15‑18 giugno 1989), ScAnt., 3‑4, 1989‑1990.
Ancillotti et Calderini 2009 : A. Ancillotti et A. Calderini (éd.), La Città italica. Atti del II convegno internazionale sugli antichi Umbri, Gubbio, 25‑27 settembre 2003, Pérouse, 2009.
Andreau 1986 : J. Andreau, « Prosopographie », dans Burguière 1986, p. 546‑548.
Andreau 1987 : J. Andreau, La Vie financière dans le monde romain. Les métiers de manieurs d’argent (IVe siècle av. J.‑C.‑IIIe siècle ap. J.‑C.), Rome, 1987.
Andreau et Bruhns 1990 : J. Andreau et H. Bruhns (éd.), Parenté et stratégies familiales dans l’Antiquité romaine. Actes de la table ronde des 2‑4 octobre 1986 (Paris, maison des sciences de l’homme), Rome, 1990.
Andrén 1976‑1977 : A. Andrén, « In quest of Vulca », RPAA, 49, 1976‑1977, p. 63‑83.
AnnFaina 1985 : Volsinii e la dodecapoli etrusca. Relazioni e interventi nel convegno 1983. Annali della fondazione per il museo « Claudio Faina », 2, Orvieto, 1985.
AnnFaina 2009 : Gli Etruschi e Roma. Fasi monarchica e alto‑repubblicana. Annali della fondazione per il museo « Claudio Faina », 16, Rome, 2009.
AnnFaina 2010 : La Grande Roma dei Tarquini. Annali della fondazione per il museo « Claudio Faina », 17, Rome, 2010.
AnnFaina 2013 : Mobilità geografica e mercenariato nell’Italia preromana. Annali della fondazione per il museo « Claudio Faina », 20, 2013.
Appleton 1924 : Ch. Appleton, « Trois épisodes de l’histoire ancienne de Rome : les Sabines, Lucrèce, Virginie », RD, 1924, p. 193‑271 et p. 592‑670.
Arangio‑Ruiz 1931 : V. Arangio‑Ruiz, Corso di storia del diritto romano, Naples, 1931.
Arangio‑Ruiz 1957 : V. Arangio‑Ruiz, Storia del diritto romano, Naples, 1957, 7e édition revue.
Arangio‑Ruiz, Guarino et Pugliese 1980 : V. Arangio‑Ruiz, A. Guarino et G. Pugliese (éd.), Il Diritto romano. La costituzione, carattere, fonti, diritto privato, diritto criminale, Rome, 1980.
Armées et fiscalités 1977 : Armées et fiscalité dans le monde antique. Colloque du CNRS, Paris 14‑16 octobre 1976, Paris, 1977.
Astin 1967 : A. E. Astin, Scipio Æmilianus, Oxford, 1967.
Astin 1978 : A. E. Astin, Cato the Censor, Oxford, 1978.
Astolfi 2002 : R. Astolfi, Il Matrimonio nel diritto romano preclassico, Padoue, 2002, 2e édition.
Attema, Burgers et van Leusen 2010 : P. Attema, G.‑J. Burgers et P.‑M. van Leusen, Regional Pathways to Complexity. Settlement and Land‑Use Dynamics in Early Italy from the Bronze Age to the Republican Period, Amsterdam, 2010.
Attema, De Haas et Tol 2010a : P. Attema, T. de Haas et G. Tol, Between Satricum and Antium. Settlement Dynamics in a Coastal Landscape in Latium Vetus, Louvain, 2010.
Attema, De Haas et Tol 2010b : P. Attema, T. de Haas et G. Tol, « Archaic Period (6th Century BC), dans Attema, De Haas et Tol 2010a, p. 53‑56.
Attema, De Haas et Tol 2010c : P. Attema, T. de Haas et G. Tol, « Post‑Archaic Period (500‑350 BC), dans Attema, De Haas et Tol 2010a, p. 57‑59.
Atti 1929 : Atti del I° congresso nazionale di studi romani, 2 vol., Rome, 1929.
Atti 1931 : Atti del secondo congresso nazionale di studi romani, 3, Rome, 1931.
Atti 1999 : Atti del XI Congresso internazionale di Epigrafia Greca e Latina (Roma, 18‑24 settembre 1997), Rome, 1999.
Aubenque 1993 : P. Aubenque (dir.), Aristote politique : études sur la Politique d’Aristote, Paris, 1993.
Aubert 2003 : J.‑J. Aubert (éd.), Tâches publiques et entreprise privée dans le monde romain. Actes du diplôme d’études avancées, Université de Neuchâtel et de Lausanne, 2000‑2002, Genève, 2003.
Aymard 1943 : A. Aymard, « Liviana. À propos des Servilii Gemini », REA, 45, 1943, p. 199‑224.
Aymard 1957 : A. Aymard, « Les deux premiers traités entre Rome et Carthage », REA, 59, 1957, p. 277‑293.
Babinet, Freyssinet, Le Goff et Offerlé 1991 : F. Babinet, J. Freyssinet, J. Le Goff et M. Offerlé (éd.), Convergences : études offertes à Marcel David, Quimper, 1991.
Badel 2005 : Chr. Badel, La Noblesse de l’Empire romain. Les masques et la vertu, Seyssel, 2005.
Badel 2006 : Chr. Badel, « Généalogies divines et légitimité nobiliaire », dans Vigourt, Loriot, Béranger‑Badel et Klein 2006, p. 273‑287.
Badian 1958 : E. Badian, Foreign clientelae (264‑70 B.C.), Oxford, 1958.
Badian 1962 : E. Badian, « Lily Ross Taylor, The Voting Districts of the Roman Republic, Rome, 1960 », JRS, 52, 1962, p. 200‑210.
Badian 1966 : E. Badian, « The Early Historians », dans Dorey 1966, p. 1‑38.
Badian 1972 : E. Badian, « Tiberius Gracchus and the Beginnings of the Roman Revolution », ANRW, 1, 1, 1972, p. 668‑731.
Badian 1984 : E. Badian, « The Death of Saturninus. Studies in Chronology and Prosopography », Chiron, 14, 1984, p. 101‑147.
Badian 1996 : E. Badian, « Tribuni plebis and Res publica », dans Linderski 1996, p. 187‑213.
Baechler 1970 : J. Baechler, Les Phénomènes révolutionnaires, Paris, 1970.
Bakhouche 2003 : B. Bakhouche (éd.), L’Ancienneté chez les anciens, 1, La vieillesse dans les sociétés antiques : la Grèce et Rome, Montpellier, 2003.
Bakkum 2009 : G. Bakkum, The Latin Dialect of the ager Faliscus. 150 Years of Scholarship, Amsterdam, 2009.
Balbo 2010 : M. Balbo, « La lex Licinia de modo agrorum: riconsiderazione di un modello storiografico », RFIC, 138, 2010, p. 265‑311.
Baltrusch 1988 : E. Baltrusch, Regimen morum. Die Reglementierung des Privatlebens der Senatoren und Ritter in der römischen Republik und frühen Kaiserzeit, Munich, 1988.
Bandelli 1995 : G. Bandelli, « Colonie e municipi dall’età monarchica alle guerre sannitiche », dans Atti del convegno internazionale Nomen Latinum: Latini e Romani prima di Annibale (Roma, 24‑26 ottobre 1995), Eutopia, 4/2, 1995, p. 143‑197.
Bandelli 1999 : G. Bandelli, « Le comunità urbane. Agitazione plebee e colonizzazione federale dal foedus Cassianum alla guerra latina », dans Hermon 1999a, p. 91‑98.
Barbagallo 1912 : C. Barbagallo, « Critica e storia tradizionale a proposito della sedizione e del processo di M. Manlio Capitolino », RFIC, 40, 1912, p. 216‑245 et p. 411‑437.
Barberis 2011 : M. Barberis, « Santi Romano, il neoistituzionalismo e il pluralismo giuridico », Materiali per una storia della cultura giuridica, 41/2, 2011, p. 349‑359.
Bartoloni 1989‑1990 : G. Bartoloni, « I depositi votivi di Roma arcaica: alcune considerazioni », dans Anathema 1989‑1990, p. 747‑759.
Bartoloni 2010 : G. Bartoloni, La Lupa Capitolina. Nuove prospettive di studio, Rome, 2010.
Basanoff 1950a : V. Basanoff, « M. Caedicius de plebe… et… Q. Caedicius centurio. Tradition mythologique des annales, 1 », Latomus, 9, 1950, p. 13‑26.
Basanoff 1950b : V. Basanoff, « Q. Caedicius, tribunus militum. Tradition mythologique des annales, 2 », Latomus, 9, 1950, p. 257‑262.
Basanoff 1950c : V. Basanoff, « Les Caedicius dans la tradition romaine (tradition mythologique des annales, 3) », Latomus, 9, 1950, p. 263‑264.
Basanoff 1950d : V. Basanoff, « Caius Caedicius, legatus à Aquilonia (tradition mythologique des annales, 4) », Latomus, 9, 1950, p. 265‑272.
Basile 1978 : M. Basile, « Analisi e valore della tradizione sulla rogatio Cassia agraria del 486 a.C. », Miscellanea greca e romana, 6, 1978, p. 277‑298.
Bassanelli Sommariva 1986 : G. Bassanelli Sommariva, « Proposta per un nuovo metodo di ricerca nel diritto criminale (a proposito della sacertà) », BIDR, 89, 1986, p. 327‑377.
Bastien 2007 : J.‑L. Bastien, Le Triomphe romain et son utilisation politique à Rome aux trois derniers siècles de la République, Rome, 2007.
Bauman 1969 : R. A. Bauman, The duumviri in the roman criminal Law and in the Horatius Legend, Wiesbaden, 1969.
Bauman 1973 : R. A. Bauman, « The lex Valeria de prouocatione of 300 B.C. », Historia, 22/1, 1973, p. 34‑47.
Bauman 1974 : R. A. Bauman, « Criminal Prosecutions by the aediles », Latomus, 33/2, 1974, p. 245‑264.
Bauman 1983 : R. A. Bauman, Lawyers in Roman Republican Politics. A Study of the Roman Jurists in their Political Setting (312‑82 B.C.), Munich, 1983.
Bayet 1931‑1932 : J. Bayet, « Réflexion sur la méthodologie de la plus ancienne histoire classique, à propos de Tite‑Live, II, 6‑15 », Recherches philosophiques, 1, 1931‑1932, p. 262‑297.
Bayet 1940 : J. Bayet, « Introduction », dans Tite‑Live, Histoire romaine, 1, Livre I, J. Bayet et G. Baillet éd., Paris, 1940, p. VII‑CXXXII.
Bayet 1942 : J. Bayet, « Appendice », dans Tite‑Live, Histoire romaine, 3, Livre 3, J. Bayet et G. Baillet éd., Paris, 1942.
Bayet 1966 : J. Bayet, « Appendice », dans Tite‑Live, Histoire romaine, 6, Livre VI, J. Bayet éd., Paris, 1966, p. 79‑134.
Bayet 1993 : J. Bayet, « Appendice », dans Tite‑Live, Histoire romaine, 4, Livre IV, J. Bayet et G. Baillet éd., Paris, 1993, p. 101‑154, 2e tirage revu et corrigé par Ch. Guittard.
Beare 1959 : W. Beare, « Contaminatio », CR, 9, 1959, p. 7‑11.
Beaufort 1766 : L. de Beaufort, La République romaine, ou plan général de l’ancien gouvernement de Rome, où l’on développe les différens ressorts de ce Gouvernement, l’influence qu’y avoit la Religion ; la Souveraineté du peuple, et la manière dont il l’exerçoit ; qu’elle étoit l’autorité du Sénat et celle des Magistrats, l’administration de la Justice, les Prérogatives du Citoyen Romain, et les différentes conditions des sujets de ce vaste Empire, 2 vol., La Haye, 1766.
Beaufort 1866 (1738) : L. de Beaufort, Dissertation sur l’incertitude des cinq premiers siècles de l’histoire romaine, Paris, 1866 (1ère édition 1738).
Becatti 1960 : G. Becatti, La Colonna coclide istoriata. Problemi storici, iconografici, stilistici, Rome, 1960.
Beck, Duplá, Jehne et Pina Polo 2011 : H. Beck, A. Duplá, M. Jehne et Fr. Pina Polo (éd.), Consuls and res publica. Holding High Office in the Roman Republic, Cambridge, 2011.
Beloch 1886 : K.‑J. Beloch, Die Bevolkerung der griechisch‑römischen Welt, Leipzig, 1886.
Beloch 1926 : K.‑J. Beloch, Römische Geschichte bis zum Beginn der punischen Kriege, Berlin, 1926.
Belot 1866 : é. Belot, Histoire des chevaliers romains considérée dans ses rapports avec les différentes constitutions de Rome, 1, Depuis le temps des rois jusqu’au temps des Gracques, Paris, 1866.
Belot 1872 : é. Belot, Histoire des chevaliers romains considérée dans ses rapports avec les différentes constitutions de Rome, 2, Depuis le temps des Gracques jusqu’à la division de l’empire romain (133 av. J.‑C.‑395 ap. J.‑C.), Paris, 1872.
Bender 1850 : C. L. Bender, De intercessione tribunicia, Königsberg, 1850.
Bengtson 1962 : H. Bengtson (dir.), Die Staatsverträge des Altertums, 2, Die Verträge der griechisch‑römischen Welt von 700 bis 333 v. Chr., Munich, 1962.
Benjamin 2000a : W. Benjamin, Œuvres, vol. 3, trad. de l’allemand par M. de Gandillac, R. Rochlitz et P. Rusch, Paris, 2000.
Benjamin 2000b : W. Benjamin, « Sur le concept d’histoire », dans Benjamin 2000a, p. 427‑443.
Benveniste 1948 : é. Benveniste, « L’expression du serment dans la Grèce ancienne », RHR, 134, 1948, p. 81‑94.
Benveniste 1969 : é. Benveniste, Le Vocabulaire des institutions indo‑européennes, 2 vol., Paris, 1969.
Béranger et Lachaud 2012 : A. Béranger et Fr. Lachaud (éd.), Hiérarchie des pouvoirs, délégation de pouvoir et responsabilité des administrateurs dans l’Antiquité et au Moyen Âge, Metz, 2012.
Berg 1997 : B. Berg, « Cicero’s Palatine Home and Clodius’ Shrine of Liberty: Alternative Emblems of the Republic in Cicero’s De domo sua », dans Deroux 1997, p. 122‑143.
Berger 1925 : A. Berger, « Lex Canuleia », RE, XII 2, 1925, col. 2339‑2340.
Bernard 2000 : J.‑E. Bernard, Le Portrait chez Tite‑Live. Essai sur une écriture de l’histoire romaine, Bruxelles, 2000.
Bernardi 1945‑1946a : A. Bernardi, « Patrizi e plebei nella costituzione della primitiva repubblica romana », RIL, 79, 1945‑1946, p. 3‑14.
Bernardi 1945‑1946b : A. Bernardi, « Ancora sulla costituzione della primitiva Repubblica romana », RIL, 79, 1945‑1946, p. 15‑26.
Bernardi 1952 : A. Bernardi, « Dagli ausiliari del Rex ai magistrati della Respublica », Athenaeum, 30/1‑2, 1952, p. 3‑58.
Berrendonner 2001 : Cl. Berrendonner, « La formation de la tradition sur M’. Curius Dentatus et C. Fabricius Luscinus : un homme nouveau peut‑il être un grand homme ? », dans Coudry et Späth 2001, p. 97‑116.
Bertelli 1972 : L. Bertelli, « L’apologo di Menenio Agrippa: incunabolo della “Homonoia” a Roma? », Index, 3, 1972, p. 224‑234.
Berthelet 2015 : Y. Berthelet, Gouverner avec les dieux. autorité, auspices et pouvoirs sous la République romaine et sous Auguste, Paris 2015.
Besnier 1934 : R. Besnier, « L’état économique de Rome au temps des rois », RD, 13, 1934, p. 405‑463.
Besnier 1955 : R. Besnier, « L’état économique de Rome de 509 à 264 av. J.‑C. », RD, 33, 1955, p. 195‑226.
Bessone 1985 : L. Bessone, « Per una rilettura di Floro I, 17 (26), 7 », Latomus, 44/1, 1985, p. 165‑172.
Bianchini 1972 : M. G. Bianchini, « Sui rapporti tra prouocatio ed intercessio », dans Studi Scherillo 1972, 1, p. 93‑110.
Bickerman 1969 : E. J. Bickerman, » Some Reflections on Early Roman History », RFIC, 97, 1969, p. 393‑408.
Bilancio 1993 : Bilancio critico su Roma arcaica fra monarchia e repubblica. Actes du colloque de l’Académie nationale des Lincei (Rome 3‑4 juin 1990), Rome, 1993.
Binder 1909 : J. Binder, Die Plebs. Studien zur römischen Rechtsgeschichte, Leipzig, 1909.
Biraschi, Desideri, Roda et Zecchini 2003 : A. M. Biraschi, P. Desideri, S. Roda et G. Zecchini (éd.), L’Uso dei documenti nella storiografia antica, Naples, 2003.
Birks 1989 : P. Birks (éd.), New Perspectives in the Roman Law of property. Essays for Barry Nicholas, Oxford, 1989.
Biscardi 1951 : A. Biscardi, « Plebiscita et auctoritas dans la législation de Sulla », RD, 1951, p. 153‑172.
Biscardi 1987 : A. Biscardi, Auctoritas patrum. Problemi di storia del diritto pubblico romano, Naples, 1987.
Bispham 2000 : E. Bispham, « Mimic ? A case study in early Roman colonization », dans Herring et Lomas 2000, p. 157-186.
Bispham 2006 : E. Bispham, « Coloniam deducere : how Roman was Roman colonization during the Middle Republic ? », dans Bradley et Wilson 2006, p. 73-160.
Blakeway 1935 : A. Blakeway, « Demaratus. A study in some aspects of the earliest Hellenisation of Latium and Etruria », JRS, 25, 1935, p. 129‑149.
Bleicken 1955 : J. Bleicken, Das Volkstribunat der klassischen Republik. Studien zu seiner Entwicklung zwischen 287 und 133 v. Chr., Munich, 1955.
Bleicken 1957a : J. Bleicken, « Oberpontifex und Pontifikalkollegium: eine Studie zur römischen Sakralverfassung », Hermes, 85, 1957, p. 345‑366.
Bleicken 1957b : J. Bleicken, « Kollisionen zwischen sacrum und publicum. Eine Studie zum Verfall der altrömischen Religion », Hermes, 85, 1957, p. 446‑480.
Bleicken 1959a : J. Bleicken, « Ursprung und Bedeutung der Provocation », ZRG, 89, 1959, p. 324‑377.
Bleicken 1959b : J. Bleicken, « Prouocatio », RE, XXIII 2, 1959, col. 2444‑2463.
Bleicken 1975 : J. Bleicken, Lex Publica. Gesetz und Recht in der römischen Republik, Berlin, 1975.
Bleicken 1981 : J. Bleicken, « Das römische Volkstribunat. Versuch einer Analyse seiner politischen Funktion in der republikanischen Zeit », Chiron, 11, 1981, p. 87‑108.
Bleicken 1986 : J. Bleicken (éd.), Symposion für Alfred Heuß, Kallmünz, 1986.
Bleicken 1995 : J. Bleicken, Die Verfassung der Römischen Republik. Grundlagen und Entwicklung, Paderborn, 1995, 7e édition revue et corrigée.
Bloch 1881 : G. Bloch, « Quelques mots sur la légende de Coriolan », MEFR, 1, 1881, p. 215‑225.
Bloch 1911a : G. Bloch, « La plèbe romaine, essai sur quelques théories récentes », RH, 106, 1911, p. 241‑275.
Bloch 1911b : G. Bloch, « La plèbe romaine, essai sur quelques théories récentes », RH, 107, 1911, p. 1‑42.
Bloch 1913 : G. Bloch, La République romaine. Les conflits politiques et sociaux, Paris, 1913.
Bloch 1959 : R. Bloch, « Rome de 509 à 475 environ av. J.‑C. », REL, 37, 1959, p. 118‑131.
Bloch 1961a : R. Bloch, « Le départ des étrusques de Rome et la dédicace du temple de Jupiter Capitolin », CRAI, 1961, p. 62‑71.
Bloch 1961b : R. Bloch, « Le départ des étrusques de Rome selon l’annalistique et la dédicace du temple de Jupiter Capitolin », RHR, 159, 1961, p. 141‑156.
Bloch 1965 : R. Bloch, Tite‑Live et les premiers siècles de Rome, Paris, 1965.
Bodei Giglioni 1986 : G. Bodei Giglioni, « Dicearco e la riflessione sul passato », RSI, 98, 1986, p. 629‑652.
Boëls‑Janssen 1993 : N. Boëls‑Janssen, La Vie religieuse des matrones dans la Rome archaïque, Rome, 1993.
Boëls‑Janssen 2010 : N. Boëls‑Janssen, « Le statut matronal, enjeu du conflit entre la plèbe et le patriciat ? », REL, 88, 2010, p. 106‑123.
Boltanski 2013 : L. Boltanski, « L’être sans corps de l’institution », dans Napoli 2013, p. 153‑173.
Bonfante 1948 : G. Bonfante, « The Origin of the Latin Name‑System », dans Mélanges Marouzeau 1948, p. 43‑59.
Bonfante 1934 : P. Bonfante, Storia del diritto romano, 3 vol., Rome, 1934, 4e édition revue.
Bonghi Jovino 1997 : M. Bonghi Jovino (éd.), Tarquinia e le civiltà del Mediterraneo, Milan, 1997.
Bonghi Jovino et Chiaramonte Treré 1987 : M. Bonghi Jovino et Cr. Chiaramonte Treré (éd.), Tarquinia: Ricerche, scavi e prospettive. Atti del Convegno internazionale di studi La Lombardia per gli Etruschi, Milano, 24‑25 giugno 1986, Milan, 1987.
Bontems 1999 : Cl. Bontems (éd.), Nonagesimo anno. Mélanges en hommage à Jean Gaudemet, Paris, 1999.
Bordenache Battaglia et Emiliozzi 1990 : G. Bordenache Battaglia et A. Emiliozzi, Le Ciste prenestine, 1/2, Corpus, Rome, 1990.
Bornecque 1933 : H. Bornecque, Tite‑Live, Paris, 1933.
Botsford 1968 (1909) : G. W. Botsford, The Roman Assemblies from their Origin to the End of the Republic, New York, 1968, 2e édition (1ère édition 1909).
Botteri et Raskolnikoff 1983: P. Botteri et M. Raskolnikoff, « Diodore, Caius Gracchus et la démocratie », dans Nicolet 1983a, p. 59‑101.
Bottiglieri 1980 : A. Bottiglieri, « Il foedus Cassianum e il problema dell’ἰσοπολιτεία », AAP, 29, 1980, p. 317‑328.
Bouché‑Leclercq 1882 : A. Bouché‑Leclercq, Histoire de la divination dans l’Antiquité, 4, Divination italique (étrusque, latine, romaine), Paris, 1882.
Bouché‑Leclercq 1886 : A. Bouché‑Leclercq, Manuel des institutions romaines, Paris, 1886.
Bouloiseau, Dautry, Lefebvre et Soboul 1958 : M. Bouloiseau, J. Dautry, G. Lefèbvre et A. Soboul (éd.), Œuvres de Maximilien Robespierre, 9, Discours (4e partie), Septembre 1792‑27 juillet 1793, Paris, 1958.
Bourdin 2012 : St. Bourdin, Les Peuples de l’Italie préromaine. Identités, territoires et relations inter‑ethniques en Italie centrale et septentrionale (VIIIe‑Ier s. av. J.‑C.), Rome, 2012.
Bourg 1997 : L. Bourg, Une Passion qui commence. Textes de Gracchus Babeuf, Vénissieux, 1997.
Bozza 1939 : Fr. Bozza, La Possessio dell’ager publicus, 1, La Possessio dell’ager publicus nell’epoca pregraccana, Milan, 1939.
Bradley et Wilson 2006 : G. Bradley et J.-P. Wilson (éd.), Greek and Roman colonization : origins, ideologies and interactions, Swansea, 2006.
Branca 1995 : G. Branca, « Convenzioni costituzionali e antica repubblica romana », dans Corbino 1995, p. 85‑92.
Breaugh 2007 : M. Breaugh, L’Expérience plébéienne. Une histoire discontinue de la liberté politique, Paris, 2007.
Brecht 1938 : Chr. H. Brecht, Perduellio. Eine Studie zu ihrer begrifflichen Abgrenzung im römischen Strafrecht bis zum Ausgang der Republik, Munich, 1938.
Brecht 1939 : Chr. H. Brecht, « Zum römischen Komitialverfahren », ZRG, 72, 1939, p. 261‑314.
Bréguet 1980 : E. Bréguet, « Introduction », dans Cicéron, La République, 1, Livre I, E. Bréguet éd., Paris, 1980.
Bresson 2004 : A. Bresson, « Les accords romano‑carthaginois », dans Moatti 2004, p. 649‑676.
Bretone 1988 : M. Bretone, « Le XII Tavole e il senso della tradizione », dans Roma tra oligarchia 1988, p. 119‑137.
Brien Moore 1935 : O. Brien Moore, « Senatus », RE, suppl. VI, 1935, col. 660‑800.
Bringmann 1986 : Kl. Bringmann, « Das Licinisch‑Sextische Ackergesetz und die gracchische Agrarreform », dans Bleicken 1986, p. 51‑66.
Bringmann 2001 : Kl. Bringmann, « überlegungen zur Datierung und zum historischen Hintergrund der beiden ersten römisch‑karthagischen Verträge », dans Geus et Zimmermann 2001, p. 111‑120.
Brink et Walbank 1954 : C. O. Brink et F. W. Walbank, « The construction of the sixth Book of Polybius », CQ, 48, 1954, p. 97‑122.
Briquel 1988 : D. Briquel, « Une vision tarquinienne de Tarquin l’Ancien », dans Studia Tarquiniensia 1988, p. 13‑32.
Briquel 1990 : D. Briquel, « Le témoignage de Claude sur Mastarna/Servius Tullius », RBPhH, 68, 1990, p. 86‑108.
Briquel 1997 : D. Briquel, Le Regard des autres, les origines de Rome vues par ses ennemies (début du IVe siècle/début du Ier siècle avant J.‑C.), Paris, 1997.
Briquel 1999 : D. Briquel, « Rome, une république conquérante », dans Nehmé 1999, p. 121‑142.
Briquel 2008 : D. Briquel, La Prise de Rome par les Gaulois. Lecture mythique d’un événement historique, Paris, 2008.
Briquel et Thuillier 2001 : D. Briquel et J.‑P. Thuillier (éd.), Le Censeur et les Samnites. Sur Tite‑Live, livre IX, Paris, 2001.
Broadhead 2001 : W. Broadhead, « Rome’s migration policy and the so‑called ius migrandi », CCGG, 12, 2001, p. 69‑89.
Brown 1967 : Fr. E. Brown, « New Soundings in the Regia: the evidence for the Early Republic », dans Origines 1967, p. 45‑64.
Brown 1980 : Fr. Brown, Cosa. The Making of a Roman Town, Ann Arbor, 1980.
Bruhl 1953 : A. Bruhl, Liber pater. Origine et expansion du culte dionysiaque à Rome et dans le monde romain, Rome, 1953.
Brun 2004 : J.‑P. Brun, Archéologie du vin et de l’huile. De la préhistoire à l’époque hellénistique, Paris, 2004.
Bruni 2009 : S. Bruni (éd.), Etruria e l’Italia preromana. Studi in onore di Giovannangelo Camporeale, 2 vol., Pise et Rome, 2009.
Bruni 2010 : S. Bruni (éd.), Gli Etruschi delle città. Fonti, ricerche e scavi, Rome, 2010.
Brunt 1968 : P. A. Brunt, « Res publica amissa. Eine Studie zu Verfassung und Geschichte der späten römischen Republik, Wiesbaden, 1966 », JRS, 58, 1968, p. 229‑232.
Brunt 1971 : P. A. Brunt, Italian Manpower (225 B.C. – A.D. 14), Oxford, 1971.
Brunt 1979 (1971) : P. A. Brunt, Conflits sociaux en République romaine, trad. de l’anglais par M. Legras‑Wechsler, Paris, 1979 (1ère édition anglaise 1971).
Brunt 1982 : P. A. Brunt, « Nobilitas and nouitas », JRS, 72, 1982, p. 1‑17.
Bruun 1967 : P. Bruun, « The foedus Gabinum », Arctos, 5, 1967, p. 51‑66.
Bruun 2000 : Chr. Bruun (éd.), The Roman Middle Republic. Politics, Religion and Historiography, c. 400‑133 B.C. (Papers from a Conference at the Institutum Romanum Finlandiae, September 11‑12, 1998), Rome, 2000.
Burck 1967 : E. Burck (éd.), Wege zu Livius, Darmstadt, 1967.
Burdese 1988 : A. Burdese, « Le vicende delle forme di appartenenza e sfruttamento della terra nelle loro implicazioni politiche tra IV e III secolo a.C. », dans Roma tra oligarchia 1988, p. 55‑86.
Buffa 1935 : M. Buffa, Nuova raccolta di iscrizioni etrusche, Florence, 1935.
Bultrighini 2005 : U. Bultrighini (éd.), Democrazia e antidemocrazia nel mondo greco. Atti del convegno internazionale di studi (Chieti, 9‑11 aprile 2003), Alessandria, 2005.
Bunse 1998 : R. Bunse, Das römische Oberamt in der frühen Republik und das Problem der « Konsulartribunen », Trèves, 1998.
Bur 2013 : Cl. Bur, La Citoyenneté dégradée : recherches sur l’infamie à Rome de 312 av. à 96 ap. J.‑C., thèse dactylographiée de l’Université Paris 1 Panthéon‑Sorbonne, 2013.
Buranelli 1987 : F. Buranelli (éd.), La Tomba François di Vulci, Città del Vaticano, Braccio di Carlo Magno, 20 marzo‑17 maggio 1987. Mostra organizzata in occasione del centocinquantesimo anniversario della fondazione del Museo Gregoriano Etrusco, 1837‑1987, Rome, 1987.
Burckhardt 1990 : L. Burckhardt, « The political elite of the Roman Republic: comments on recent discussion of the concepts nobilitas and homo nouus », Historia, 39/1, 1990, p. 77‑99.
Burdese 1952 : A. Burdese, Studi sull’ager publicus, Turin, 1952.
Burguière 1986 : A. Burguière (dir.), Dictionnaire des sciences historiques, Paris, 1986.
Burnett 1989 : A. M. Burnett, « The Beginnings of Roman Coinage », AIIN, 36, 1989, p. 33‑64.
Cagnazzi et alii 2011 : S. Cagnazzi et alii (éd.), Scritti di Storia per Mario Pani, Bari, 2011.
Caiazza 2005 : D. Caiazza (éd.), Italica ars. Studi in onore di Giovanni Colonna per il premio I Sanniti, Piedimonte Matese, 2005.
Cairo 2012 : G. Cairo, « Sulla procedura delle fondazioni coloniali romane in età repubblicana », RSA, 42, 2012, p. 117‑137.
Campanile 1979 : E. Campanile, « Le strutture magistratuali degli stati osci », dans Campanile et Letta 1979, p. 15‑32.
Campanile 1988 : E. Campanile (éd.), Alle origini di Roma. Atti del colloquio tenuto a Pisa il 18 e 19 settembre 1987, Pise, 1988.
Campanile 1993 : E. Campanile (éd.), Caratteri e diffusione del latino in età arcaica, Pise, 1993.
Campanile et Letta 1979 : E. Campanile et C. Letta (éd.), Studi sulle magistrature indigene e municipali in aera italica, Pise, 1979.
Camporeale 2001a : G. Camporeale (dir.), Gli Etruschi fuori d’Etruria, San Giovanni Lupatoto, 2001.
Camporeale 2001b : G. Camporeale, « Gli Etruschi nel Mediterraneo », dans Camporeale 2001a, p. 78‑101.
Camporeale 2004 : G. Camporeale, Gli Etruschi. Storia e civiltà, Turin, 2004, nouvelle édition.
Camporeale 2010 : G. Camporeale, « Grecia, Etruria, Roma: una triade culturale al tempo dei Tarquini », dans AnnFaina 2010, p. 7‑29.
Canciani et Hase 1979 : F. Canciani et Fr.‑W. von Hase, La Tomba Bernardini di Palestrina, Rome, 1979.
Cantarella 2011 : E. Cantarella, I Supplizi capitali. Origine e funzioni delle pene di morte in Grecia e a Roma, Milan, 2011, nouvelle édition revue et augmentée.
Capanelli 1981 : D. Capanelli, « Appunti sulla rogatio agraria di Spurio Cassio », dans Serrao 1981a, p. 3‑50.
Capdeville 1992 : G. Capdeville, « Le nom de Servius Tullius », dans La Rome des premiers siècles 1992, p. 47‑67.
Capdeville 1995 : G. Capdeville, Volcanus. Recherches comparatistes sur les origines du culte de Vulcain, Rome, 1995.
Capogrossi‑Colognesi 1969 : L. Capogrossi‑Colognesi, La Struttura della proprietà e la formazione dei iura praediorum nell’età repubblicana, 1, Milan, 1969.
Capogrossi‑Colognesi 1976 : L. Capogrossi‑Colognesi, La Struttura della proprietà e la formazione dei iura praediorum nell’età repubblicana, 2, Milan, 1976.
Capogrossi‑Colognesi 1979 : L. Capogrossi‑Colognesi, « Le régime de la terre à l’époque républicaine », dans Terre et paysans dépendants 1979, p. 313‑388 (= Capogrossi‑Colognesi 2010, 1, p. 73‑127).
Capogrossi‑Colognesi 1980 : L. Capogrossi‑Colognesi, « Alcuni problemi di storia romana arcaica: ager publicus, gentes e clienti », BIDR, 12, 1980, p. 29‑65.
Capogrossi‑Colognesi 1981 : L. Capogrossi‑Colognesi, La Terra in Roma antica. Forme di proprietà e rapporti produttivi, 1, Età arcaica, Rome, 1981.
Capogrossi‑Colognesi 1983 : L. Capogrossi‑Colognesi, « Ager publicus e ager gentilicius nella riflessione storiografica moderna », dans Studi Sanfilippo 1983, p. 71‑106 (= Capogrossi‑Colognesi 2010, 1, p. 199‑234).
Capogrossi‑Colognesi 1988 : L. Capogrossi‑Colognesi, « La città e la sua terra », dans Momigliano et Schiavone 1988, p. 263‑289.
Capogrossi‑Colognesi 1997 : L. Capogrossi‑Colognesi, « Uti possidetis e ager publicus », Labeo, 43/3, 1997, p. 445‑459 (= Capogrossi‑Colognesi 2010, 2, p. 1121‑1137).
Capogrossi‑Colognesi 2007 : L. Capogrossi‑Colognesi, « Le radici storiche della lex Licinia de modo agrorum », dans Fides 2007, p. 677‑695.
Capogrossi‑Colognesi 2010 : L. Capogrossi‑Colognesi, Scritti scelti, 2 vol., Rome, 2010.
Capogrossi‑Colognesi 2012 : L. Capogrossi‑Colognesi, Padroni e contadini nell’Italia repubblicana, Rome, 2012.
Cappelletti 2011 : L. Cappelletti, Gli Statuti di Banzi e Taranto nella Magna Graecia del I secolo a.C., Francfort-sur-le-Main, 2011.
Carafa 1998 : P. Carafa, Il Comizio di Roma dalle origini all’età di Augusto, Rome, 1998.
Carafa 2005 : P. Carafa, « Il Volcanal e il comizio », WAC, 2, 2005, p. 135‑149.
Carandini, D’Alessio et Di Giuseppe 2006 : A. Carandini, M. T. D’Alessio et H. Di Giuseppe (éd.), La Fattoria e la villa dell’auditorium nel quartiere Flaminio di Roma, Rome, 2006.
Carcopino 1929 : J. Carcopino, « Communication au sujet de la notice de Festus sur le plébiscite ovinien (entre 318 et 312 av. J.‑C.) », BSAF, 1929, p. 75‑82.
Carcopino 1967 : J. Carcopino, Autour des Gracques. Études critiques, Paris, 1967, 2e édition revue, corrigée, augmentée.
Carlier 2005 : P. Carlier, « Démocratie et oligarchie dans la Politique d’Aristote », dans Bultrighini 2005, p. 263‑273.
Carnoy 1956 : A. Carnoy, « étymologie des noms romains d’origine étrusque », Ant. Class., 25, 1956, p. 386‑407.
Carrelli 1939 : E. Carrelli, « Plinio, Nat. Hist., 18, 3, 12 e il delitto di danneggiamento alle messi nel sistema delle XII tavole », Annali della Facoltà di Giurisprudenza dell’Università di Bari, 2, 1939, p. 1‑44.
Carruba 2006 : A. M. Carruba, La Lupa Capitolina. Un bronzo medievale, Rome, 2006.
Cascino 2008 : R. Cascino, « Attività produttive ceramiche a Veio », MEFRA, 120/1, 2008, p. 5‑19.
Cassirer 1966 (1932) : E. Cassirer, La Philosophie des Lumières, trad. de l’allemand par P. Quillet, Paris, 1966 (1er édition allemande 1932).
Càssola 1962 : F. Càssola, I gruppi politici romani nel III secolo a.C., Trieste, 1962.
Catalano 1960 : P. Catalano, Contributi allo studio del diritto augurale, 1, Turin, 1960.
Catalano 1965 : P. Catalano, Linee del sistema sovrannazionale romano, 1, Turin, 1965.
Catalano 1971 : P. Catalano, Tribunato e resistenza, Turin, 1971.
Catalano 1974 : P. Catalano, Populus Romanus Quirites, Turin, 1974.
Catalano 1977 : P. Catalano, « A proposito dei concetti di “rivoluzione” nella dottrina romanistica contemporanea (tra “rivoluzione della plebe” e dittature rivoluzionare) », SDHI, 43, 1977, p. 440‑455.
Catalano 1978 : P. Catalano, « Aspetti spaziali del sistema giuridico‑religioso romano. Mundus, templum, urbs, ager, Latium, Italia », ANRW, 2, 16, 1, 1978, p. 442‑553.
Cataldi et Ricciardi 1993 : M. Cataldi et L. Ricciardi, Tarquinia, Rome, 1993.
Cataldi Dini 2008 : M. Cataldi Dini, « Tarquinia. Profilo storico‑topografico », dans Torelli et Moretti Sgubini 2008, p. 88‑93.
Cataldi Dini 2010 : M. Cataldi Dini, « Tarquinia », dans Bruni 2010, p. 174‑181.
Cavaggioni 1998 : Fr. Cavaggioni, L. Apuleio Saturnino. Tribunus plebis seditiosus, Venise, 1998.
Cavaggioni 2010 : Fr. Cavaggioni, Generali e sconfitta militare a Roma agli albori della Repubblica (509‑290 a.C.), Padoue, 2010.
Cavagnaro Vanoni 1963 : L. Cavagnaro Vanoni, « Caere », REE, 31, 1963, p. 206‑207.
Cazanove 1989 : O. de Cazanove, « Spurius Cassius, Cérès et Tellus », REL, 67, 1989, p. 93‑116.
Cazanove 1990 : O. de Cazanove, « Le sanctuaire de Cérès jusqu’à la deuxième sécession de la plèbe : remarques sur l’évolution d’un culte public », dans Massa‑Pairault 1990, p. 373‑399.
Cels‑Saint‑Hilaire 1990 : J. Cels‑Saint‑Hilaire, « L’enjeu des sécessions de la plèbe et le jeu des familles », MEFRA, 102/2, 1990, p. 723‑765.
Cels‑Saint‑Hilaire 1991 : J. Cels‑Saint‑Hilaire, « Virginie, la clientèle et la liberté plébéienne : le sens d’un procès », REA, 93, 1991, p. 27‑37.
Cels‑Saint‑Hilaire 1995 : J. Cels‑Saint‑Hilaire, La République des Tribus : du droit de vote et de ses enjeux aux débuts de la République romaine (495‑300 av. J.‑C.), Toulouse, 1995.
Cels‑Saint‑Hilaire 2002 : J. Cels‑Saint‑Hilaire, « Le sens du mot libertinus, i : quelques réflexions », Latomus, 61/2, avril‑juin 2002, p. 285‑294.
Cels‑Saint‑Hilaire et Feuvrier‑Prévotat 1979 : J. Cels‑Saint‑Hilaire et Cl. Feuvrier‑Prévotat, « Guerres, échanges, pouvoir à Rome à l’époque archaïque », DHA, 5, 1979, p. 104‑136.
Champeaux et Chassignet 2006 : J. Champeaux et M. Chassignet (dir.), Aere perennius : en hommage à Hubert Zehnacker, Paris, 2006.
Char 1977 : R. Char, Chants de la Balandrane, Paris, 1977.
Chassignet 1996 : M. Chassignet, « Introduction », dans L’Annalistique romaine, 1, Les Annales des pontifes et l’annalistique ancienne (fragments), M. Chassignet éd., Paris, 1996, p. VII‑CVII.
Chassignet 1999 : M. Chassignet, « Introduction », dans L’Annalistique romaine, 2, L’annalistique moyenne, M. Chassignet éd., Paris, 1999, p. VII‑LXII.
Chassignet 2001 : M. Chassignet, « La “construction” des aspirants à la tyrannie : Sp. Cassius, Sp. Maelius et Manlius Capitolinus », dans Coudry et Späth 2001, p. 83‑96.
Chassignet 2004 : M. Chassignet, « Introduction », dans L’Annalistique romaine, 3, L’Annalistique récente. L’autobiographie politique, M. Chassignet éd., Paris, 2004, p. VII‑CXI.
Chastagnol, Demougin et Lepelley 1996 : A. Chastagnol, S. Demougin et Cl. Lepelley (éd.), Splendidissima ciuitas. Études d’histoire romaine en hommage à François Jacques, Paris, 1996.
Châtiment 1984 : Du Châtiment dans la Cité. Supplices corporels et peine de mort dans le monde antique. Table ronde organisée par l’école française de Rome et le CNRS (Rome 9‑11 novembre 1982), Rome, 1984.
Chausson et Inglebert 2003 : Fr. Chausson et H. Inglebert (éd.), Costume et société dans l’Antiquité et le haut Moyen Âge, Paris, 2003.
Chevallier 1966 : R. Chevalier (éd.), Mélanges d’archéologie et d’histoire offerts à André Piganiol, 3 vol., Paris, 1966.
Chouquer 2008 : G. Chouquer, « Les transformations récentes de la centuriation. Une autre lecture de l’arpentage romain », Annales HSS, 4, 2008, p. 847‑874.
Chouquer 2010 : G. Chouquer, La Terre dans le monde romain. Anthropologie, droit, géographie, Paris, 2010.
Chouquer, Clavel‑Lévêque, Favory et Vallat 1987 : G. Chouquer, M. Clavel‑Lévêque, Fr. Favory et J.‑P. Vallat, Structures agraires en Italie centro‑méridionale. Cadastres et paysages ruraux, Rome, 1987.
Cichorius 1886 : C. Cichorius, De Fastis consularibus antiquissimis, Leipzig, 1886.
Cifani 2008 : G. Cifani, Architettura romana arcaica. Edilizia e società tra Monarchia e Repubblica, Rome, 2008.
Cifani 2009 : G. Cifani, « Indicazioni sulla proprietà agraria nella Roma arcaica in base all’evidenza archeologica », dans Jolivet, Pavolini, Tomei et Volpe 2009, p. 311‑324.
Civiltà arcaica di Vulci 1977 : La Civiltà arcaica di Vulci e la sua espansione. Atti del X convegno di studi etruschi e italici. Grosseto, Roselle, Vulci (29 maggio‑2 giugno 1975), Florence, 1977.
Civiltà del Lazio 1976 : Civiltà del Lazio primitivo. Palazzo delle esposizioni, Roma, 1976, Rome, 1976.
Cizek 1995 : E. Cizek, Histoire et historiens à Rome dans l’Antiquité, Lyon, 1995.
Clerici 1943 : L. Clerici, Economia e finanza dei Romani, 1, Bologne, 1943.
Coarelli 1976a : F. Coarelli, « Frammento di affresco dall’Esquilino con scena storica », dans Affreschi romani 1976, p. 13‑21.
Coarelli 1976b : F. Coarelli, « Cinque frammenti di una tomba dipinta dall’Esquilino (Arieti) », dans Affreschi romani 1976, p. 22‑28.
Coarelli 1978a : F. Coarelli (éd.), Studi su Praeneste, Pérouse, 1978.
Coarelli 1978b : F. Coarelli, « La stratigrafia del Comizio e l’incendio gallico », dans Santoro 1978, p. 229‑230.
Coarelli 1983a : F. Coarelli, Il Foro romano, 1, Periodo arcaico, Rome, 1983.
Coarelli 1983b : F. Coarelli, « Le pitture della tomba François a Vulci: una proposta di lettura », DArch, 3e série, 2, 1983, p. 43‑69 (= Coarelli 1996c, p. 138‑178).
Coarelli 1985 : F. Coarelli, Il Foro romano, 2, Periodo repubblicano e Augusteo, Rome, 1985.
Coarelli 1988 : F. Coarelli, « Demografia e territorio », dans Momigliano et Schiavone 1988, p. 317‑339.
Coarelli 1990 : F. Coarelli, « Cultura artistica e società », dans Momigliano et Schiavone 1990, p. 159‑185.
Coarelli 1992 : F. Coarelli, « Praeneste in età repubblicana. Società e politica », dans Necropoli di Praeneste 1992, p. 253‑267.
Coarelli 1993a : F. Coarelli, « Ceres, Liber, Liberaque, Ædes ; Ædes Cereris », dans LTUR, 1, 1993, p. 260‑261.
Coarelli 1993b : F. Coarelli, « Comitium », dans LTUR, 1, 1993, p. 309‑314.
Coarelli 1995 : F. Coarelli, « Vino e ideologia nella Roma arcaica », dans Murray et Tecuçan 1995, p. 196‑213.
Coarelli 1996a : F. Coarelli, « Legio linteata. L’iniziazione militare nel Sannio », dans Del Tutto Palma 1996, p. 3‑16.
Coarelli 1996b : F. Coarelli, « La cultura artistica a Roma in età repubblicana. IV‑II secolo A.C. », dans Coarelli 1996c, p. 15‑84.
Coarelli 1996c : F. Coarelli, Revixit Ars. Arte e ideologia a Roma. Dai modelli ellenistici alla tradizione repubblicana, Rome, 1996.
Coarelli 1996d : F. Coarelli, « Lucus Petelinus », dans LTUR, 3, 1996, p. 194.
Cobet 1877 : C. G. Cobet, Observationes criticae et paleographicae ad Dionysii Halicarnassensis antiquitates Romanas, Leyde, 1877.
Cocchia di Enrico 1917 : E. Cocchia di Enrico, Il Tribunato della plebe e la sua autorità giudiziaria studiata in rapporto colla procedura civile, Naples, 1917.
Cohen 1957 : D. Cohen, « The Origin of Roman Dictatorship », Mnemosyne, 10, 1957, p. 300‑318.
Coli 1955 : U. Coli, « Tribù e centurie dell’antica Repubblica romana », SDHI, 21, 1955, p. 181‑222.
Coli 1956 : U. Coli, « Stati‑città e unioni etniche nella preistoria greca e italica », dans Studi De Francisci 1956, 4, p. 507‑533.
Colonna 1970 : G. Colonna, « Una nuova iscrizione etrusca del VII secolo e appunti sull’epigrafia ceretana dell’epoca », MEFRA, 82/2, 1970, p. 637‑672.
Colonna 1977a : G. Colonna, « Nome gentilizio e società », SE, 45, 1977, p. 175‑192.
Colonna 1977b : G. Colonna, « Osservazioni su due iscrizioni vulcenti del VII secolo », dans Civiltà arcaica di Vulci 1977, p. 77‑81.
Colonna 1980 : G. Colonna, « Graeco more bibere: l’iscrizione della tomba 115 dell’Osteria dell’Osa », dans Quilici Gigli 1980, p. 51‑55.
Colonna 1980‑1981 : G. Colonna, « La Sicilia e il Tirreno nel V e IV sec. », Kokalos, 26‑27, 1980‑1981, p. 157‑183.
Colonna 1981a : G. Colonna, « Quali Etruschi a Roma », dans Gli Etruschi e Roma 1981, p. 159‑172.
Colonna 1981b : G. Colonna, « Tarquinio Prisco e il tempio di Giove Capitolino », PP, 36, 1981, p. 41‑59.
Colonna 1987 : G. Colonna, « Etruria e Lazio nell’età dei Tarquini », dans Cristofani 1987a, p. 55‑66.
Colonna 1988a : G. Colonna, « I Latini e gli altri popoli del Lazio », dans Italia 1988, p. 409‑528.
Colonna 1988b : G. Colonna, « La produzione artigianale », dans Momigliano et Schiavone 1988, p. 292‑316.
Colonna 2001 : G. Colonna, « Porsenna, la lega etrusca e il Lazio », dans Lega etrusca 2001, p. 29‑35.
Colonna 2008 : G. Colonna, « L’officina veiente: Vulca e gli altri maestri di statuaria arcaica in terracotta », dans Torelli et Moretti Sgubini 2008, p. 52‑63.
Colonna 2010 : G. Colonna, « A proposito del primo trattato romano‑cartaginese (e della donazione pyrgense ad Astarte) », dans AnnFaina 2010, p. 275‑303.
Combès 1995 : R. Combès, « Introduction », dans Valère Maxime, Faits et dits mémorables, 1, Livres I‑III, R. Combès éd., Paris, 1995.
Combet‑Farnoux 1957 : B. Combet‑Farnoux, « Cumes, l’étrurie et Rome à la fin du VIe siècle et au début du Ve siècle. Un aspect des premiers contacts de Rome avec l’hellénisme », MEFR, 69, 1957, p. 7‑44.
Combet‑Farnoux 1980 : B. Combet‑Farnoux, Mercure romain. Le culte public de Mercure et la fonction mercantile à Rome de la République archaïque à l’époque augustéenne, Rome, 1980.
Conferenze storiche 1980 : Conferenze storiche giuridiche dell’Istituto di Storia di diritto e Filosofia del diritto (Perugia), Pérouse, 1980.
Constable et Rouche 2006 : G. Constable et M. Rouche (dir.), Auctoritas. Mélanges offerts à Olivier Guillot, Paris, 2006.
Corbett 1930 : P. E. Corbett, The Roman Law of Marriage, Oxford, 1930.
Corbier 1990 : M. Corbier, « Les comportements familiaux de l’aristocratie romaine (IIe siècle av. J.‑C.‑IIIe siècle ap. J.‑C.) » dans Andreau et Bruhns 1990, p. 225‑249.
Corbino 1995 : A. Corbino (éd.), Diritto e storia. L’esperienza giuridica di Roma attraverso le riflessioni di antichisti e giusromanisti contemporanei, Padoue, 1995.
Corbino 1998 : A. Corbino, « De capite ciuis nisi per maximum comitiatum ferunto. Osservazioni su Cic. de leg. 3.4.11 », Index, 26, 1998, p. 109‑115.
Corbino, Humbert et Negri 2010 : A. Corbino, M. Humbert et G. Negri (éd.), Homo, caput, persona. La costruzione giuridica dell’identità nell’esperienza romana, Pavie, 2010.
Corinto e l’Occidente 1995 : Corinto e l’Occidente. Atti del trentaquattresimo convegno di studi sulla Magna Grecia (Taranto 7‑11 ottobre 1994), Tarente, 1995.
Cornelius 1940 : Fr. Cornelius, Untersuchungen zur frühen römischen Geschichte, Munich, 1940.
Cornell 1976 : T. J. Cornell, « Etruscan Historiography », ANSP, III, VI, 2, 1976, p. 411‑439.
Cornell 1983 : T. J. Cornell, « The Failure of the plebs », dans Gabba 1983a, p. 101‑120.
Cornell 1989a : T. J. Cornell, « The recovery of Rome », dans CAH, 7/2, 1989, p. 309‑350.
Cornell 1989b : T. J. Cornell, « The Conquest of Italy », dans CAH, 7/2, 1989, p. 350‑419.
Cornell 1995 : T. J. Cornell, The Beginnings of Rome. Italy and Rome from the Bronze Age to the Punic Wars (c. 1000‑264 BC), Londres et New York, 1995.
Cornell 1997 : T. J. Cornell, « Ethnicity as a factor in early roman history », dans Cornell et Lomas 1997, p. 9‑21.
Cornell 2000 : T. J. Cornell, « The lex Ovinia and the Emancipation of the Senate », dans Bruun 2000, p. 69‑89.
Cornell 2005 : T. J. Cornell, « The Value of the Literary Tradition Concerning Archaic Rome », dans Raaflaub 2005a, p. 47‑74.
Cornell et Lomas 1997 : T. J. Cornell et K. Lomas (éd.), Gender and Ethnicity in Ancient Italy, Londres, 1997.
Costa 1920 : E. Costa, Storia del diritto romano pubblico, Florence, 1920, 2e édition.
Costantini et Costantini Biasini 1989 : L. Costantini et L. Costantini Biasini, « I vegetali dell’area sacra di S. Omobono », dans Viver quotidiano 1989, p. 61‑64.
Costanzi 1929 : V. Costanzi, « Sul divieto di connubio fra patrizi e plebei », dans Atti 1929, 2, p. 171‑177.
Coste, Minard et Robert 2009 : F. Coste, A. Minard et A. Robert, « Contagions. Histoires de la précarité humaine », Tracés, 21, 2009, p. 7‑20.
Coudry et Späth 2001 : M. Coudry et Th. Späth (éd.), L’Invention des grands hommes de la Rome antique : actes du colloque du Collegium Beatus Rhenanus (Augst, 16‑18 septembre 1999), Paris, 2001.
Crawford 1976 : M. H. Crawford, « The Early Roman Economy, 753‑280 B.C. », dans Mélanges Heurgon 1976, 1, p. 197‑207.
Crawford 1985 : M. H. Crawford, Coinage and Money under the Roman Republic. Italy and the mediterranean economy, Londres, 1985.
Crawford 1989 : M. H. Crawford, « Aut sacrom aut poublicom », dans Birks 1989, p. 93‑98.
Crawford 2011 : M. H. Crawford, « Tribunes in Italy », Ἀλεξάνδρεια‑Alessandria, 5, 2011, p. 45‑48.
Crifò 1961 : G. Crifò, Ricerche sull’exilium nel periodo repubblicano, 1, Milan, 1961.
Crifò 1972 : G. Crifò, « La legge delle XII tavole. Osservazioni e problemi », ANRW, 1, 2, 1972, p. 115‑133.
Cristofani 1967a : M. Cristofani, « Ricerche sulle pitture della tomba François di Vulci. I fregi decorativi », DArch, 1, 1967, p. 186‑219.
Cristofani 1967b : M. Cristofani, « Caere », REE, 35, 1967, p. 563‑564.
Cristofani 1970 : M. Cristofani, « Tarquinii », REE, 38, 1970, p. 325.
Cristofani 1987a : M. Cristofani (éd.), Etruria e lazio arcaico. Atti dell’Incontro di studio (10‑11 novembre 1986), Rome, 1987.
Cristofani 1987b : M. Cristofani, « I santuari: tradizioni decorative », dans Cristofani 1987a, p. 95‑120.
Cristofani 1990 : M. Cristofani (éd.), La Grande Roma dei Tarquini, Rome, 1990.
Cristofani 1996 : M. Cristofani (éd.), Etruschi e altre genti nell’Italia preromana: mobilità in età arcaica, Rome, 1996.
Cuq 1891 : E. Cuq, Les Institutions juridiques des Romains envisagées dans leurs rapports avec l’état social et avec les progrès de la jurisprudence, Paris, 1891.
D’Addio 1954 : M. D’Addio, L’Idea del contratto sociale dai sofisti alla riforma e il De principatu di Mario Salamonio, Milan, 1954.
D’Addio 1987 : M. D’Addio, « Il tirannicidio », dans Firpo 1987, p. 511‑609.
D’Ippolito 1975 : F. D’Ippolito, « La legge agraria di Spurio Cassio », Labeo, 21/2, 1975, p. 197‑210.
D’Ippolito 1985a : F. D’Ippolito, « Das ius Flauianum und die lex Ogulnia », ZRG, 102, 1985, p. 91‑128.
D’Ippolito 1985b : F. D’Ippolito, « I giuristi e la politica », Labeo, 31, 1985, p. 324‑333.
D’Ippolito 1986 : F. D’Ippolito, Giuristi e sapienti in Roma arcaica, Rome et Bari, 1986.
D’Ippolito 1993 : F. D’Ippolito, Questioni decemvirali, Naples, 1993.
Dahlman 1935 : H. Dahlman, « M. Terentius Varro », RE, suppl. VI, col. 1172‑1277.
Dal Cason 1985 : Fr. Dal Cason, « La tradizione annalistica sulle più antiche leggi agrarie: riflessioni e proposte », Athenaeum, 63/1‑2, 1985, p. 174‑184.
Daube 1941 : D. Daube, « C. H. Brecht, Zur Abgrenzung des Begriffes perduellio von den Verwandten Verbrechensbegriffen im römischen Strafrecht bis zum Ausgang der Republik, Munich, 1938 », JRS, 31, 1941, p. 180‑184.
David 1980 : J.‑M. David, « Eloquentia popularis et conduites symboliques des orateurs de la fin de la République : problèmes d’efficacité », QS, 12, 1980, p. 171‑211.
David 1984 : J.‑M. David, « Du comitium à la roche Tarpéienne… Sur certains rituels d’exécution capitale sous la République, les règnes d’Auguste et de Tibère », dans Châtiment 1984, p. 131‑176.
David 1992 : J.‑M. David, Le Patronat judiciaire au dernier siècle de la République romaine, Rome, 1992.
David 1993 : J.‑M. David, « Conformisme et transgression : à propos du tribunat de la plèbe à la fin de la République romaine », Klio, 75, 1993, p. 219‑227.
David 1998 : J.‑M. David (éd.), Valeurs et mémoire à Rome. Valère Maxime ou la vertu recomposée, Paris, 1998.
David 2001a : J.‑M. David, « Les étapes historiques de la construction de la figure de Coriolan », dans Coudry et Späth 2001, p. 17‑25.
David 2001b : J.‑M. David, « Coriolan, figure fondatrice du procès tribunitien. La construction de l’événement », dans Coudry et Späth 2001, p. 249‑269.
David 2007 : J.‑M. David, « Denys d’Halicarnasse, exégète du droit romain », dans Freyburger et Meyer 2007, p. 11‑30.
De Caro 1994 : St. De Caro, La Villa rustiqua in località villa Regina a Boscoreale, Rome, 1994.
De Francisci 1943 (1925) : P. De Francisci, Storia del diritto romano, 1, Milan, 1943 (1925).
De Francisci 1944 : P. De Francisci, « Dal regnum alla res publica », SDHI, 10, 1944, p. 150‑166.
De Francisci 1948 : P. De Francisci, Arcana Imperii, 3, 1, Milan, 1948.
De Francisci 1953 : P. De Francisci, « Per la storia dei comitia centuriata », dans Studi Arangio‑Ruiz 1953, p. 1‑32.
De Francisci 1959a : P. De Francisci, Primordia ciuitatis, Rome, 1959.
De Francisci 1959b : P. De Francisci, « Quelques remarques sur la creatio des magistrats », dans Droits de l’Antiquité 1959, p. 119‑127.
De Haas 2011 : T. de Haas, Fields, Farms and Colonists. Intensive Field Survey and Early Roman Colonization in the Pontine Region, Central Italy, 2 vol., Groningen, 2011.
De Ligt et Northwood 2008 : L. De Ligt et S. J. Northwood (éd.), People, Land, and Politics. Demographic Developments and the Transformation of Roman Italy (300 BC‑AD 14), Leyde et Boston, 2008.
De Martino 1972a : Fr. De Martino, Storia della costituzione romana, 1, Naples, 1972, 2e édition revue.
De Martino 1972b : Fr. De Martino, « Intorno all’origine della repubblica romana e delle magistrature », ANRW, 1, 1, 1972, p. 217‑249.
De Martino 1973 : Fr. De Martino, Storia della costituzione romana, 2, Naples, 1973, 2e édition revue.
De Martino 1979 : Fr. De Martino, Storia economica di Roma antica, 1, Florence, 1979.
De Ruggiero 1867 : E. De Ruggiero, La Dittatura a Roma nel periodo di transizione dalla monarchia alla repubblica, Naples, 1867.
De Sanctis 1907 : G. De Sanctis, Storia dei Romani. La Conquista del primato in Italia, 2 vol., Milan, Turin et Rome, 1907.
De Sanctis 1910 : G. De Sanctis, « La légende historique des premiers siècles de Rome. Troisième article », JS, 1910, p. 310‑319.
De Sanctis 1929 : G. De Sanctis, « Sul foedus Cassianum », dans Atti 1929, 1, p. 231‑239.
De Sanctis 1946 : G. De Sanctis, « La lex tribunicia prima », dans Miscellanea Giovanni Mercati, V, Storia ecclesiastica – diritto, Vatican, 1946, p. 539‑544.
De Sensi Sestito 2008 : G. De Sensi Sestito (éd.), La Calabria tirrenica nell’antichità. Nuovi documenti e problematiche storiche. Atti del Convegno (Rende, 23‑25 novembre 2000), Soveria Mannelli, 2008.
De Simone 1968 : C. De Simone, Die griechischen Entlehnungen im Etruskischen, 1, Wiesbaden, 1968.
De Simone 1970 : C. De Simone, Die griechischen Entlehnungen im Etruskischen, 2, Wiesbaden, 1970.
De Simone 1972 : C. De Simone, « Etrusco tursikina: sulla formazione ed origine dei gentilizi etruschi in –kina (‑cina) », SE, 40, 1972, p. 153‑181.
De Simone 1975 : C. De Simone, « Etruskischer Literaturbericht: neuveröffentlichte Inschriften 1970‑1973 », Glotta, 53, 1975, p. 125‑181.
De Simone 1976 : C. De Simone, « Nota di onomastica italica: i gentilizi in turs‑ », dans Pisani et Santoro 1976, p. 119‑126.
De Simone 1978 : C. De Simone, « Un nuovo gentilizio etrusco di Orvieto (Katacina) e la cronologia della penetrazione celtica (gallica) in Italia », PP, 33, 1978, p. 370‑395.
De Simone 1993 : C. De Simone, « Le iscrizioni chiusine arcaiche », dans Maetzke 1993, p. 25‑38.
De Simone 1995 : C. De Simone, « Le più antiche relazioni greco‑etrusche alla luce dei dati linguistici », dans Storchi Marino 1995, p. 283‑290.
De Simone 2006 : C. De Simone, « Falisco FACED – latino arcaico VHEFHAKED: la genuinità della fibula prenestina e problemi connessi », IncLing, 29, 2006, p. 159‑175.
De Visscher 1952 : F. de Visscher, « Conubium et ciuitas », RIDA, 1952, p. 401‑422.
De Vivo 1980 : A. De Vivo, Tacito e Claudio. Storia e codificazione letteraria, Naples, 1980.
Decugis 1946 : H. Decugis, Les étapes du droit des origines à nos jours, 2 vol., Paris 1946, 2e édition refondue et augmentée.
Degrassi 1954 : A. Degrassi, Fasti Capitolini, Turin, 1954.
Degrassi 1969 : A. Degrassi, « L’epigrafia latina in Italia nell’ultimo quinquennio (1963‑1967) », dans Acta 1969, p. 153‑174.
Delcourt 2005 : A. Delcourt, Lecture des Antiquités romaines de Denys d’Halicarnasse. Un historien entre deux mondes, Bruxelles, 2005.
Delfino 2009 : A. Delfino, « L’incendio gallico: tra mito storiografico e realtà storica », MediterrAnt, 12, 1‑2, 2009, p. 339‑360.
Dell’Oro 1950 : A. Dell’oro, La Formazione dello stato patrizio‑plebeo, Milan, 1950.
Delpino 1987 : F. Delpino, « Etruria e Lazio prima dei Tarquini. Le fasi protostoriche », dans Cristofani 1987a, p. 9‑36.
Del Tutto Palma, 1996 : L. Del Tutto Palma (éd.), La Tavola di Agnone nel contesto italico. Convegno di Studio, Agnone, 13‑15 aprile 1994, Florence, 1996.
Deniaux 2003 : é. Deniaux, « La toga candida et les élections à Rome sous la République », dans Chausson et Inglebert 2003, p. 49‑55.
Deproost et Meurant 2004 : P.‑A. Deproost et A. Meurant (éd.), Images d’origines. Origines d’une image. Hommages à Jacques Poucet, Louvain, 2004.
Deroux 1997 : C. Deroux (éd.), Studies in Latin Literature and Roman History, VIII, Bruxelles, 1997.
Deroux 2003 : C. Deroux (éd.), Studies in Latin Literature and Roman History, XI, Bruxelles, 2003.
Develin 1975 : R. Develin, « Comitia tributa plebis », Athenaeum, 53/3‑4, 1975, p. 302‑337.
Develin 1977 : R. Develin, « Comitia tributa again », Athenaeum, 55/3‑4, 1977, p. 425‑426.
Develin 1978 : R. Develin, « Prouocatio and Plebiscites. Early Roman Legislation and the Historical Tradition », Mnemosyne, 31, 1978, p. 45‑60.
Develin 1979 : R. Develin, Patterns in Office‑Holding (366‑49 B.C.), Bruxelles, 1979.
Develin 1981 : R. Develin, « A Peculiar Restriction on Candidacy for Plebeian Office », Antichthon, 15, 1981, p. 111‑117.
Develin 1985 : R. Develin, The Practice of Politics at Rome 366‑167 B.C., Bruxelles, 1985.
Develin 2005 : R. Develin, « The Integration of Plebeians into the Political Order after 366 B.C. », dans Raaflaub 2005a, p. 293‑311.
Di Paolo 1996 : M. Di Paolo, « Alle origini della Lex Poetelia Papiria de nexis », Index, 24, 1996, p. 275‑288.
Diliberto 1993 : O. Diliberto (éd.), Il Problema della pena criminale tra filosofia greca e diritto romano (atti del Deuxième colloque de philosophie pénale, Cagliari, 20‑22 aprile 1989), Naples, 1993.
Dinamiche di sviluppo 2005 : Dinamiche di sviluppo delle città nell’Etruria meridionale: Veio, Caere, Tarquinia, Vulci. Atti del XXIII Convegno di studi etruschi ed italici, Roma, Veio, Cerveteri, Pyrgi, Tarquinia, Tuscania, Vulci, Viterbo, 1‑6 ottobre 2001, 2. vol., Pise et Rome, 2005.
Diósdi 1970 : G. Diósdi, Ownership in ancient and preclassical Roman law, Budapest, 1970.
Dommanget 1935 : M. Dommanget, Pages choisies de Babeuf. Recueillies, commentées, annotées, Paris, 1935.
Dondero et Pensabene 1982 : I. Dondero et P. Pensabene (éd.), Roma repubblicana fra il 509 e il 270 A. C., Rome, 1982.
Dondin‑Payre 1981 : M. Dondin‑Payre, « Homo nouus : un slogan de Caton à César ? », Historia, 30/1, 1981, p. 22‑81.
Dorey 1966 : Th. A. Dorey (éd.), Latin Historians, Londres, 1966.
Douglas 1971 (1966) : M. Douglas, De la souillure. Essai sur les notions de pollution et de tabou, trad. de l’anglais par A. Guérin, Paris, 1971 (1ère édition anglaise 1966).
Douglas 2004 (1986) : M. Douglas, Comment pensent les institutions, trad. de l’anglais par A. Abeillé, Paris, 2004 (1ère édition anglaise 1986).
Doukellis et Mendoni 1994 : P. N. Doukellis et L. G. Mendoni (éd.), Structures rurales et sociétés antiques. Actes du colloque de Corfou (14‑16 mai 1992), Paris, 1994.
Droits de l’Antiquité 1959 : Droits de l’Antiquité et sociologie juridique. Mélanges Henri Lévy‑Bruhl, Paris, 1959.
Drummond 1980 : A. Drummond, « Consular tribunes in Livy and Diodorus », Athenaeum, 58/1‑2, 1980, p. 57‑72.
Drummond 1989a : A. Drummond : « Rome in the fifth century I : the social and economic framework », dans CAH, 7/2, 1989, p. 113‑171.
Drummond 1989b : A. Drummond, « Rome in the fifth century II : the citizen community », dans CAH, 7/2, 1989, p. 172‑242.
Ducos 1978 : M. Ducos, L’Influence grecque sur la loi des Douze Tables, Paris, 1978.
Ducos 1999 : M. Ducos, « Les juristes romains et le domaine agraire », dans Hermon 1999a, p. 121‑129.
Dulière 1979 : C. Dulière, Lupa Romana. Recherches d’iconographie et essai d’interprétation, 1, Texte, et 2, Catalogue des monuments figurés et illustrations, Bruxelles, 1979.
Dumézil 1952 : G. Dumézil, « La bataille de Sentinum. Remarques sur la fabrication de l’histoire romaine », Annales ESC, 7, 1952, p. 145‑154 (= Dumézil 1980, p. 179‑192).
Dumézil 1980 : G. Dumézil, Idées romaines, Paris, 1980, 2e édition.
Duncan Cloud 1984 : J. Duncan Cloud, « Prouocatio. Two cases of possible fabrication in the annalistic sources », dans Sodalitas 1984c, p. 1365‑1376.
Durkheim 1987 (1894) : É. Durkheim, Les Règles de la méthode sociologique, Paris, 1987 (1894).
Duruy 1879 : V. Duruy, Histoire des Romains depuis les temps les plus reculés jusqu’à l’invasion des barbares, 1, Des origines à la fin de la deuxième guerre punique, Paris, 1879, nouvelle édition revue.
Dutoit 1960 : E. Dutoit, « Le vocabulaire de la vie politique chez Tite‑Live », dans Hommages Herrmann 1960, p. 330‑338.
Duval 1977 : N. Duval (éd.), L’Onomastique latine (Paris 13‑15 octobre 1975), Paris, 1977.
Eder 1990 : W. Eder (éd.), Staat und Staatlichkeit in der frühen römischen Republik. Akten eines Symposiums 12. – 15. Juli 1988 Freie Universität Berlin, Stuttgart, 1990.
Eder 2005 : W. Eder, « The Political Significance of the Codification of Law in Archaic Societies: An Unconventional Hypothesis », dans Raaflaub 2005a, p. 239‑267.
Egidi 2009 : R. Egidi, « Insediamenti, strade e sistemi di bonifica agraria nel suburbio orientale (X municipio), tra il V ed il II secolo a.C. », dans Jolivet, Pavolini, Tomei et Volpe 2009, p. 497‑517.
Eigenbrodt 1875 : A. Eigenbrodt, De magistratuum Romanorum iuribus quibus pro pari et pro maiore potestate inter se utebantur, imprimis de tribunorum potestate. Quaestio de iure publico, Leipzig, 1875.
Ellul 1972 : J. Ellul, « Réflexions sur la révolution, la plèbe et le tribunat de la plèbe », Index, 3, 1972, p. 155‑167.
Elster 2003 : M. Elster, Die Gesetze der mittleren römischen Republik. Text und Kommentar, Darmstadt, 2003.
Enea nel Lazio 1981 : Enea nel Lazio: archeologia e mito. Bimillenario virgiliano, Roma 22 settembre‑21 dicembre 1981, Campidoglio, Palazzo dei conservatori, Rome, 1981.
Enmann 1900 : A. Enmann, « Die älteste Redaktion der römischen Konsularfasten », Hettlers Zeitschrift für alte Geschichte, 1, 1900, p. 89‑101.
Enmann 1902 : A. Enmann, « Die älteste Redaktion der Pontifikalannalen », RhM, 57, 1902, p. 517‑533.
Epigrafia 1982 : Epigrafia e ordine senatorio. Atti del Colloquio Internazionale AIEGL (Roma, 14‑20 maggio 1981), 2 vol., Rome, 1982.
Ernout 1947 : A. Ernout, Recueil de textes latins archaïques, Paris, 1947.
Estudios Baltrán Martínez 1986 : Estudios en homenaje al Dr. A. Baltrán Martínez, Saragosse, 1986.
Estudios Iglesias 1988 : J. Roset Esteve (éd.), Estudios en homenaje al Prof. Juan Iglesias, Madrid, 1988.
Etcheto 2003 : H. Etcheto, « Cognomen et appartenance familiale dans l’aristocratie médio‑républicaine : à propos de l’identité du consul patricien de 328 avant J.‑C. », Athenaeum, 91/2, 2003, p. 445‑468.
études Petot 1959 : études d’histoire du droit privé offertes à Pierre Petot, Paris, 1959.
Fabbrini 1977 : F. Fabbrini, « Tribuni plebis », NDI, 19, 1977, p. 778‑822.
Fabia 1929 : Ph. Fabia, La Table claudienne de Lyon, Lyon, 1929.
Fabia 1931 : Ph. Fabia, « à propos de la table claudienne de Lyon », REA, 32, 1931, p. 117‑131 et p. 225‑260.
Falcone 1994 : G. Falcone, « Liv. 10.8.9: plebeii gentes non habent », SDHI, 60, 1994, p. 613‑621.
Falcone 1996 : G. Falcone, « Ricerche sull’origine dell’interdetto uti possidetis », ASGP, 45, 1996, p. 5‑360.
Famerie 1998 : é. Famerie, Le Latin et le grec d’Appien. Contribution à l’étude du lexique d’un historien grec de Rome, Genève, 1998.
Farrell 1986 : J. Farrell, « The Distinction between Comitia and Concilium », Athenaeum, 64/3‑4, 1986, p. 407‑438.
Fascione 1981 : L. Fascione, « Alle origini della legislazione de ambitu », dans Serrao 1981a, p. 255‑279.
Fascione 2000 : L. Fascione, « La legislazione di Genucio », dans Serrao 2000, p. 179‑209.
Fayer 1994 : C. Fayer, La Familia romana. Aspetti giuridici ed antiquari, 1, Rome, 1994.
Fayer 2005a : C. Fayer, La Familia romana. Aspetti giuridici ed antiquari, 2, Sponsalia, matrimonio, dote, Rome, 2005.
Fayer 2005b : C. Fayer, La Familia romana. Aspetti giuridici ed antiquari, 3, Concubinato, divorzio, adulterio, Rome, 2005.
Feeney 2007 : D. Feeney, Caesar’s Calendar. Ancient Time and the Beginnings of History, Berkeley, 2007.
Feenstra, Hartkamp, Spruit, Sijpesteijn et Winkel 1995 : R. Feenstra, A. S. Hartkamp, J. E. Spruit, P. J. Sijpesteijn et L. C. Winkel (éd.), Collatio iuris Romani. Études dédiées à Hans Ankum à l’occasion de son 65e anniversaire, 2 vol., Amsterdam, 1995.
Ferenczy 1969 : E. Ferenczy, « Die römisch‑punischen Verträge und die Protohistorie des commercium », RIDA, 16, 1969, p. 259‑282.
Ferenczy 1975 : E. Ferenczy, « Zum Problem des foedus Cassianum », RIDA, 3e série, 22, 1975, p. 223‑232.
Ferenczy 1976a : E. Ferenczy, From the Patrician state to the Patricio‑plebeian State, Budapest et Amsterdam, 1976.
Ferenczy 1976b : E. Ferenczy, « L’immigrazione della gens Claudia e l’origine delle tribu territoriali », Labeo, 22/3, 1976, p. 362‑364.
Ferenczy 1984 : E. Ferenczy, « La legge delle XII Tavole e le codificazione greche », dans Sodalitas 1984d, p. 2001‑2012.
Fernique 1880 : E. Fernique, étude sur Préneste, ville du Latium, Paris, 1880.
Ferrary 1977 : J.‑L. Ferrary, « Recherches sur la législation de Saturninus et Glaucia, I. La lex de piratis des inscriptions de Delphes et de Cnide », MEFRA, 89/2, 1977, p. 619‑660.
Ferrary 1979 : J.‑L. Ferrary, « Recherches sur la législation de Saturninus et Glaucia, II. La loi de iudiciis repetundarum de C. Servilius Glaucia », MEFRA, 91/1, 1979, p. 85‑134.
Ferrary 1982 : J.‑L. Ferrary, « Le idee politiche a Roma nell’epoca repubblicana », dans Firpo 1982, p. 723‑804.
Ferrary 1983 : J.‑L. Ferrary, « Les origines de la loi de majesté à Rome », CRAI, 1983, p. 556‑572.
Ferrary 1984 : J.‑L. Ferrary, « L’archéologie du De Re publica (2, 2, 4‑47, 63) : Cicéron entre Polybe et Platon », JRS, 74, 1984, p. 87‑98.
Ferrary 1985 : J.‑L. Ferrary, « La lex Antonia de Termessibus », Athenaeum, 63/3‑4, 1985, p. 419‑457.
Ferrary 1997 : J.‑L. Ferrary, « Rome et Venise dans la pensée politique et chez les antiquaires du XVIe siècle : à propos des Antiquitates Romanae de Paul Manuce », CRAI, avril‑juin 1997, p. 491‑514.
Ferrary 2001 : J.‑L. Ferrary, « à propos des pouvoirs d’Auguste », CCGG, 12, 2001, p. 101‑154 (= Ferrary 2012c, p. 513‑570).
Ferrary 2003 : J.‑L. Ferrary, « Res publica restituta et les pouvoirs d’Auguste », dans Franchet d’Espèrey, Fromentin, Gotteland et Roddaz 2003, p. 419‑428.
Ferrary 2008 : J.‑L. Ferrary, « Loi interdisant aux fils d’un ancien magistrat curule encore vivant d’exercer les magistratures plébéiennes (pl. sc.) », dans Lepor [en ligne], URL : http://www.cn‑telma.fr/lepor/notice 351/. Date de mise à jour : 2008‑07‑17.
Ferrary 2009 : J.‑L. Ferrary, « Lois et procès de maiestate dans la Rome républicaine », dans Santalucia 2009a, p. 223‑249 (= Ferrary 2012c, p. 463‑489).
Ferrary 2012a : J.‑L. Ferrary (dir.), Leges publicae. La Legge nell’esperienza giuridica romana, Pavie, 2012.
Ferrary 2012b : J.-L. Ferrary, « L’iter legis, de la rédaction de la rogatio à la publication de la lex rogata, et la signification de la législation comitiale dans le système politique de la Rome républicaine », dans Ferrary 2012a, p. 3‑37.
Ferrary 2012c : J.‑L. Ferrary, Recherches sur les lois comitiales et sur le droit public romain, Pavie, 2012.
Festchrift Schulz 1951 : Festschrift Fritz Schulz, 1, Weimar, 1951.
Fezzi 2008 : L. Fezzi, Il Tribuno Clodio, Rome, 2008.
Fides 2007 : Fides humanitas ius: Studii in onore di Luigi Labruna, 2, Naples, 2007.
Fiori 1996 : R. Fiori, Homo sacer. Dinamica politico‑costituzionale di una sanzione giuridico‑religiosa, Naples, 1996.
Firpo 2001 : G. Firpo, « Spurio Cassio e il foedus Hernicum », RIL, 135/1, 2001, p. 141‑161.
Firpo 2005 : G. Firpo, « La tradizione sulle leges de multa di V secolo a.C. (Aternia Tarpeia, 454v., Menenia Sestia, 452v., Iulia Papiria, 430v.) », Athenaeum, 93/2, 2005, p. 397‑422.
Firpo 1982 : L. Firpo (dir.), Storia delle idee politiche, economiche e sociali, 1, L’Antichità classica, Turin, 1982.
Firpo 1987 : L. Firpo (éd.), Storia delle idee politiche, economiche e sociali, 3, Umanesimo e Rinascimento, Turin, 1987.
Fischer 2010 : G.‑N. Fischer, Les Concepts fondamentaux de la psychologie sociale, Paris, 2010, 4e édition.
Flach 1994 : D. Flach, Die Gesetze der frühen römischen Republik. Text und Kommentar, Darmstadt, 1994.
Flaig 2003 : E. Flaig, Ritualisierte Politik. Zeichen, Gesten und Herrschaft im Alten Rom, Göttingen, 2003.
Flower 1916 : W. Flower, « Confarreatio: a Study of patrician Usage », JRS, 6, 1916, p. 185‑195.
Fornara 1983 : C. W. Fornara, The Nature of History in Ancient Greece and Rome, Berkeley, 1983.
Forni 1953 : G. Forni, « Manio Curio Dentato. Uomo democratico », Athenaeum, 41/1‑2, 1953, p. 170‑239.
Forsén 1991 : Bj. Forsén, Lex Licinia Sextia de modo agrorum: Fiction or Reality, Helsinki, 1991.
Forsythe 1990 : G. Forsythe, « Some Notes on the History of Cassius Hemina », Phoenix, 44, 1990, p. 326‑344.
Forsythe 1994 : G. Forsythe, The Historian L. Calpurnius Piso Frugi and the Roman Annalistic Tradition, Lanham (Md.), 1994.
Forsythe 1999 : G. Forsythe, Livy and Early Rome. A study in Historical Method and Judgment, Stuttgart, 1999.
Forsythe 2005 : G. Forsythe, A Critical History of Early Rome: from Prehistory to the first Punic War, Berkeley, 2005.
Fortini 2005 : P. Fortini, « Una nuova iscrizione latina arcaica dal foro romano (area del cd. Equus Domitiani), dans Caiazza 2005, p. 267‑277.
Fossier 2009 : A. Fossier, « La contagion des péchés (XIe‑XIIIe siècles). Aux origines canoniques du biopouvoir », Tracés, 21, 2009, p. 23‑39.
Fraccaro 1931 : P. Fraccaro, « La storia dell’antichissimo esercito romano e l’età dell’ordinamento centuriato », dans Atti 1931, p. 91‑97 (= Fraccaro 1957, p. 287‑292).
Fraccaro 1933 : P. Fraccaro, « Tribules ed aerarii. Una ricerca di diritto pubblico romano », Athenaeum, 11, 1933, p. 150‑172 (= Fraccaro 1957, p. 149‑170).
Fraccaro 1934 : P. Fraccaro, « Ancora sull’età dell’ordinamento centuriato », Athenaeum, 12, 1934, p. 57‑71 (= Fraccaro 1957, p. 293‑306).
Fraccaro 1952 : P. Fraccaro, « La storia romana arcaica. Discorso inaugurale, Istituto Lombardo di scienze e lettere », RIL, 85, 1952, p. 85‑118 (= Fraccaro 1956, p. 1‑23).
Fraccaro 1956 : P. Fraccaro, Opuscula, 1, Scritti di carattere generale, studi catoniani, i processi degli Scipioni, Pavie, 1956.
Fraccaro 1957 : P. Fraccaro, Opuscula, 2, Studi sull’età della rivoluzione romana, scritti di diritto pubblico, militaria, Pavie, 1957.
Franchet d’Espèrey, Fromentin, Gotteland et Roddaz 2003 : S. Franchet d’Espèrey, V. Fromentin, S. Gotteland et J.‑M. Roddaz (éd.), Fondements et crises du pouvoir, Bordeaux, 2003.
Franciosi 1961 : G. Franciosi, « Il processo di Virginia », Labeo, 7/1, 1961, p. 20‑35.
Franciosi 1984a : G. Franciosi (éd.), Ricerche sulla organizzazione gentilizia romana, 1, Naples, 1984.
Franciosi 1984b : G. Franciosi, « La plebe senza genti e il problema della rogatio Canuleia », dans Franciosi 1984a, p. 121‑179.
Franciosi 1988a : G. Franciosi (éd.), Ricerche sulla organizzazione gentilizia romana, 2, Naples, 1988.
Franciosi 1988b : G. Franciosi, « Un’ipotesi sull’origine della clientela », dans Franciosi 1988a, p. 129‑153.
Franciosi 1995a : G. Franciosi (éd.), Ricerche sulla organizzazione gentilizia romana, 3, Naples, 1995.
Franciosi 1995b : G. Franciosi, « Andreas Alföldi e il problema delle tribù gentilizie », dans Franciosi 1995a, p. 1‑23.
Franciosi 1995c : G. Franciosi, « Gentiles familiam habento: una riflessione sulla cd. proprietà collettiva gentilizia », dans Franciosi 1995a, p. 37‑49.
Freybruger‑Galland 1997 : M.‑L. Freyburger‑Galland, Aspects du vocabulaire politique et institutionnel de Dion Cassius, Paris, 1997.
Freyburger 2001 : M.‑L. Freyburger, « Coriolan, ou la construction littéraire d’un grand homme chez les historiens grecs de Rome », dans Coudry et Späth 2001, p. 27‑46.
Freyburger et Meyer 2007 : M.‑L. Freyburger et D. Meyer (éd.), Visions grecques de Rome. Griechische Blicke auf Rom. Actes du colloque du Collegium beatus rhenanus (Mulhouse 12‑13 novembre 2004), Paris, 2007.
Frezza 1948 : P. Frezza, « L’istituzione della collegialità in diritto romano », dans Studi in onore di Siro Solazzi, Naples, 1948, p. 507‑541.
Frezza 1974 : P. Frezza, Corso di storia del diritto romano, Rome, 1974, 3e édition revue.
Frier 1999 : B. W. Frier, Libri annales Pontificum Maximorum: the Origins of Annalistic Tradition, Ann Arbor, 1999, 2e édition.
Fritz 1950 : K. von Fritz, « The Reorganisation of the Roman Government in 366 B.C. and the so‑called Licinio‑Sextian Laws », Historia, 1/1, 1950, p. 3‑44 (= Fritz 1976, p. 329‑373).
Fritz 1953 : K. von Fritz, « Leges sacratae and plebi scita », dans Mylonas et Raymond 1953, p. 893‑905 (= Fritz 1976, p. 373‑387).
Fritz 1954 : K. von Fritz, The Theory of the Mixed Constitution in Antiquity. A Critical Analysis of Polybius’ Political Ideas, New York, 1954.
Fritz 1976 : K. von Fritz, Schriften zur griechischen und römischen Verfassungsgeschichte und Verfassungstheorie, Berlin et New York, 1976.
Fugier 1963 : H. Fugier, Recherches sur l’expression du sacré dans la langue latine, Paris, 1963.
Gabba 1961 : E. Gabba, « Studi su Dionigi da Alicarnasso. 2, Il regno di Servio Tullio », Athenaeum, 39/1‑2, 1961, p. 98‑121 (= Gabba 2000, p. 109‑128).
Gabba 1964 : E. Gabba, « Studi su Dionigi da Alicarnasso. 3, La proposta di legge agraria di Spurio Cassio », Athenaeum, 42/1‑2, 1964, p. 29‑41 (= Gabba 2000, p. 129‑139).
Gabba 1966 : E. Gabba, « Dionigi d’Alicarnasso sul processo di Spurius Cassius », dans Storia del diritto 1966, p. 143‑153 (= Gabba 2000, p. 141‑150).
Gabba 1967 : E. Gabba, « Considerazioni sulla tradizione letteraria sulle origini della Repubblica », dans Origines 1967, p. 133‑174 (= Gabba 2000, p. 25‑50).
Gabba 1977 : E. Gabba, « Esercito e fiscalità a Roma in età repubblicana », dans Armées et fiscalité 1977, p. 13‑33.
Gabba 1981 : E. Gabba, « True History and False History in Classical Antiquity », JRS, 71, 1981, p. 50‑62.
Gabba 1982 : E. Gabba, « La Storia di Roma arcaica di Dionigi d’Alicarnasso », ANRW, 2, 30, 1, 1982, p. 799‑816.
Gabba 1983a : E. Gabba (éd.), Tria Corda. Scritti in onore di Arnaldo Momigliano, Côme, 1983.
Gabba 1983b : E. Gabba, « Dionigi e la dittatura a Roma », dans Gabba 1983a, p. 215‑228.
Gabba 1987 : E. Gabba, « Comitiatus maximus », Athenaeum, 75/1‑2, 1987, p. 203‑205 (= Gabba 2000, p. 245‑249).
Gabba 1993 : E. Gabba, « Problemi di metodo per la storia di Roma arcaica », dans Bilancio 1993, p. 13‑24 (= Gabba 2000, p. 11‑23).
Gabba 1996 : E. Gabba, Dionigi e la storia di Roma arcaica, Bari, 1996.
Gabba 2000 : E. Gabba, Roma arcaica. Storia e storiografia, Rome, 2000.
Gabba 2005 : E. Gabba, « Proposta per un quadro storico di Roma nel V sec. a.C. », dans Humbert 2005a, p. 117‑124.
Gagé 1953 : J. Gagé, « La rogatio petillia et le procès de P. Scipion. Sur une procédure latine archaïque contre l’hostis Capitolinus », RPh, 27/1, 1953, p. 34‑64.
Gagé 1955a : J. Gagé, Apollon romain. Essai sur le culte d’Apollon et le développement du ritus Graecus à Rome des origines à Auguste, Rome, 1955.
Gagé 1955b : J. Gagé, « Les traditions des Papirii et quelques‑unes des origines de l’equitatus romain et latin », RD, 33, 1955, p. 20‑50 et p. 165‑194 (= Gagé 1977, p. 219‑277).
Gagé 1961 : J. Gagé, « énée, Faunus et le culte de Silvain “pélasge”. À propos de quelques traditions de l’Italie méridionale », MEFR, 73, 1961, p. 89‑101.
Gagé 1962 : J. Gagé, « De Tarquinies à Vulci : les guerres entre Rome et Tarquinies au IVe siècle avant J.‑C. et les fresques de la tombe François », MEFR, 74/1, 1962, p. 89‑122.
Gagé 1964a : J. Gagé, « Le chariot d’Albinius et le transfert des sacra au temps de l’invasion gauloise à Rome », dans Renard et Schilling 1964, p. 214‑241 (= Gagé 1977, p. 520‑545).
Gagé 1964b : J. Gagé, « Vivicomburium. Ordalies ou supplices par le feu dans la Rome primitive », RD, 42, 1964, p. 541‑573 (= Gagé 1977, p. 393‑424).
Gagé 1966 : J. Gagé, « Le dieu Inventor et les Minucii », MEFR, 78/1, 1966, p. 79‑122.
Gagé 1970a : J. Gagé, « Les chevaliers romains et les grains de Cérès au Ve siècle av. J.‑C. À propos de l’épisode de Sp. Maelius », Annales ESC, 1970, p. 287‑311 (= Gagé 1977, p. 278‑312).
Gagé 1970b : J. Gagé, « La plebs et le populus et leurs encadrements respectifs dans la Rome de la première moitié du Ve siècle avant J.‑C. », RH, 94, 1970, p. 5‑30 (= Gagé 1977, p. 313‑337).
Gagé 1976a : J. Gagé, La Chute des Tarquins et les débuts de la République romaine, Paris, 1976.
Gagé 1976b : J. Gagé, « Comment énée est devenu l’ancêtre des Silvii albains », MEFRA, 88/1, 1976, p. 7‑30.
Gagé 1977 : J. Gagé, Enquêtes sur les structures sociales et religieuses de la Rome primitive, Bruxelles, 1977.
Gagé 1978a : J. Gagé, « La Lex Aternia, l’estimation des amendes (multae) et le fonctionnement de la commission décemvirale de 451‑449 avant J.‑C. », Ant. Class., 47, 1978, p. 70‑95.
Gagé 1978b : J. Gagé, « La rogatio Terentilia et le problème des cadres militaires plébéiens dans la première moitié du Ve siècle av. J.‑C. », RH, 260/2, 1978, p. 289‑311.
Gagé 1979a : J. Gagé, « Rogatio Maecilia : la querelle agro‑militaire autour de Bolae en 416 av. J.‑C. et la probable signification des projets agraires de Sp. Cassius vers 486 », Latomus, 38/4, 1979, p. 838‑861.
Gagé 1979b : J. Gagé « Les superstitions de l’écorce et le rôle rituel de fûts ou de troncs d’arbres dans l’Italie primitive », MEFRA, 91/2, 1979, p. 547‑570.
Galante Garrone 1948 : A. Galante Garrone, Buonarroti e Babeuf, Turin, 1948.
Galsterer 2009 : H. Galsterer, « Tribus », BNP, 14, 2009, 910‑911.
Gargola 1995 : D. J. Gargola, Lands, Laws, and Gods. Magistrates and Ceremony in the Regulation of Public Lands in Republican Rome, Chapel Hill et Londres, 1995.
Garnsey 1966 : P. Garnsey, « The Lex Iulia and Appeal under the Empire », JRS, 56, 1966, p. 167‑189.
Garofalo 1987 : L. Garofalo, « In tema di prouocatio ad populum. A proposito di un recente saggio », SDHI, 53, 1987, p. 355‑371.
Garofalo 1988 : L. Garofalo, « Ancora sul processo comiziale de capite ciuis. A proposito di un recente studio », SDHI, 54, 1988, p. 285‑332.
Garofalo 1989 : L. Garofalo, Il processo edilizio. Contributo allo studio dei iudicia populi, Padoue, 1989.
Garofalo 1993 : L. Garofalo, Appunti sul diritto criminale nella Roma monarchica e repubblicana, Padoue, 1993, 2e édition.
Garofalo 2005 : L. Garofalo, Studi sulla sacertà, Padoue, 2005.
Gärtner 1994 : H. A. Gärtner, « Plebejer wollen Consuln werden. Die Darstellung des Titus Livius von den Ständekämpfen im Rom des 5. Jh. v. Chr.: die Rolle des Volkstribunen Gaius Canuleius (Livius, 4, 3‑5) », dans Gewalt 1994, p. 7‑20.
Gärtner 1999 : H. A. Gärtner, « The Beginnings of Rome in Roman literature », dans Studies 1999, p. 299‑310.
Garzetti 1947 : A. Garzetti, « Appio Claudio Cieco nella storia politica del suo tempo », Athenaeum, 25/1‑2, 1947, p. 175‑224.
Gatti et Onorati 1992 : S. Gatti et M. T. Onorati, « Praeneste medio‑repubblicana: gentes ed attività produttive », dans Necropoli di Praeneste 1992, p. 189‑252.
Gaudemet 1982 : J. Gaudemet, Institutions de l’Antiquité, Paris, 1982, 2e édition revue.
Gaudemet 2002 : J. Gaudemet, Les Institutions de l’Antiquité, Paris, 2002, 7e édition revue.
Gauthier 1974 : Ph. Gauthier, « “Générosité” romaine et “avarice” grecque : sur l’octroi du droit de cité », dans Tréheux 1974, p. 207‑215.
Gehrke 1985 : H.‑J. Gehrke, Stasis. Untersuchungen zu den inneren Kriegen in den griechischen Staaten des 5. und 4. Jahrhunderts v.Chr., Munich, 1985.
Geib 1842 : G. Geib, Geschichte der roemischen Criminalprocesses bis zum Tode Justinian’s, Leipzig, 1842.
Gelzer 1969 (1912) : M. Gelzer, The Roman Nobility, trad. de l’allemand par R. Seager, Oxford, 1969 (1ère édition allemande 1912).
Geoffrey Kron 2008 : J. Geoffrey Kron, « The Much Maligned Peasant. Comparative Perspectives on the Productivity of the Small Farmer in Classical Antiquity », dans De Ligt et Northwood 2008, p. 71‑119.
Gercke et Norden 1912 : E. Gercke et E. Norden, Einleitung in die Altertumswissenschaft, 3, Griechische und Römische Geschichte. Griechische und Römische Staatsaltertümer, Leipzig et Berlin, 1912.
Gernet 1968 : L. Gernet, Anthropologie de la Grèce antique, Paris, 1968.
Gervasoni 1928 : G. Gervasoni, « Le prime scoperte di Angelo Mai nella Biblioteca vaticana ed i suoi rapporti con B. G. Niebuhr », Athenaeum, 6/1, 1928, p. 55‑84.
Geus et Zimmermann 2001 : Kl. Geus et Kl. Zimmermann (éd.), Punica – Libyca – Ptolemaica. Festschrift für Werner Huß zum 65 Geburstag dargebracht von Schülern, Freunden und Kollegen, Louvain, 2001.
Gewalt 1994 : Gewalt, Widerstand und Anpassung: Vorträge und Beiträge als Grundlage für Deutung und Bewältigung heutiger Probleme, dans Humanistiche Bildung, 18, 1994.
Giacomelli 1963 : G. Giacomelli, La Lingua falisca, Florence, 1963.
Giangrieco Pessi 2000 : M. V. Giangrieco Pessi, « Dalla lex Æmilia al plebiscito ovinio: problemi e riflessioni », dans Serrao 2000, p. 299‑340.
Giannelli 1944 (1937) : G. Giannelli, La Repubblica romana, Milan, 1944 (1937).
Giannelli 1996 : G. Giannelli, « Iuno Moneta, Ædes », LTUR, 3, 1996, p. 123‑125.
Gill et Wiseman 1993 : Chr. Gill et T. P. Wiseman (éd.), Lies and Fictions in the Ancient World, Exeter, 1993.
Gintowt 1948‑1949 : E. Gintowt, « Le changement de caractère de la tribu romaine attribué à Appius Claudius Caecus », Eos, 43, 1948‑1949, p. 198‑210.
Ginzburg 1980 : C. Ginzburg, « Signes, traces, pistes. Racines d’un paradigme de l’indice », Le Débat, 6, novembre 1980, p. 7‑44.
Gioffredi 1945 : C. Gioffredi, « Il fondamento della tribunicia potestas e i procedimenti normativi dell’ordine plebeo (sacrosanctum – lex sacrata – sacramentum) », SDHI, 11, 1945, p. 37‑64.
Giorgi 1911 : T. Giorgi, « I fasti consolari e la critica », RAL, 20, 1911, p. 315‑338.
Giovannini 1983 : A. Giovannini, « Volkstribunat und Volksgericht », Chiron, 13, 1983, p. 545‑566.
Giovannini 1984 : A. Giovannini, « Les origines des magistratures romaines », MH, 41/1, 1984, p. 15‑30.
Giovannini 1993 : A. Giovannini, « Il passaggio dalle istituzioni monarchiche alle istituzioni repubblicane », dans Bilancio 1993, p. 75‑96.
Girard 1901 : P.‑Fr. Girard, Histoire de l’organisation judiciaire des Romains, 1, Les Six premiers siècles de Rome, Paris, 1901.
Girard 2003 (1929) : P.‑Fr. Girard, Manuel élémentaire de droit romain, Paris, 2003 (1929), 8e édition revue par F. Senn.
Giuffrè 1970 : V. Giuffrè, « Plebeii gentes non habent », Labeo, 16/3, 1970, p. 329‑334.
Gjerstad 1962 : E. Gjerstad, Legends and Facts of Early Roman History, Lund, 1962.
Gjerstad 1966 : E. Gjerstad, Early Rome, 4, Synthesis of Archaeological Evidence, 2 vol., Lund, 1966.
Gjerstad 1967 : E. Gjerstad, « The Origins of the Roman Republic », dans Origines 1967, p. 1‑43.
Gjerstad 1972 : E. Gjerstad, « Innenpolitische und militärische Organisation in frührömischer Zeit », ANRW, 1, 1, 1972, p. 136‑188.
Gjerstad 1973a : E. Gjerstad, Early Rome, 5, The Written Sources, Lund, 1973.
Gjerstad 1973b : E. Gjerstad, Early Rome, 6, Historical Survey, Lund, 1973.
Gli Etruschi e Roma 1981 : Gli Etruschi e Roma. Atti dell’incontro di studio in onore di Massimo Pallottino, Roma, 11‑13 dicembre 1979, Rome, 1981.
Glibert et Graubard 1972 : F. Glibert et S. R. Graubard (éd.), Historical Studies Today, New‑York, 1972.
Godechot 1985 : J. Godechot, Les Institutions de la France sous la Révolution et l’Empire, Paris, 1985, 3e édition.
Goethe 1887‑1919 : J. W. von Goethe, Goethes Werke, Weimarer Ausgabe, Weimar, 1887‑1919.
Gordon 2003 : R. Gordon, « Roman Inscriptions 1995‑2000 », JRS, 93, 2003, p. 212‑294.
Grandazzi 1990 : A. Grandazzi, « L’avenir du passé, de l’histoire de l’historiographie à l’historiologie », Diogène, 151, juillet‑septembre 1990, p. 56‑78.
Grandazzi 1991 : A. Grandazzi, La Fondation de Rome. Réflexion sur l’histoire, Paris, 1991.
Gras 1986 : M. Gras, Trafics tyrrhéniens archaïques, Rome, 1986.
Greenidge 1977 (1894) : A. H. J. Greenidge, Infamia. Its place in Roman public and private law, Darmstadt, 1977 (reproduction anastatique de l’édition de 1894).
Greenidge 1971 (1901) : A. H. J. Greenidge, The Legal Procedure of Cicero’s Time, New York, 1971 (reproduction anastatique de l’édition de 1901).
Groh 1936 : V. Groh, « Potestas sacrosancta dei tribuni della plebe », dans Studi Riccobono 1936, p. 1‑9.
Grosso 1956 : G. Grosso, « Monarchia, prouocatio e processo popolare », dans Studi De Francisci 1956, 2, p. 1‑9.
Grosso 1960 : G. Grosso, « Prouocatio per la perduellio, prouocatio, sacramento e ordalia », BIDR, 63, 1960, p. 213‑220.
Grosso 1965 : G. Grosso, Lezioni di storia del diritto romano, Turin, 1965, 5e édition.
Grosso 1972 : G. Grosso, « Riflessioni su Tacito, Ann., 3.27, su Livio Druso padre e figlio e sul tribunato della plebe », Index, 3, 1972, p. 263‑267.
Grosso 1974 : G. Grosso, « Sul tribunato della plebe », Labeo, 20/1, 1974, p. 7‑11 (= Grosso 1977, p. 157‑161).
Grosso 1977 : G. Grosso, « Appunti sulla valutazione del tribunato della plebe nella tradizione storiografica conservatrice », Index, 7, 1977, p. 157‑161.
Guarducci 1976‑1977 : M. Guarducci, « Un’epigrafe greca arcaica a Roma », RPAA, 49, 1976‑1977, p. 85‑92.
Guarino 1948 : A. Guarino, « La formazione della Res publica romana », RIDA, 1, 1948, p. 95‑112 (= Guarino 1973, p. 48‑62).
Guarino 1959 : A. Guarino, L’Ordinamento giuridico romano. Introduzione allo studio del diritto romano, Naples, 1959, 3e édition.
Guarino 1951 : A. Guarino, « L’exaequatio legibus dei plebisscita », dans Festchrift Schulz 1951, p. 458‑465 (= Guarino 1994, p. 235‑244).
Guarino 1971 : A. Guarino, « Post reges exactos », Labeo, 17/3, 1971, p. 309‑329.
Guarino 1973 : A. Guarino, Le Origini quiritarie. Raccolta di scritti romanistici, Naples, 1973.
Guarino 1975a : A. Guarino, La Rivoluzione della plebe, Naples, 1975.
Guarino 1975b : A. Guarino, « La perduellio e la plebe », Labeo, 21/1, 1975, p. 73‑77.
Guarino 1981 : A. Guarino, Storia del diritto romano, Naples, 1981, 6e édition.
Guarino 1994 : A. Guarino, Pagine di diritto romano, 3, Milan, 1994.
Guastella 1985 : G. Guastella, « La rete del sangue: simbologia delle relazioni e modelli dell’identità nella cultura romana », MD, 15, 1985, p. 49‑123.
Guichardin 1970 : Fr. Guichardin, Opere, 1, Storie fiorentine. Dialogo del reggimento di Firenze. Ricordi e altri scritti, Turin, 1970.
Guichardin 1997 : Fr. Guichardin, Considérations à propos des Discours de Machiavel sur la première décade de Tite‑Live, trad. de l’italien par L. De Los Santos, Paris, 1997.
Gutberlet 1985 : D. Gutberlet, Die erste Dekade des Livius als Quelle zur Gracchischen und sullanischen Zeit, Hildesheim, 1985.
Hadas‑Lebel 2004 : J. Hadas‑Lebel, Le Bilinguisme étrusco‑latin. Contribution à l’étude de la romanisation de l’étrurie, Louvain, 2004.
Haffter 1964 : H. Haffter, « Rom und römische Ideologie bei Livius », Gymnasium, 71, 1964, p. 236‑250.
Hahn 1976 : I. Hahn, « The Plebeians and Clan Society », Oikumene, 1, 1976, p. 47‑75.
Halpérin 1984 : J.‑L. Halpérin, « Tribunat de la plèbe et haute plèbe (493‑218 av. J.‑C.) », RD, 62, 1984, p. 161‑181.
Halpérin 2010 : J.‑L. Halpérin, « Le droit et ses histoires », Droit et société, 75/2, 2010, p. 296‑304.
Hanell 1946 : Kr. Hanell, Das altrömischen eponyme Amt, Lund, 1946.
Hanell 1956 : Kr. Hanell, « Zur Problematik der älteren römischen Geschichtsschreibung », dans Histoire et historiens 1956, p. 147‑184.
Hanell 1967 : Kr. Hanell, « Probleme der römischen Fasti » dans Origines 1967, p. 175‑196.
Hantos 1983 : Th. Hantos, Das Römische Bundesgenossensystem in Italien, Munich, 1983.
Harris 1971 : W. V. Harris, Rome in Etruria and Umbria, Oxford, 1971.
Harris 1985 : W. V. Harris, « Volsinii and Rome, 400‑100 B.C. », dans AnnFaina 1985, p. 143‑156.
Hartog 2003 : Fr. Hartog, Régimes d’historicité. Présentisme et expériences du temps, Paris, 2003.
Haudry 2002 : J. Haudry, Juno Moneta. Aux sources de la monnaie, Milan, 2002.
Hellegouarc’h 1963 : J. Hellegouarc’h, Le Vocabulaire latin des relations et des partis politiques sous la république, Paris, 1963.
Hermon 1978 : E. Hermon, « Réflexions sur la propriété à l’époque royale », MEFRA, 90/1, 1978, p. 7‑31.
Hermon 1994a : E. Hermon, « Coutumes et lois agraires dans l’histoire agraire républicaine », Athenaeum, 82/2, 1994, p. 496‑505.
Hermon 1994b : E. Hermon, « Les lois Licinia‑Sextia : un nouvel examen », dans Hommages à Ed. Frézouls, Ktèma, 19, 1994, p. 119‑142.
Hermon 1994c : E. Hermon, « Problèmes de l’occupation du sol au IVe siècle avant J.‑C. », dans Doukellis et Mendoni 1994, p. 265‑271.
Hermon 1997 : E. Hermon, « M’. Curius Dentatus et les ventes questoriennes au IIIe siècle avant J.‑C. », SCI, 16, 1997, p. 32‑42.
Hermon 1998 : E. Hermon, « Conquête et aménagement du territoire dans la Sabine du IIIe siècle avant J.‑C. », CEA, 34, 1998, p. 55‑64.
Hermon 1999a : E. Hermon (éd.), La Question agraire à Rome : droit romain et société. Perceptions historiques et historiographiques, Côme, 1999.
Hermon 1999b : E. Hermon, « Approches historiographiques », dans Hermon 1999a, p. 19‑29.
Hermon 2001 : E. Hermon, Habiter et partager les terres avant les Gracques, Rome, 2001.
Herring et Lomas 2000 : E. Herring et K. Lomas (éd.), The Emergence of State Identities in Italy in the First Millenium BC, Londres, 2000.
Herzog 1876 : E. Herzog, « Die lex sacrata und das sacramentum », Neue Jahrbücher für Philologie, 113, 1876, p. 139‑145.
Herzog 1884 : E. Herzog, Geschichte und System der römischen Staatsverfassung, 1, Königszeit und Republik, Leipzig, 1884.
Herzog 1887 : E. Herzog, Geschichte und System der römischen Staatsverfassung, 2, Die Kaiserzeit von der Diktatur Cäsars bis zum Regierungsantritt Diocletians, Leipzig, 1887.
Heurgon 1942 : J. Heurgon, Recherches sur l’histoire, la religion et la civilisation de Capoue préromaine des origines à la deuxième guerre punique, Rome, 1942.
Heurgon 1953 : J. Heurgon, « La vocation étruscologique de l’empereur Claude », CRAI, 1953, p. 92‑97 (= Heurgon 1986, p. 427‑432).
Heurgon 1966 : J. Heurgon, « La coupe d’Aulus Vibenna », dans Heurgon, Seston et Picard 1966, p. 515‑528 (= Heurgon 1986, p. 273‑283).
Heurgon 1967 : J. Heurgon, « Magistratures romaines et magistratures étrusques », dans Origines 1967, p. 97‑132.
Heurgon 1971a : J. Heurgon, « L’interprétation historique de l’historiographie latine de la République », BAGB, 4e série, 2, juin 1971, p. 219‑230.
Heurgon 1971b : J. Heurgon, « Recherches sur la fibule d’or inscrite de Chiusi. La plus ancienne mention épigraphique du nom des étrusques », MEFRA, 83/1, 1971, p. 9‑28.
Heurgon 1976 : J. Heurgon, « Ager clusinus (Castellucio di Pienza) », REE, 44, 1976, p. 232.
Heurgon 1977 : J. Heurgon, « Onomastique étrusque : la dénomination gentilice », dans Duval 1977, p. 25‑34.
Heurgon 1979 : J. Heurgon, La Vie quotidienne chez les étrusques, Paris, 1979.
Heurgon 1986 : J. Heurgon, Scripta varia, Bruxelles, 1986.
Heurgon 1993 : J. Heurgon, Rome et la Méditerranée occidentale jusqu’aux guerres puniques, Paris, 1993, 3e édition revue.
Heurgon, Seston et Picard 1966 : J. Heurgon, W. Seston et G.‑Ch. Picard (éd.), Mélanges d’archéologie, d’épigraphie et d’histoire offerts à Jérome Carcopino, Paris, 1966.
Heuß 1944 : A. Heuß, « Zur Entwicklung des Imperiums der römischen Oberbeamten », ZRG, 64, 1944, p. 57‑133 (= Heuß 1995, p. 831‑907).
Heuß 1995 : A. Heuß, Gesammelte Schriften in 3 Bänden, 2, Stuttgart, 1995.
Hillgruber 1996 : M. Hillgruber, « Die Erzählung des Menenius Agrippa. Eine griechische Fabel in der römischen Geschichtsschreibung », A&A, 42, 1996, p. 42‑56.
Hinrichs 1989 (1974) : F.‑T. Hinrichs, Histoire des institutions gromatiques. Recherches sur la répartition des terres, l’arpentage agraire, l’administration et le droit fonciers dans l’Empire romain, trad. de l’allemand par D. Minary, Paris, 1989 (1ère édition allemande 1974).
Hirschfeld 1875 : O. Hirschfeld, « Die Kapitolinischen Fasten », Hermes, 9, 1875, p. 93‑108 (= Hirschfeld 1913a, p. 330‑343).
Hirschfeld 1876 : O. Hirschfeld, « Die Kapitolinischen Fasten, zweiter Artikel », Hermes, 11, 1876, p. 154‑163 (= Hirschfeld, 1913a, p. 344‑352).
Hirschfeld 1913a : O. Hirschfeld, Kleine Schriften, Berlin, 1913.
Hirschfeld 1913b : O. Hirschfeld, « Zur Geschichte der Römischen Tribus », dans Hirschfeld 1913a, p. 248‑257.
Hirschfeld 1913c : O. Hirschfeld, « Die Wahl der Volkstribunen vor dem Publilischen Gesetz vom Jahre 471 v. Chr. », dans Hirschfeld 1913a, p. 258‑260.
Histoire et historiens 1956 : Histoire et historiens dans l’antiquité. Sept exposés suivis de discussion. Vandœuvres et Genève, 1956, Genève, 1956.
Hoffmann 1939 : W. Hoffmann, « 18) Servius Tullius », RE, VII A 1, 1939, col. 804‑820.
Hölkeskamp 1987 : K.‑J. Hölkeskamp, Die Entstehung der Nobilität. Studien zur sozialen und politischen Geschichte der Römischen Republik im 4. Jhdt. v. Chr., Stuttgart, 1987.
Hölkeskamp 1988a : K.‑J. Hölkeskamp, « Das plebiscitum Ogulnium de sacerdotiis : Überlegungen zu Authentizität und Interpretation der livianischen Überlieferung », RhM, 131, 1988, p. 51‑67.
Hölkeskamp 1988b : K.‑J. Hölkeskamp, « Die Entstehung der Nobilität und der Funktionswandel des Volkstribunats: die historische Bedeutung der lex Hortensia de plebiscitis », Archiv für Kulturgeschichte, 70, 1988, p. 271‑312.
Hölkeskamp 1993 : K.‑J. Hölkeskamp, « Conquest, Competition and Consensus: Roman Expansion in Italy and the Rise of the Nobilitas », Historia, 42/1, 1993, p. 12‑39.
Hölkeskamp et Stein‑Hölkeskamp 2000 : K.‑J. Hölkeskamp et E. Stein‑Hölkeskamp, Von Romulus zu Augustus. Große Gestalten der römischen Republik, Munich, 2000.
Hollard 2010 : V. Hollard, Le Rituel du vote. Les assemblées du peuple romain, Paris, 2010.
Holleman 1987 : A. W. J. Holleman, « The Ogulnii Monument at Rome », Mnemosyne, 40, 3‑4, 1987, p. 427‑429.
Hommages Herrmann 1960 : Hommages à Léon Herrmann, Bruxelles, 1960.
Homo 1950 : L. Homo, Les Institutions politiques romaines. De la cité à l’état, Paris, 1950, 2e édition.
Homo 1953 : L. Homo, L’Italie primitive et les débuts de l’impérialisme romain, Paris, 1953, nouvelle édition revue et augmentée.
Hudson et Levine 1996 : M. Hudson et B. A. Levine (éd.), Privatization in the ancient near East and classical world. A colloquium held at New York University, November 17‑18, 1994, Cambridge (Mass.), 1996.
Hull 2003 : K. W. D. Hull, « Coriolanus and the Homeric Tradition », dans Deroux 2003, p. 34‑52.
Hüllmann 1832 : K. D. Hüllmann, Römische Grundverfassung, Bonn, 1832.
Humbert 1972 : M. Humbert, « L’incorporation de Caere dans la ciuitas Romana », MEFRA, 84/1, 1972, p. 231‑268 (= Humbert 2013, p. 3‑34).
Humbert 1978 : M. Humbert, Municipium et civitas sine suffragio. L’organisation de la conquête jusqu’à la guerre sociale, Rome, 1978, 2e édition.
Humbert 1988 : M. Humbert, « Le tribunat de la plèbe et le tribunal du peuple. Remarques sur l’histoire de la prouocatio ad populum », MEFRA, 100/1, 1988, p. 431‑503 (= Humbert 2013, p. 169‑231).
Humbert 1990 : M. Humbert, « La crise politique du Ve siècle et la législation décemvirale », dans Massa‑Pairault 1990, p. 263‑287 (= Humbert 2013, p. 613‑633).
Humbert 1995 : M. Humbert, « Les procès criminels tribuniciens, du Ve au IVe siècle av. J.‑C. », dans Feenstra, Hartkamp, Spruit, Sijpesteijn et Winkel 1995, 1, p. 159‑176 (= Humbert 2013, p. 233‑255).
Humbert 1996 : M. Humbert, « Les privilèges, des XII Tables à Cicéron », dans Chastagnol, Demougin et Lepelley 1996, p. 151‑168 (= Humbert 2013, p. 257‑275).
Humbert 1998a : M. Humbert, « La normativité des plébiscites selon la tradition annalistique », dans Humbert et Thomas 1998, p. 211‑238 (= Humbert 2013, p. 649‑681).
Humbert 1998b : M. Humbert, « Les XII tables, une codification ? », Droits. Revue française de théorie juridique, 27, 1998, p. 87‑111.
Humbert 1999 : M. Humbert, « Le conubium des patriciens et plébéiens : une hypothèse », dans Bontems 1999, p. 281‑303 (= Humbert 2013, p. 337‑354).
Humbert 2005a : M. Humbert (éd.), Le Dodici Tavole. Dai Decemviri agli Umanisti, Pavie, 2005.
Humbert 2005b : M. Humbert, « La codificazione decemvirale: tentativo d’interpretazione », dans Humbert 2005a, p. 3‑50 (= Humbert 2013, p. 541‑588).
Humbert 2011 : M. Humbert, Institutions politiques et sociales de l’Antiquité, Paris, 2011, 10e édition.
Humbert 2012 : M. Humbert, « I “plebiscita” prima dell’equiparazione alle leggi (con la lex Hortensia del 287 ca.) », dans Ferrary 2012a, p. 307‑337.
Humbert 2013 : M. Humbert, Antiquitatis effigies. Recherches sur le droit public et privé de Rome, Pavie, 2013.
Humbert 2015 : M. Humbert, « En relisant André Magdelain », dans Magdelain 2015, p. VII-XIII.
Humbert et Thomas 1998 : M. Humbert et Y. Thomas (éd.), Mélanges de droit romain et d’histoire ancienne. Hommage à la mémoire de André Magdelain, Paris, 1998.
Humm 1999 : M. Humm, « Le comitium du forum romain et la réforme des tribus d’Appius Claudius Caecus », MEFRA, 111/2, 1999, p. 625‑694.
Humm 2005 : M. Humm, Appius Claudius Caecus. La République accomplie, Rome, 2005.
Humm 2010 : M. Humm, « Il regimen morum dei censori e le identità dei cittadini », dans Corbino, Humbert et Negri 2010, p. 283‑314.
Humm 2012a : M. Humm, « The Curiate Law and the Religious Nature of the Power of Roman Magistrates », dans Tellegen‑Couperus 2012, p. 57‑84.
Humm 2012b : M. Humm, « Hiérarchie de pouvoirs et hiérarchie de magistratures dans la Rome Républicaine », dans Béranger et Lachaud 2012, p. 105‑134.
Hurlet 1993 : Fr. Hurlet, La Dictature de Sylla : monarchie ou magistrature républicaine ? Essai d’histoire constitutionnelle, Bruxelles et Rome, 1993.
Hurst 1982 : A. Hurst, « Un critique grec dans la Rome d’Auguste : Denys d’Halicarnasse », ANRW, 2, 30, 1, 1982, p. 839‑865.
Hus 1971 : A. Hus, Vulci étrusque et étrusco‑romaine, Paris, 1971.
Huschke 1835 : P. E. Huschke, Über die Stelle des Varros von den Licinien (de re rust. I, 2, § 9), nebst einer Zugabe über Fest., v. Possessiones und Possessio. Zwei Abhandlungen aus dem Gebiete der Alterthumswissenschaft und Rechtsgeschichte, Heidelberg, 1835.
Huschke 1838 : P. E. Huschke, Die Verfassung des Königs Servius Tullius als Grundlage zu einer römischen Verfassungsgeschichte, Heidelberg, 1838.
Huschke 1874 : E. Huschke, Die multa und das sacramentum in ihren verschiedenen Anwendungen. Zugleich in ihrem grundleglichen zusammenhange mit dem römischen Criminal‑ und Civil‑processe dargestellt, Leipzig, 1874.
Iacopi 1982 : I. Iacopi, « Documentazione archeologica sulla Regia », dans Dondero et Pensabene 1982, p. 37‑49.
Ihne 1853 (1847) : W. Ihne, Researches into the History of the Roman Constitution. With an Appendix upon the Roman Knights, trad. de l’allemand par Fr. Haywood, Londres, 1853 (1ère édition allemande 1847).
Ihne 1864‑1867 : W. Ihne, « Die Entstehung der servianischen Verfassung », dans Symbola philologorum Bonnensium in honorum Frederici Ritschelli collecta, 1864‑1867, p. 629‑644.
Ihne 1868 : W. Ihne, Römische Geschichte, 1, Von der Gründung Roms bis zum ersten punischen Kriege, Leipzig, 1868.
Italia 1988 : Italia omnium terrarum alumna. La civiltà dei Veneti, Reti, Liguri, Celti, Piceni, Umbri, Latini, Campani e Iapigi, Milan, 1988.
Italia 1989 : Italia omnium terrarum parens. La civiltà degli Enotri, Choni, Ausoni, Sanniti, Lucani, Brettii, Sicani, Siculi, Elimi, Milan, 1989.
Italia antiqua 2008 : Italia antiqua. La pittura etrusca (atti del IV corso do perfezionamento). L’Italia prima di Roma (atti del V corso di perfezionamento), Rome, 2008.
Jacques et Scheid 1990 : Fr. Jacques et J. Scheid, Rome et l’intégration de l’Empire (44 av. J.‑C.‑260 ap. J.‑C.), 1, Les Structures de l’Empire romain, Paris, 1990.
Jaeger 1997 : M. Jaeger, Livy’s Written Rome, Ann Arbor, 1997.
Jaeger 1993 : M. K. Jaeger, « Custodia fidelis memoriae: Livy’s story of M. Manlius Capitolinus », Latomus, 52/2, 1993, p. 350‑363.
Jaia et Molinari 2012 : A. M. Jaia et M. C. Molinari, « Il Santuario di Sol Indiges e il sistema di controllo della costa laziale nel III sec. a.C. », dans Lazio & Sabina. 8° incontro di studi (Roma 30 marzo ‑ 1 aprile 2011), Rome, 2012, p. 163‑174.
Jal 1963 : P. Jal, La Guerre civile à Rome. Étude littéraire et morale de Cicéron à Tacite, Paris, 1963.
Jhering 1886‑1888 (1873‑1877) : R. von Jhering, L’Esprit du droit romain dans les diverses phases de son développement, 4 vol., trad. de l’allemand sur la 3e édition corrigée par O. de Meulenaere, Paris, 1886‑1888 (3e édition allemande 1873-1877).
Johner 1996 : A. Johner, La Violence chez Tite‑Live. Mythographie et historiographie, Strasbourg, 1996.
Johnson 1969 : V. L. Johnson, « Early roman chronology and the calendar », CJ, 64, 1969, p. 203‑207.
Jolivet 2013 : V. Jolivet, « Tarquinia », dans Moretti Sgubini et Boitani 2013, p. 212‑215.
Jolivet, Pavolini, Tomei et Volpe 2009 : V. Jolivet, C. Pavolini, M. A. Tomei et R. Volpe (éd.), Suburbium, 2, Il Suburbio di Roma dalla fine dell’età monarchica alla nascita del sistema delle ville (V‑II sec. a. C.), Rome, 2009.
Jones 1972 : A. H. M. Jones, The Criminal Courts of the Roman Republic and Principate, Oxford, 1972.
Jouhaud, Ribard et Schapira 2009 : Chr. Jouhaud, D. Ribard et N. Schapira, Histoire, littérature, témoignage. Écrire les malheurs du temps, Paris, 2009.
Jucker 1969 : H. Jucker, « Ein protokorinthischer Becher mit etruskischer Inschrift », SE, 37, 1969, p. 501‑505.
Kalnin‑Maggiori 2006 : H. Kalnin‑Maggiori, « Une uirgo offerte aux dieux et à la libertas », Euphrosyne, 34, 2006, p. 289‑302.
Kajanto 1977 : I. Kajanto, « On the chronology of the cognomen in the Republican Period », dans Duval 1977, p. 63‑70.
Karlowa 1885 : O. Karlowa, Römiche Rechtsgeschichte, 1, Leipzig, 1885.
Karlowa 1889 : O. Karlowa, Römische Rechtsgeschichte, 2, Leipzig, 1889.
Kaser 1996 : M. Kaser, Das Römische Zivilprozessrecht, Munich, 1996, 2e édition revue par K. Hackl.
Kefallonitis 2008 : St. Kefallonitis, « Unité du livre VII des Antiquités romaines de Denys d’Halicarnasse », REA, 110/1, 2008, p. 195‑214.
Kefallonitis 2009 : St. Kefallonitis, « Les Antiquités romaines, un laboratoire d’histoire », dans Le Blay 2009, p. 63‑77.
Kelsen 1997 (1945) : H. Kelsen, Théorie générale du droit et de l’état, suivi de La doctrine du droit naturel et le positivisme juridique, trad. de l’anglais par B. Laroche et de l’allemand par V. Faure, Paris, 1977 (1ère édition américaine 1945).
Kienast 1975 : D. Kienast, « Die politische Emanzipation der Plebs und die Entwicklung des Heerwesens im frühen Rom », BJ, 175, 1975, p. 83‑112.
Klebs 1894 : E. Klebs, « 21) T. Antistius », RE, I 2, 1894, col. 2548.
Knobloch 1958 : J. Knobloch, « Zur faliskischen Ceres‑Inschrift », RhM, 101, 1958, p. 134‑138.
Konrad 2004 : Chr. F. Konrad (éd.), Augusto augurio: rerum humanarum et diuinarum commentationes in honorem Jerzy Liderski, Stuttgart, 2004.
Kornemann 1911 : E. Kornemann, « Die älteste Form der Pontifikalannalen », Klio, 11, 1911, p. 245‑257.
Kornemann 1912 : E. Kornemann, Der Priestercodex in der Regia und die Entstehung der altrömischen Pseudogeschichte, Tübingen, 1912.
Kornemann 1914 : E. Kornemann, « Zur altitalischen Verfassungsgeschichte », Klio, 1914, p. 190‑206.
Koschaker 1937 : P. Koschaker, « Le mariage dans l’ancien droit romain », RD, 16, 1937, p. 746‑749.
Kpocke et Tokumaru 1992 : G. Kpocke et I. Tokumaru (éd.), Greece between East and West: 10th‑8th Centuries BC. Papers of the Meeting at the Institute of Fine Arts, New York University, March 15‑16th 1990, Mayence, 1992.
Krause 2004 : Cl. Krause, « Das Haus Ciceros auf dem Palatin », NAC, 33, 2004, p. 293‑316.
Kremer 2006 : D. Kremer, Ius latinum. Le concept de droit latin sous la République et l’Empire, Paris, 2006.
Kübler 1920 : B. Kübler, « Sacrosanctum », RE, I A 2, 1920, col. 1684‑1688.
Kunkel 1962 : W. Kunkel, Untersuchungen zur Entwicklung des römischen Kriminalverfahrens in vorsullanischer Zeit, Munich, 1962.
Kunkel 1963 : W. Kunkel, « Quaestio », RE, XXIV 1, col. 720‑786 (= Kunkel 1974, p. 33‑110).
Kunkel 1967a : W. Kunkel, Herkunft und soziale Stellung der römischen Juristen, Graz, 1967, 2e édition.
Kunkel 1967b : W. Kunkel, « Die Funktion des Konsiliums in der magistratischen Strafjustiz und im Kaisergericht », ZRG, 84, 1967, p. 218‑244 (= Kunkel 1974, p. 151‑254).
Kunkel 1967c : W. Kunkel, « Ein direktes Zeugnis für den privaten Mordprozeß im altrömischen Recht », ZRG, 84, 1967, p. 382‑385 (= Kunkel 1974, p. 111‑116).
Kunkel 1973 (1971) : W. Kunkel, An Introduction to Roman Legal and Constitutional History, trad. de l’allemand par J.-M. Kelly, Oxford, 1973, 2e édition fondée sur la 6e édition allemande (1971).
Kunkel 1974 : W. Kunkel, Kleine Schriften. Zum römischen Strafverfahren und zur römischen Verfassungsgeschichte, Weimar, 1974.
Kunkel et Wittmann 1995 : W. Kunkel et R. Wittmann, Staatsordnung und Staatspraxis der römischen Republik, 2, Die Magistratur, Munich, 1995.
La Blanchère 1882 : M.‑R. de La Blanchère, « Le drainage profond des campagnes latines », MEFR, 2, 1882, p. 207‑221.
La Blanchère 1887 : M.‑R. de La Blanchère, « Cuniculus », dans Daremberg, Saglio, Pottier 1877‑1919, I/2, 1887, p. 1589‑1594.
Laboulaye 1845 : é. Laboulaye, Essai sur les lois criminelles des Romains concernant la responsabilité des magistrats, Paris, 1845.
La Regina 1989 : A. La Regina, « I Sanniti », dans Italia 1989, p. 299‑432.
La Rocca 1976 : E. La Rocca, « Ceramica d’importazione a Roma », dans Civiltà del Lazio 1976, p. 367‑371.
La Rome des premiers siècles 1992 : La Rome des premiers siècles. Légende et histoire. Actes de la Table Ronde en l’honneur de M. Pallotino (Paris 3‑4 mai 1990), Florence, 1992.
Laffi 1998 : U. Laffi, « L’ager compascuus », REA, 100, 3‑4, 1998, p. 533‑554.
Laffi 1999 : U. Laffi, « In tema di ager compascuus », dans Hermon 1999a, p. 111‑120.
Laffi 2012 : U. Laffi, « Leggi agrarie e coloniarie », dans Ferrary 2012a, p. 429‑461.
Lambrecht 1959 : R. Lambrecht, Essai sur les magistratures des républiques étrusques, Bruxelles, 1959.
Lanfranchi 2011 : Th. Lanfranchi, « Répartition des terres, colonisation et législation tribunitienne au début de la République romaine », Hypothèses, 14, 2011, p. 207‑218.
Lanfranchi 2012a : Th. Lanfranchi, « Le leggi comiziali nella prima Deca di Livio », dans Ferrary 2012a, p. 339‑403.
Lanfranchi 2012b : Th. Lanfranchi, « Tarquinii tribuni plebis. À propos des stéréotypes sur les tribuns de la plèbe dans la première décade de Tite‑Live », dans Ménard et Courrier 2012, p. 104‑127.
Lanfranchi 2013a : Th. Lanfranchi, « à propos de la carrière de Cn. Flavius », MEFRA, 125/1, 2013, [en ligne], URL : http://mefra.revues.org/1322.
Lanfranchi 2013b : Th. Lanfranchi, « Le premier collège tribunitien dans les manuscrits de Denys d’Halicarnasse », RPh, 87/2, 2013.
Lange 1876 : L. Lange, Römische Alterthümer, 1, Einleitung und der Staatsalterthümer erster Theil, Berlin, 1876, 3e édition.
Lange 1879 : L. Lange, Römische Alterthümer, 2, Der Staatsalterthümer zweiter Theil, Berlin, 1879, 3e édition.
Lange 1883 : L. Lange, De sacrosanctae potestatis tribuniciae natura ejusque origine commentatio, Leipzig, 1883.
Lanternari, Massenzio et Sabbatucci 1982 : V. Lanternari, M. Massenzio et D. Sabbatucci, Scritti in memoria di Angelo Brelich, Bari, 1982.
Lapyrionok 2005 : R. Lapyrionok, « Die Entwicklung der Begriffe optimates und populares in den Werken von M. Tullius Cicero », AAWW, 140/1, 2005, p. 145‑151.
Last 1945 : H. Last, « The Servian reform », JRS, 35, 1945, p. 30‑48.
Latte 1934 : K. Latte, « Zwei Exkurse zum römischen Staatsrecht », Nachr. Gött. Ges. D. Wiss., phil.‑histor. Kl., N. F. Fachgruppe I: Nachrichten aus der Altertumswissenschaft, 1, 1934‑1936, p. 59‑77 (= Latte 1968, p. 341‑358).
Latte 1936 : K. Latte, « The Origin of the Roman Quaestorship », TAPhA, 67, 1936, p. 24‑33 (= Latte 1968, p. 359‑366).
Latte 1960 : K. Latte, Römische Religionscheschichte, Munich, 1960.
Latte 1968 : K. Latte, Kleine Schriften zu Religion, Recht, Literatur und Sprache der Griechen und Römer, Munich, 1968.
Lavaggi 1953 : G. Lavaggi (éd.), Studi in memoria di Emilio Albertario, 2 vol., Milan, 1953.
Le Blay 2009 : Fr. Le Blay (dir.), Transmettre les savoirs dans les mondes hellénistique et romain, Rennes, 2009.
Le Bonniec 1958 : H. Le Bonniec, Le Culte de Cérès à Rome, des origines à la fin de la République, Paris, 1958.
Lécrivain 1877 : Ch. Lécrivain, « Secessio plebis », dans Daremberg, Saglio et Pottier 1877‑1919, p. 1164.
Ledentu 2007 : M. Ledentu (éd.), Paroles, media, pouvoir dans l’Occident romain. Hommages offerts au Professeur Guy Achard, Paris, 2007.
Lefèvre 1910 : E. Lefèvre, Du Rôle des tribuns de la plèbe en procédure civile, Paris, 1910.
Lega etrusca 2001 : La Lega etrusca. Dalla dodecapoli ai quindecim populi. Atti della giornata di studi. Chiusi, 9 ottobre 1999, Pise et Rome, 2001.
Lehmann 1997 : Y. Lehmann, Varron théologien et philosophe romain, Bruxelles, 1997.
Lehmann 1998 : Y. Lehmann, « Les revendications morales et politiques de Valère Maxime », dans David 1998, p. 19‑26.
Lejay 1920 : P. Lejay, « Appius Claudius Caecus », RPh, 44, 1920, p. 92‑141.
Lejeune 1952 : M. Lejeune, « Notes de linguistique italique, V‑VII : les inscriptions de la collection Froehner », REL, 30, 1952, p. 87‑126.
Lejeune 1976 : M. Lejeune, L’Anthroponymie osque, Paris, 1976.
Lejeune 1977 : M. Lejeune, « La romanisation des anthroponymes indigènes d’Italie », dans Duval 1977, p. 35‑41.
Lénine 1966 (1907) : Lénine, Que faire ? Les questions brûlantes de notre mouvement, trad. du russe par J.‑J. Marie, Paris, 1966 (1ère édition russe 1907).
Lengle 1937a : J. Lengle, « Tribunus militum consulari potestate », RE, VI A 2, 1937, col. 2448‑2453.
Lengle 1937b : J. Lengle, « 13) Tribunus plebis », RE, VI A 2, 1937, col. 2454‑2490.
Le Roux 1995 : P. Le Roux, « Rome ou l’acculturation permanente », Crises, 5, 1995, p. 125‑131.
Letta 1979 : C. Letta, « Magistrature italiche e magistrature municipali: continuità o frattura? », dans Campanile et Letta 1979, p. 33‑88.
Letta 1989 : C. Letta, « Organizzazione amministrativa e continuità magistratuale nelle comunità umbre », dans Sestinum 1989, p. 227‑233.
Levi 1978a : M. A. Levi, Il Tribunato della plebe e altri scritti su istituzioni pubbliche romane, Milan, 1978.
Levi 1978b : M. A. Levi, « Il valore strumentale del tribunato della plebe sino alla tribunicia potestas imperiale », dans Levi 1978a, p. 3‑28.
Levi 1983 : M. A. Levi, « Roma arcaica e il connubio fra plebei e patrizi », PP, 38, 1983, p. 241‑259.
Levi 1984 : M. A. Levi, « La rogatio Canuleia », dans Sodalitas 1984b, p. 491‑493.
Levi 1990 : M. A. Levi, « Sul Patriziato Romano », PP, 45, 1990, p. 431‑442.
Levi 1992 : M. A. Levi, Plebei e patrizi nella Roma arcaica, Côme, 1992.
Lévy‑Bruhl 1934 : H. Lévy‑Bruhl, Quelques problèmes du très ancien droit romain (essai de solutions sociologiques), Paris, 1934.
Lévy‑Bruhl 1959 : H. Lévy‑Bruhl, « Réflexions sur le serment », dans études Petot 1959, p. 385‑396.
Leyens, Yzerbyt et Schadron 1996 : J.‑O. Leyens, V. Yzerbyt et G. Schadron, Stéréotypes et cognition sociale, Liège, 1996.
Licandro 1996 : O. Licandro, « Plebiscitum Trebonium de tribunis plebis decem creandis ? Note sul tribunato della plebe nel V. sec a.C. », Iura, 47, 1996, p. 166‑204.
Linderski 1971 : J. Linderski, « Römischer Staat und Götterzeichen: zum Problem der obnuntiatio », Jahrbuch der Heinrich‑Heine‑Universität Düsseldorf, 1969‑1970, 1971, p. 309‑322 (= Linderski 1995, p. 444‑457).
Linderski 1985 : J. Linderski, « The Libri reconditi », HSPh, 89, 1985, p. 207‑234.
Linderski 1986 : J. Linderski, « The augural law », ANRW, 2, 16, 3, 1986, p. 2146‑2312.
Linderski 1990 : J. Linderski, « The Auspices and the Struggle of the Orders », dans Eder 1990, p. 34‑48.
Linderski 1995 : J. Linderski, Roman Questions. Selected Papers, Stuttgart, 1995.
Linderski 1996 : J. Linderski (éd.), Imperium sine fine: T. Robert. S. Broughton and the Roman Republic, Stuttgart, 1996.
Linderski 2005 : J. Linderski, « Religious Aspects of the Conflict of the Orders: The Case of confarreatio », dans Raaflaub 2005a, p. 223‑238.
Linke 1995 : B. Linke, Von der Verwandtschaft zum Staat. Die Entstehung politischer Organisationsformen in der frührömischen Geschichte, Stuttgart, 1995.
Linke 2010 : B. Linke, « Von der Monarchie zur Republik: Roms langer Weg zum republikanischen Gleichgewicht », dans Linke, Meier et Strothmann 2010, p. 117‑142.
Linke, Meier et Strothmann 2010 : B. Linke, M. Meier et M. Strothmann (éd.), Zwischen Monarchie und Republik. Gesellschaftliche Stabilisierungsleistungen und politische Transformationspotentiale in den antiken Stadtstaaten, Stuttgart, 2010.
Lintott 1968 : A. W. Lintott, Violence in Republican Rome, Oxford, 1968.
Lintott 1970 : A. W. Lintott, « The Tradition of Violence in the Annals of the Early Republic », Historia, 19/1, 1970, p. 12‑29.
Lintott 1972 : A. W. Lintott, « Prouocatio. From the Struggle of the Orders to the Principate », ANRW, 1, 2, 1972, p. 226‑267.
Lintott 1982 : A. Lintott, Violence, Civil Strife and Revolution in the Classical City (750‑330 BC), Londres et Canberra, 1982.
Lintott 1987 : A. W. Lintott, « Democracy in the Middle Republic », ZRG, 104, 1987, p. 34‑52.
Lintott 1999 : A. W. Lintott, The Constitution of the Roman Republic, Oxford, 1999.
Lintott 2009 : A. W. Lintott, « Prouocatio e iudicium populi dopo Kunkel », dans Santalucia 2009a, p. 15‑24.
Liou‑Gille 1980 : B. Liou‑Gille, Cultes « héroïques » romains : les fondateurs, Paris, 1980.
Liou‑Gille 1996 : B. Liou‑Gille, « La sanction des leges sacratae et l’adfectatio regni : Spurius Cassius, Spurius Maelius et Manlius Capitolinus », PP, 51, 1996, p. 161‑197.
Liou‑Gille 1997 : B. Liou‑Gille, « Les leges sacratae : esquisse historique », Euphrosyne, 25, 1997, p. 61‑84.
Liou‑Gille 2004a : B. Liou‑Gille, « Sur le pouvoir militaire à l’époque archaïque : de la dictature albaine aux premières dictatures romaines », dans Deproost et Meurant 2004, p. 175‑190.
Liou‑Gille 2004b : B. Liou‑Gille, « Le gouvernement fédéral de la ligue latine sous la royauté romaine : dictateur fédéral, roi fédéral, “hégémon toû éthnous” », REA, 106/2, 2004, p. 421‑443.
Lipovsky 1981 : J. Lipovsky, A Historiographical Study of Livy Books VI‑X, Salem, 1981.
Liverani 1999a : P. Liverani, « Prata Mucia », dans LTUR, 4, 1999, p. 161.
Liverani 1999b : P. Liverani, « Prata Quinctia », dans LTUR, 4, 1999, p. 161.
Lo Cascio 1980‑1981 : E. Lo Cascio, « Il primo denarius », AIIN, 27‑28, 1980‑1981, p. 335‑358.
Lo Cascio 1994 : E. Lo Cascio, « The Size of the Roman Population: Beloch and the Meaning of the Augustan Census Figures », JRS, 94, 1994, p. 23‑40.
Lo Cascio 2001 : E. Lo Cascio, « Il census a Roma e la sua evoluzione dall’età “serviana” alla prima età imperiale », MEFRA, 113/2, 2001, p. 565‑603.
Lo Cascio et Storchi Marino 2001 : E. Lo Cascio et A. Storchi Marino (éd.), Modalità insediative e strutture agrarie nell’Italia meridionale in età romana, Bari, 2001.
Lobrano 1972 : G. Lobrano, « Fondamento e natura del potere tribunizio nella storiografia giuridica contemporanea », Index, 3, 1972, p. 235‑262.
Lobrano 1977a : G. Lobrano, « A proposito di Stato e istituzioni rivoluzionarie in Roma antica », Index, 7, 1977, p. 3‑10.
Lobrano 1977b : G. Lobrano, « Note su “diritto romano” e “scienze di diritto pubblico” nel XIX secolo », Index, 7, 1977, p. 65‑82.
Lobrano 1982 : G. Lobrano, Il Potere dei tribuni della plebe, Milan, 1982.
Longo et Scherillo 1935 : C. Longo et G. Scherillo, Storia del diritto romano. Costituzione e fonti del diritto, Milan, 1935.
Loraux 1997 : N. Loraux, La Cité divisée. L’oubli dans la mémoire d’Athènes, Paris, 1997.
Loreto 1991a : L. Loreto, « Sui mecanismi della lotta politica a Roma tra il 314 et il 294 a.C. », AFLM, 24, 1991, p. 61‑76.
Loreto 1991b : L. Loreto, « La censura di Appio Claudio, l’edilità di Cn. Flavio e la razionalizzazione delle strutture interne dello stato romano », A&R, 26, 1991, p. 181‑203.
Lovisi 1999 : Cl. Lovisi, Contribution à l’étude de la peine de mort sous la République romaine (509‑149 av. J.‑C.), Paris, 1999.
Lovisi 2006 : Cl. Lovisi, « Les origines d’une coutume à Rome : naissance du procès populaire d’amende », dans Constable et Rouche 2006, p. 45‑56.
Lübtow 1955 : U. von Lübtow, Das römische Volk, sein Staat und sein Recht, Francfort-sur-le-Main, 1955.
Luce 1977 : T. J. Luce, Livy : The Composition of His History, Princeton, 1977.
Luschi 2008 : L. Luschi, « L’ariete dei Manlii. Note su una tessera hospitalis dal Fucino », SCO, 54, 2008, p. 137‑186.
Lyngby 1961 : H. Lyngby, « Porta Minucia », Eranos, 59, 1961, p. 136‑164.
Lyngby 1963 : H. Lyngby, « Columna Minucia », Eranos, 61, 1963, p. 55‑62.
Lyon‑Caen et Ribard 2010 : J. Lyon‑Caen et D. Ribard, L’Historien et la littérature, Paris, 2010.
Machiavel 2004 (1531) : N. Machiavel, Discours sur la première décade de Tite‑Live, trad. de l’italien par A. Fontana et X. Tabet, Paris, 2004 (1ère édition italienne 1531).
Maddox 1983 : G. Maddox, « The economic causes of the lex Hortensia », Latomus, 42/2, 1983, p. 277‑286.
Maddox 1984 : G. Maddox, « The binding plebiscite », dans Sodalitas 1984a, p. 85‑95.
Madvig 1882 (1881‑1882) : J. N. Madvig, L’état romain. Sa constitution et son administration, 1, trad. de l’allemand par Ch. Morel, Paris, 1882 (1ère édition allemande 1881‑1882).
Madvig 1883 (1881‑1882) : J. N. Madvig, L’état romain. Sa constitution et son administration, 2, trad. de l’allemand par Ch. Morel, Paris, 1883 (1ère édition allemande 1881‑1882).
Maetzke 1993 : G. Maetzke (éd.), La Civiltà di Chiusi e del suo territorio. Atti del XVII Convegno di Studi Etruschi ed Italici (Chianciano terme 28 maggio‑1 giugno 1989), Florence, 1993.
Magdelain 1943 : A. Magdelain, Essai sur les origines de la sponsio, Paris, 1943.
Magdelain 1964a : A. Magdelain, « Auspicia ad patres redeunt », dans Renard et Schilling 1964, p. 427‑473 (= Magdelain 2015, p. 341‑383).
Magdelain 1964b : A. Magdelain, « Note sur la loi curiate et les auspices des magistrats », RHD, 42, 1964, p. 198‑203 (= Magdelain 2015, p. 307‑311).
Magdelain 1968 : A. Magdelain, Recherches sur l’imperium, la loi curiate et les auspices d’investiture, Paris, 1968.
Magdelain 1969 : A. Magdelain, « Praetor maximus et comitiatus maximus », Iura, 20, 1969, p. 257‑286 (= Magdelain 2015, p. 313‑339).
Magdelain 1971 : A. Magdelain, « Remarques sur la société romaine archaïque », REL, 49, 1971, p. 103‑127 (= Magdelain 2015, p. 429‑451).
Magdelain 1973 : A. Magdelain, « Remarques sur la perduellio », Historia, 22/3, 1973, p. 405‑422 (= Magdelain 2015, p. 500‑518).
Magdelain 1978 : A. Magdelain, La Loi à Rome : histoire d’un concept, Paris, 1978.
Magdelain 1979 : A. Magdelain, « Le suffrage universel à Rome au Ve siècle avant Jésus‑Christ. », CRAI, 1979, p. 698‑713 (= Magdelain 2015, p. 453‑469).
Magdelain 1986 : A. Magdelain, « Le ius archaïque », MEFRA, 98/1, 1986, p. 265‑358 (= Magdelain 2015, p. 3‑93).
Magdelain 1987 : A. Magdelain, « De la coercition capitale du magistrat supérieur au tribunal du peuple », Labeo, 33/2, 1987, p. 139‑166 (= Magdelain 2015, p. 539‑565).
Magdelain 1987 : A. Magdelain, « Les XII tables et le concept de ius », Abhandl. der Akad. der Wiss. In Göttingen, 157, 1987, p. 14‑33.
Magdelain 1988 : A. Magdelain, « Prouocatio ad populum », dans Estudios Iglesias 1988, 1, p. 407‑423 (= Magdelain 2015, p. 567‑588).
Magdelain 1990 : A. Magdelain, « Esquisse de la justice civile au cours du premier âge républicain », RIDA, 37, 1990, p. 197‑246.
Magdelain 1991 : A. Magdelain, « La plèbe et la noblesse dans la Rome archaïque », dans Babinet, Freyssinet, Le Goff et Offerlé, 1991, p. 305‑323 (= Magdelain 2015, p. 471‑495).
Magdelain 2015 : A. Magdelain, Jus Imperium Auctoritas. études de droit romain, Rome, 2015, 2e édition.
Maggiani 1972 : A. Maggiani, « Clusium », REE, 40, 1972, p. 468‑470.
Maggiani 2005 : A. Maggiani, « Da Veio a Vulci : le istituzioni politiche », dans Dinamiche di sviluppo 2005, p. 61‑69.
Maire Vigueur 1982 : J.‑Cl. Maire Vigueur, « Cola di Rienzo », Dizionario Biografico degli Italiani, 26, Rome, 1982, p. 662‑675.
Manent 2010 : P. Manent, Les Métamorphoses de la cité. Essai sur la dynami que de l’Occident, Paris, 2010.
Manfredini 1976 : A. D. Manfredini, « Tre leggi nel quadro della crisi del V secolo », Labeo, 22/2, 1976, p. 198‑231.
Mantovani 1997 : D. Mantovani, « L’occupazione dell’ager publicus e le sue regole prima del 367 a.C. », Athenaeum, 85/2, 1997, p. 575‑598.
Manzo 2001 : A. Manzo, La lex Licinia Sextia de modo agrorum. Lotte e leggi agrarie tra il V e il IV secolo a.C., Naples, 2001.
Marcattili 2008 : Fr. Marcattili, « La storia. Servio Tullio, i Vibenna e le letture della tradizione », dans Torelli et Moretti Sgubini 2008, p. 189‑197.
Marchesini 1997 : S. Marchesini, Studi onomastici e sociolinguistici sull’Etruria arcaica: il caso di Caere, Florence, 1997.
Marchesini 2010 : S. Marchesini, « Costruire l’etnicità nell’Italia antica. Matrimoni misti come veicolo di integrazione nell’Italia preromana », RSA, 40, 2010, p. 67‑83.
Marcone 1997 : A. Marcone, Storia dell’agricoltura romana. Dal mondo arcaico all’età impèriale, Rome, 1997.
Margadant 1977 : G. F. Margadant, « El tribunado de la plebe: un gigante sine descendencia », Index, 7, 1977, p. 169‑200.
Marottoli 1979 : P. Marottoli, Leges sacratae, Rome, 1979.
Martelli 1987 : M. Martelli, « Caere », REE, 53, 1987, p. 227‑230.
Martin 1970 : J. Martin, « Die Provokation in der klassischen und späten Republik », Hermes, 98, 1970, p. 72‑96.
Martin 1970 : P.‑M. Martin, « Le dessein de Denys d’Halicarnasse dans les Antiquités romaines et sa conception de l’histoire à travers la Préface du l. I », Caesarodunum, 4, 1970, p. 197‑206.
Martin 1982 : P.-M. Martin, L’Idée de royauté à Rome, 1, Des origines au consensus républicain, Clermond‑Ferrand, 1982.
Martin 1990 : P.‑M. Martin, « Des tentatives de tyrannies à Rome aux Ve‑IVe siècles », dans Eder 1990, p. 49‑72.
Martin 1993 : P.‑M. Martin (éd.), Denys d’Halicarnasse, historien des origines de Rome. Actes du colloque organisé à l’Université Paul Valéry (mars 1992), Pallas, 39, 1993.
Martin 1994 : P.-M. Martin, L’Idée de royauté à Rome, 2, Haines de la royauté et séductions monarchiques (du IVe siècle av. J.‑C. au principat augustéen), Clermond‑Ferrand, 1994.
Martin 2000 : P.‑M. Martin, « Sur quelques thèmes de l’éloquence popularis, notamment l’invective contre la passivité du peuple », dans Achard et Ledentu 2000, p. 27‑41.
Martin 2003 : P.‑M. Martin, « Le mos maiorum et l’idéologie popularis », dans Bakhouche 2003, p. 155‑168.
Martin 2006 : P.‑M. Martin, « Ordo pedester. Mythe ou revendication ? », dans Champeaux et Chassignet 2006, p. 281‑292.
Martin 2007 : P.‑M. Martin, « L’inspiration popularis dans les discours attribués aux tribuns de la plèbe par Tite‑Live dans la première décade », dans Ledentu 2007, p. 187‑210.
Maschke 1980 (1906) : R. Maschke, Zur Theorie und Geschichte der römischen Agrargesetze, Naples, 1980 (reproduction anastatique de l’édition 1906).
Mason 1974 : H. J. Mason, Greek Terms for Roman Institutions. A Lexicon and Analysis, Toronto, 1974.
Massa‑Pairault 1990 : Fr.‑H. Massa‑Pairault (éd.), Crise et transformation des sociétés archaïques de l’Italie antique au Ve siècle avant notre ère, Rome, 1990.
Massa‑Pairault 1995 : Fr.‑H. Massa‑Pairault, « Eques Romanus – eques Latinus (Ve – IVe siècle) », MEFRA, 107/1, 1995, p. 33‑70.
Massa‑Pairault 2001 : Fr.‑H. Massa‑Pairault, « Relations d’Appius Claudius Caecus avec l’étrurie et la Campanie », dans Briquel et Thuillier 2001, p. 97‑116.
Mastrocinque 1988 : A. Mastrocinque, Lucio Giuno Bruto, Ricerche di storia, religione e diritto sulle origini della repubblica romana, Trente, 1988.
Mastrocinque 1999 : A. Mastrocinque, « Propriété foncière archaïque et modèles d’interprétations modernes », dans Hermon 1999a, p. 101‑109.
Mastrocinque 2010 : A. Mastrocinque, « Caio Sicinio Belluto e l’origine del tribunato della plebe », Diritto@Storia, 9, 2010 (Memorie. Tradizione‑repubblicana‑romana‑III) [en ligne], URL : http://www.dirittoestoria.it/9/Memorie/Mastrocinque‑Sicinio‑Belluto‑origine‑trib.htm.
Mattingly 1945 : H. Mattingly, « The First Age of Roman Coinage », JRS, 35, 1945, p. 65‑77.
Maurin 1982 : J. Maurin, « La prosopographie romaine : pertes et profits », Annales ESC, 37, 1982, p. 824‑833.
Maury 1866 : L. F. A. Maury, Mémoire sur le véritable caractère des événements qui portèrent Servius Tullius au trône et sur les éléments dont se composait originairement la population romaine, Paris, 1866.
Mazzarino 1971‑1972 : S. Mazzarino, « Sul tribunato della plebe nella storiografia romana », Helikon, 11‑12, 1971‑1972, p. 99‑119 (= Mazzarino 1972, p. 175‑191).
Mazzarino 1972 : S. Mazzarino, « Note sul tribunato della plebe nella storiografia romana », Index, 3, 1972, p. 175‑191.
Mazzarino 2001 : S. Mazzarino, Dalla monarchia allo stato repubblicano, ricerche di storia romana arcaica, Milan, 2001, 2e édition revue.
Mazzarino 2011 (1966) : S. Mazzarino, Il Pensiero storico classico, 3 vol., Bari, 2011 (1966).
Mazzei 2005 : P. Mazzei, « Iuno Moneta – Tarpea », RCCM, 47/1, 2005, p. 23‑79.
Mazzoni 2010 : Cr. Mazzoni, She‑Wolf. The Story of a Roman Icon, Cambridge, 2010.
Meadows et Williams 2001 : A. Meadows et J. Williams, « Moneta and the Monuments: Coinage and Politics in Republican Rome », JRS, 91, 2001, p. 27‑49.
Médard 1976 : J.‑Fr. Médard, « Le rapport de clientèle. Du phénomène social à l’analyse politique », Revue française de Science politique, 26‑1, 1976, p. 103‑131.
Meier 1965 : Chr. Meier, « Populares », RE, suppl. X, 1965, col. 549‑615.
Meier 1984 : Chr. Meier, Introduction à l’anthropologie politique de l’Antiquité classique, trad. de l’allemand par P. Blanchard, Paris, 1984.
Meier 1997 : Chr. Meier, Res publica amissa. Eine Studie zu Verfassung und Geschichte der späten römischen Republik, Francfort‑sur‑le‑Main, 1997, 3e édition.
Meiggs 1960 : R. Meiggs, Roman Ostia, Oxford, 1960.
Meiser 2009 : G. Meiser, « Il primo magistrato degli Umbri », dans Ancillotti et Calderini 2009, p. 179‑195.
Mélanges Heurgon 1976 : L’Italie préromaine et la Rome républicaine. Mélanges offerts à Jacques Heurgon, 2 vol., Rome, 1976.
Mélanges Marouzeau 1948 : Mélanges de philologie, de littérature et d’histoire anciennes offerts à J. Marouzeau par ses collègues et élèves étrangers, Paris, 1948.
Mélanges Wuilleumier 1980 : Mélanges de littérature et d’épigraphie latines, d’histoire ancienne et d’archéologie : hommages à la mémoire de P. Wuilleumier, Paris, 1980.
Ménager 1972 : L.-R. Ménager, « Nature et mobiles de l’opposition entre la plèbe et le patriciat », RIDA, 19, 1972, p. 367‑397.
Ménager 1976 : L.-R. Ménager, « Les collèges sacerdotaux, les tribus et la formation primordiale de Rome », MEFRA, 88/2, 1976, p. 455‑543.
Ménard et Courrier 2012 : H. Ménard et C. Courrier (dir.), Miroir des autres, reflet de soi : stéréotypes, politique et société dans le monde romain, Paris, 2012.
Merlin 1906 : A. Merlin, L’Aventin dans l’antiquité, Paris, 1906.
Mesnard 1936 : P. Mesnard, L’Essor de la philosophie politique au XVIe siècle, Paris, 1936.
Messerschmidt et Gerkan 1930 : Fr. Messerschmidt et A. von Gerkan, Nekropolen von Vulci, Berlin, 1930.
Meunier 2011 : N. Meunier, « Tribuni plebis ou tribuni militum ? Le tribunat originel dans la Haute République de Rome (Ve‑IVe s. av. J.‑C.) », LEC, 79/3‑4, 2011, p. 347‑360.
Meyer 1882 : E. Meyer, « Untersuchungen über Diodor’s Römische Geschichte », RhM, 37, 1882, p. 610‑627.
Meyer 1895 : E. Meyer, « Der Ursprung des Tribunats und die Gemeinde der vier Tribus », Hermes, 30, 1895, p. 1‑24 (= Meyer 1924, p. 333‑361).
Meyer 1924 : E. Meyer, Kleine Schriften, 1, Halle (Saale), 1924, 2e édition.
Meyer 1948 : E. Meyer, Römischer Staat und Staatsgedanke, Zurich et Stuttgart, 1948.
Meyer 1964 : E. Meyer, Römischer Staat und Staatsgedanke, Zurich et Stuttgart, 1964,, 3e édition revue.
Meyer 1972 : E. Meyer, « Die römische Annalistik im Lichte der Urkunden », ANRW, 1, 2, 1972, p. 970‑986.
Meyer 1980 : J. Chr. Meyer, « Roman History in Light of the Import of Attic Vases to Rome and Etruria in the 6th and 5th Centuries B.C. », ARID, 9, 1980, p. 47‑68.
Miano 2009 : D. Miano, « Loci memoriae. Spazio e memoria nella Roma repubblicana », MediterrAnt, 12, 1‑2, 2009, p. 361‑380.
Michelet 1876 : J. Michelet, Histoire romaine. République, 2 vol., Paris, 1876, 4e édition.
Michetti 2010 : L. M. Michetti, « Produzioni artigianali tra Veio e il Lazio nell’età dei Tarquini », dans AnnFaina 2010, p. 133‑158.
Miles 1995 : G. B. Miles, Livy. Reconstructing Early Rome, Ithaca et Londres, 1995.
Minder 2008 : E. Minder, « Una fonte etrusca per la storia romana: la tomba François », dans Italia antiqua 2008, p. 77‑101.
Mineo 2006 : B. Mineo, Tite‑Live et l’histoire de Rome, Paris, 2006.
Mineo 2014 : B. Mineo (éd.), A Companion to Livy, Hoboken, 2014.
Minniti 2012 : Cl. Minniti, Ambiente, sussistenza e articolazione sociale nell’Italia centrale tra Bronzo medio e Primo Ferro, Oxford, 2012.
Misurare 1984 : Misurare la terra: centuriazione e coloni nel mondo romano, Modène, 1984.
Mitchell 1969 : R. E. Mitchell, « The Fourth Century origin of Roman Didrachms », ANS‑MN, 15, 1969, p. 41‑71.
Mitchell 1990 : R. E. Mitchell, Patricians and Plebeians. The Origin of the Roman State, Ithaca, 1990.
Mitchell 1996 : R. E. Mitchell, « Ager publicus : public property and private wealth during the Roman Republic », dans Hudson et Levine 1996, p. 253‑291.
Mitchell 2005 : R. E. Mitchell, « The Definition of patres and plebs : An End to the Struggle of the Orders », dans Raaflaub 2005a, p. 128‑167.
Moatti 2004 : Cl. Moatti (dir.), La Mobilité des personnes en Méditerranée de l’Antiquité à l’époque moderne : procédures de contrôle et documents d’identification, Rome, 2004.
Molin 2006 : M. Molin (dir.), Les Régulations sociales dans l’Antiquité. Actes du colloque d’Angers (23 et 24 mai 2003), Rennes, 2006.
Momigliano 1931 : A. Momigliano, « Ricerche sulle magistrature romane. I. Il Dictator claui figendi causa. II. Imperator. », BCAC, 58, 1931, p. 29‑55 (= Momigliano 1969b, p. 273‑294 = Momigliano 1989a, p. 261‑277).
Momigliano 1932a : A. Momigliano, « Ricerche sulle magistrature romane. III. L’origine del tribunato della plebe », BCAC, 59, 1932, p. 157‑177 (= Momigliano 1969b, p. 294‑313 = Momigliano 1989a, p. 277‑291).
Momigliano 1932b : A. Momigliano, L’Opera dell’imperatore Claudio, Florence, 1932.
Momigliano 1933 : A. Momigliano, « Ricerche sulle magistrature romane. IV. L’origine della edilità plebea. V. Tribù umbro‑sabelle e tribù romane », BCAC, 60, 1933, p. 217‑232 (= Momigliano 1969b, p. 313‑327 = Momigliano 1989a, p. 291‑302).
Momigliano 1936 : A. Momigliano, « Due punti di storia Romana arcaica », SDHI, 2, 1936, p. 373‑398 (= Momigliano 1969b, p. 329‑361 = Momigliano 1989a, p. 183‑207).
Momigliano 1938 : A. Momigliano, « Studi sugli ordinamenti centuriati », SDHI, 4, 1938, p. 509‑520 (= Momigliano 1969b, p. 363‑375 = Momigliano 1989a, p. 311‑320).
Momigliano 1942 : A. Momigliano, « Camillus and Concord », CQ, 36, 1942, p. 111‑120 (= Momigliano 1960b, p. 89‑104).
Momigliano 1957 : A. Momigliano, « Perizonius, Niebuhr and the character of Early roman Tradition », JRS, 47, 1957, p. 104‑114 (= Momigliano 1960b, p. 69‑87 = Momigliano 1989a, p. 449‑465).
Momigliano 1960a : A. Momigliano, « Linee per una valutazione di Fabio Pittore », RAL, 15, 1960, p. 310‑320 (= Momigliano 1966b, p. 55‑68 = Momigliano 1989a, p. 397‑407).
Momigliano 1960b : A. Momigliano, Secondo contributo alla storia degli studi classici, Rome, 1960.
Momigliano 1962 : A. Momigliano, « Sul dies natalis del santuario federale di Diana sull’Aventino », RIL, ser. 8, 17, 1962, p. 387‑392 (= Momigliano, 1966b, 2, p. 641‑648 = Momigliano 1989a, p. 117‑122).
Momigliano 1963 : A. Momigliano, « An Interim Report on the Origins of Rome », JRS, 53, 1963, p. 95‑121 (= Momigliano 1966b, 2, p. 545‑598 = Momigliano 1989a, p. 73‑113).
Momigliano 1965 : A. Momigliano, « Did Fabius Pictor Lie? », New York Review of Books, V, 3, septembre 1965, p. 19‑22 (= Momigliano 1980, p. 69‑75).
Momigliano 1966a : A. Momigliano, « Procum patricium », JRS, 56, 1966, p. 16‑24 (= Momigliano 1969b, p. 377‑394 = Momigliano 1989a, p. 241‑254).
Momigliano 1966b : A. Momigliano, Terzo contributo alla storia degli studi classici e del mondo antico, 2 vol., Rome, 1966.
Momigliano 1967a : A. Momigliano, « L’ascesa della plebe nella storia arcaica di Roma », RSI, 79, 1967, p. 297‑312 (= Momigliano 1969b, p. 437‑454 = Momigliano 1989a, p. 225‑239).
Momigliano 1967b : A. Momigliano, « Osservazioni sulla distinzione fra patrizi e plebei », dans Origines 1967, p. 197‑221 (= Momigliano 1969b, p. 419‑436 = Momigliano 1989a, p. 209‑223).
Momigliano 1967c : A. Momigliano, « A. Alföldi, Early Rome and the Latins », JRS, 57, 1967, p. 211‑216 (= Momigliano 1969b, p. 487‑499).
Momigliano 1969a : A. Momigliano, « Le origini della repubblica romana », RSI, 81, 1969, p. 5‑43 (= Momigliano 1969c, p. 1‑34 = Momigliano 1975, 1, p. 293‑332 = Momigliano 1989a, p. 131‑163).
Momigliano 1969b : A. Momigliano, Quarto contributo alla storia degli studi classici e del mondo antico, Rome, 1969.
Momigliano 1969c : A. Momigliano, « The Origins of the Roman Republic », dans Singleton 1969, p. 1‑34.
Momigliano 1971 : A. Momigliano, « Il rex sacrorum e l’origine della repubblica », dans Studi Volterra 1971, 1, p. 357‑364 (= Momigliano 1969b, p. 395‑402 = Momigliano 1989a, p. 165‑170).
Momigliano 1975 : A. Momigliano, Quinto contributo alla storia degli studi classici e del mondo antico, 2 vol., Rome, 1975.
Momigliano 1977a : A. Momigliano, « Prolegomena a ogni future metafisica sulla plebe romana », Labeo, 23/1, 1977, p. 7‑15 (= Momigliano 1980, 2, p. 477‑486).
Momigliano 1980 : A. Momigliano, Sesto Contributo alla storia degli studi classici e del mondo antico, 2 vol., Rome, 1980.
Momigliano 1983 : A. Momigliano, Problèmes d’historiographie ancienne et moderne, Paris, 1983.
Momigliano 1989a : A. Momigliano, Roma Arcaica, Florence, 1989.
Momigliano 1989b : A. Momigliano, « The Origins of Rome », dans CAH, 7/2, p. 52‑112.
Momigliano 1992 : A. Momigliano, Les fondations du savoir historique, Paris, 1992.
Momigliano 2005 : A. Momigliano, « The Rise of the plebs in the Archaic Age of Rome », dans Raaflaub 2005a, p. 168‑184.
Momigliano et Cornell 1996 : A. Momigliano et T. J. Cornell, « Tribus », OCD3, 1996, p. 1550‑1551.
Momigliano et Schiavone 1988 : A. Momigliano et A. Schiavone (éd.), Storia di Roma, 1, Roma in Italia, Turin, 1988.
Momigliano et Schiavone 1990 : A. Momigliano et A. Schiavone (éd.), Storia di Roma, 2, L’impero mediterraneo, 1, La Repubblica imperiale, Turin, 1990.
Mommsen 1985 (1854) : Th. Mommsen, Histoire romaine, trad. de l’allemand par C. A. Alexandre, édition établie et présentée par Cl. Nicolet, 2 vol., Paris, 1985 (1854).
Mommsen 1859 : Th. Mommsen, Die Römische Chronologie bis auf Caesar, Berlin, 1859, 2e édition.
Mommsen 1860 : Th. Mommsen, « Die Römische Eigennamen der republikanischen und augusteischen Zeit », RhM, 15, 1860, p. 169‑210 (= Mommsen, 1864, p. 1‑68).
Mommsen 1861 : Th. Mommsen, « Die römischen Patriciergeschlechter », RhM, 16, 1861, p. 321‑360 (= Mommsen 1864, p. 69‑127).
Mommsen 1864 : Th. Mommsen, Römische Forschungen, 1, Berlin, 1864.
Mommsen 1870 : Th. Mommsen, « Die Erzählung von Cn. Marcius Coriolanus », Hermes, 4, 1870, p. 1‑26 (= Mommsen 1879, p. 113‑152).
Mommsen 1871 : Th. Mommsen, « Sp. Cassius, M. Manlius, Sp. Maelius, die drei Demagogen der älteren republikanischen Zeit », Hermes, 5, 1871, p. 228‑271 (= Mommsen 1879, p. 153‑220).
Mommsen 1879 : Th. Mommsen, Römische Forschungen, 2, Berlin, 1879.
Mommsen 1889 : Th. Mommsen, Römische Geschichte, 3, Berlin, 1889, 8e édition.
Mommsen 1984‑1985 (1889‑1896) : Th. Mommsen, Le Droit public romain, trad. de l’allemand par P.-F. Girard, Paris, 1984‑1985, réimpression de l’édition de 1889‑1896.
Mommsen 1907 (1899) : Th. Mommsen, Le Droit pénal romain, trad. de l’allemand par J. Duquesne, 3 vol., Paris, 1907 (1ère édition allemande 1899).
Monnier 1953 : R. Monnier, « à propos de quelques études récentes sur les anciennes magistratures romaines », Iura, 4, 1953, p. 90‑113.
Montanari 1990 : E. Montanari, Mito e storia nell’annalistica romana delle origini, Rome, 1990.
Montanari 2009 : E. Montanari, Fumosae imagines. Identità e memoria nell’aristocrazia repubblicana, Rome, 2009.
Montesquieu 1973 : Montesquieu, De l’esprit des lois, vol. 1, Paris, 1973.
Montesquieu 1990 : Montesquieu, De l’esprit des lois, vol. 2, Paris, 1990.
Mora 1999 : F. Mora, Fasti e schemi cronologici. La riorganizzazione annalistica del passato remoto romano, Stuttgart, 1999.
Morel 2003 : P.‑M. Morel, « Pouvoir, crise du pouvoir et juste milieu dans la Politique d’Aristote », dans Franchet d’Espèrey, Fromentin, Gotteland et Roddaz 2003, p. 13‑22.
Moretti Sgubini 2001 : A. M. Moretti Sgubini, Veio, Cerveteri, Vulci. Città d’Etruria a confronto, Rome, 2001.
Moretti Sgubini 2004 : A. M. Moretti Sgubini (éd.), Eroi Etruschi e Miti Greci. Gli affreschi della Tomba François tornano a Vulci, Rome, 2004.
Moretti Sgubini 2008 : A. M. Moretti Sgubini, « Vulci. Profilo storico‑topografico », dans Torelli et Moretti Sgubini 2008, p. 104‑109.
Moretti Sgubini 2013 : A. M. Moretti Sgubini, « Vulci », dans Moretti Sgubini et Boitani 2013, p. 216‑222.
Moretti Sgubini et Boitani 2013 : A. M. Moretti Sgubini et Fr. Boitani (dir.), étrusques. Un hymne à la vie (18 septembre 2013‑9 février 2014, Paris, Fondation Dian Vierny‑Musée Maillol), Paris, 2013.
Morfaux 1983 : L.‑M. Morfaux, Vocabulaire de la philosophie et des sciences humaines, Paris, 1983, 2e édition.
Mueller 2004 : H.‑Fr. Mueller, « Nocturni coetus in 494 B.C. », dans Konrad 2004, p. 77‑88.
Müller 1876 : J. J. Müller, « Studien zur römischen Verfassungsgeschichte », Philologus, 34, 1876, p. 112‑118.
Münzer 1899 : Fr. Münzer, « 91) Sp. Cassius Vecellinus oder Vicellinus », RE, III 2, 1899, col. 1749‑1753.
Münzer 1921a : Fr. Münzer, « 1) M. Scaptius », RE, II A 1, 1921, col. 353.
Münzer 1921b : Fr. Münzer, « 2) M. Scaptius », RE, II A 1, 1921, col. 353.
Münzer 1923 : Fr. Münzer, « 3) L. Siccius Dentatus », RE, II A 2, 1923, col. 2189‑2190.
Münzer 1929 : Fr. Münzer, « 4) T. Statius », RE, III A 2, 1929, col. 2215‑2216.
Münzer 1933 : Fr. Münzer, « Mucius », RE, XVI 1, 1933, col. 412‑414.
Münzer 1999 (1920) : Fr. Münzer, Roman aristocratic Parties and Families, trad. de l’allemand par Th. Ridley, Baltimore, 1999 (1ère édition allemande 1920).
Murray et Tecuçan 1995 : O. Murray et M. Tecuçan (éd.), In vino veritas, Londres, 1995.
Musti 1970 : D. Musti, Tendenze nella storiografia romana e greca su Roma arcaica, studi su Livio e Dionigi d’Alicarnasso, Rome, 1970.
Musti 1982 : D. Musti, « Polibio », dans Firpo 1982, p. 609‑651.
Musti 1987 : D. Musti, « Etruria e Lazio arcaico nella tradizione (Demarato, Tarquinio, Mezenzio) », dans Cristofani 1987a, p. 139‑153.
Musti 1989 : D. Musti, « Patres conscripti (e minores gentes) », MEFRA, 101/1, 1989, p. 207‑227.
Mylonas et Raymond 1953 : G. E. Mylonas et D. Raymond (éd.), Studies presented to D. M. Robinson on his Seventieth Birthday, 2, Saint Louis, 1953.
Napoli 2013 : P. Napoli (éd.), Aux origines des cultures juridiques européennes. Yan Thomas entre droit et sciences sociales, Rome, 2013.
Naso 2001 : A. Naso, « Gli Etruschi nel Lazio antico », dans Camporeale 2001a, p. 220‑235.
Nécropoli di Praeneste 1992 : La Necropoli di Praeneste. Periodi orientalizzante e medio repubblicano. Atti del 2° convegno di studi archeologici, Palestrina, 21/22 Aprile 1990, Palestrina, 1992.
Nehmé 1999 : L. Nehmé (éd.), Guerre et conquête dans le Proche‑Orient ancien, Paris, 1999.
Nestle 1927 : W. Nestle, « Die Fabel des Menenius Agrippa », Klio, 21, 1927, p. 350‑360.
Neumann 1901 : K.-J. Neumann, « L. Iunius Brutus », dans Strassburger Festschrift zur XLVI. Versammlung deutscher Philologen und Schulmänner herausgegeben von der philosophischen Facultät der Kaiser‑Wilhelms‑Universität, Strasbourg, 1901, p. 309‑332.
Neumann 1910 : K.‑J. Neumann, « Die hellenistischen Staaten und die Römische Republik », dans Pflugk‑Harttung 1910, p. 329‑503.
Neumann 1912 : K.‑J. Neumann, « Römische Staatsaltertümer », dans Gercke et Norden 1912, p. 420‑435.
Niccolini 1924 : G. Niccolini, « I tribuni della plebe e il processo capitale », Atti della società Ligustica di Scienze e Letere, 3, 1924, p. 1‑20.
Niccolini 1930 : G. Niccolini, « Le tribù locali romane », dans Studi Bonfante 1930, p. 235‑251.
Niccolini 1932 : G. Niccolini, Il Tribunato della plebe, Milan, 1932.
Niccolini 1934a : G. Niccolini, I Fasti dei tribuni della plebe, Milan, 1934.
Niccolini 1934b : G. Niccolini, « Le lotte tra il patriziato e la plebe nell’opera di Livio », dans Studi liviani 1934, p. 81‑109.
Nicolet 1961 : Cl. Nicolet, « Appius Claudius et le double forum de Capoue », Latomus, 1961, 20/4, p. 683‑720.
Nicolet 1963 : Cl. Nicolet, « à Rome pendant la seconde guerre punique : techniques financières et manipulations monétaires », Annales ESC, 18, 1963, p. 417‑436.
Nicolet 1970 : Cl. Nicolet, « Prosopographie et histoire sociale : Rome et l’Italie à l’époque républicaine », dans Annales ESC, 25, 1970, p. 1209‑1228.
Nicolet 1973 : Cl. Nicolet, « Polybe et les institutions romaines », dans Polybe 1973, p. 207‑265.
Nicolet 1977 : Cl. Nicolet, « L’onomastique des groupes dirigeants sous la République », dans Duval 1977, p. 45‑61.
Nicolet 1976 : Cl. Nicolet, Le Métier de citoyen dans la Rome républicaine, Paris, 1976.
Nicolet 1983a : Cl. Nicolet (éd.), Demokratia et aristokratia. À propos de Caius Gracchus : mots grecs et réalités romaines, Paris, 1983.
Nicolet 1983b : Cl. Nicolet, « Polybe et la “constitution” de Rome : aristocratie et démocratie », dans Nicolet 1983a, p. 15‑35.
Nicolet 1995 : Cl. Nicolet, Rome et la conquête du monde méditerranéen, 1, Les structures de l’Italie romaine, Paris, 1995, 8e édition.
Nicolet 2001 : Cl. Nicolet, « Les listes des centuries : la prétendue centurie niquis sciuit », MEFRA, 113/2, 2001, p. 723‑734.
Niebuhr 1836‑1842 (1828‑1832) : B. G. Niebuhr, Histoire romaine, trad. de l’allemand sur la 3e édition par P.‑A. de Golbéry, 4 vol., Bruxelles, 1836‑1842 (3e édition allemande 1828‑1832).
Niese 1886 : B. Niese, De annalibus Romanis obseruationes, Marburg, 1886.
Niese 1888 : B. Niese, « Das sogenannte licinisch‑sextische Ackergesetz », Hermes, 23, 1888, p. 410‑423.
Niese 1923 : B. Niese, Grundriss der römischen Geschichte nebst Quellenkunde, Munich, 1923, 5e édition.
Noailles 1936 : P. Noailles, « Les rites nuptiaux gentilices et la confarreatio », RD, 15, 1936, p. 414‑416.
Noailles 1937 : P. Noailles, « Les dii nuptiales », RD, 16, 1937, p. 549‑551.
Noailles 1942 : P. Noailles, « Le procès de Virginie », REL, 1942, p. 106‑138.
Noailles 1949 : P. Noailles, Du droit sacré au droit civil. Cours de droit romain approfondi, 1941‑1942, Paris, 1949.
Nonnis 2012 : D. Nonnis, Produzione e distribuzione nell’Italia repubblicana. Uno studio prosopografico, Rome, 2012.
Noy 2002 : D. Noy, Foreigners at Rome. Citizens ans Strangers, Londres, 2002.
Oakley 1997 : St. P. Oakley, A Commentary on Livy, Books VI‑X, 1, Introduction and Book VI, Oxford, 1997.
Oakley 1998 : St. P. Oakley, A Commentary on Livy, Books VI‑X, 2, Books VII‑VIII, Oxford, 1998.
Oakley 2005a : St. P. Oakley, A Commentary on Livy, Books VI‑X, 3, Book IX, Oxford, 2005.
Oakley 2005b : St. P. Oakley, A Commentary on Livy, Books VI‑X, 4, Book X, Oxford, 2005.
Ogilvie et Last 1958 : R. M. Ogilvie et D. M. Last, « Claudius and Livy », Latomus, 17/3, 1958, p. 476‑487.
Ogilvie 1958 : R. M. Ogilvie, « Livy, Licinius Macer and the libri lintei », JRS, 48, 1958, p. 40‑46.
Ogilvie 1976 : R. M. Ogilvie, Early Rome and the Etruscans, Londres, 1976.
Ogilvie 1984 : R. M. Ogilvie, A Commentary on Livy : Books 1‑5, Oxford, 1984, 2e édition.
Olcese 2009 : G. Olcese, « Produzione e circolazione ceramica in area romana in età repubblicana. Linee di ricerca, metodi di indagine e problemi aperti », dans Jolivet, Pavolini, Tomei et Volpe 2009, p. 143‑156.
Oldfather 1908 : W. A. Oldfather, « Livy I, 26 and the supplicium de more maiorum », TAPhA, 39, 1908, p. 49‑72.
Oliver 1966 (1907) : E. H. Oliver, Roman Economic Conditions to the close of the Republic, Rome, 1966 (réimpression anastatique de l’édition originale de 1907).
Olivesi 1956 : A. Olivesi, « Manius Curius Dentatus et le mouvement démocratique à Rome au début du IIIe siècle av. J.‑C. », IH, 18, 1956, p. 85‑90.
Oliviero 1997 : G. M. Oliviero, « La lex Icilia de Auentino publicando », Index, 25, 1997, p. 521‑535.
Orestano 1967 : R. Orestano, I Fatti di normazione nell’esperienza romana arcaica, Turin, 1967.
Origines 1967 : Les Origines de la République romaine. Neuf exposés suivis de discussion. Vandœuvres et Genève, 29 août‑4 septembre 1966, Genève, 1967.
Paananen 1993 : U. Paananen, « Legislation in the comitia centuriata », dans Vaahtera 1993, p. 9‑73.
Pagenstecher 1909 : R. Pagenstecher, Die calenische Reliefkeramik, Berlin 1909.
Pairault Massa 1992a : Fr.‑H. Pairault Massa, « Aspetti e problemi della società prenestina tra IV e III sec. a.C. », dans Necropoli di Praeneste 1992, p. 109‑145.
Pairault Massa 1992b : Fr.‑H. Pairault Massa, Iconologia e politica nell’Italia antica. Roma, Lazio, Etruria dal VII al I secolo a.C., Milan, 1992.
Pais 1898 : E. Pais, Storia di Roma, I/1, Critica della tradizione sino alla caduta del decemvirato, Turin, 1898.
Pais 1899 : E. Pais, Storia di Roma, I/2, Critica della tradizione dalla caduta del decemvirato all’intervento di Pirro, Turin, 1899.
Pais 1908a : E. Pais, « A proposito dell’attendibilità dei fasti dell’antica repubblica romana », RAL, 17, 1908, p. 33‑68.
Pais 1908b : E. Pais, « Gli elementi sicelioti nella più antica storia romana », dans Pais 1908c, p. 307‑385.
Pais 1908c : E. Pais, Ricerche storiche e geografiche sull’Italia antica, Turin 1908.
Pais 1913 : E. Pais, Storia critica di Roma durante i primi cinque secoli, 1/1, Le Fonti. L’età mitica, Rome, 1913.
Pais 1915a : E. Pais, Storia critica di Roma durante i primi cinque secoli, 2, La « Libera Repubblica » e la legislazione decemvirale. Le guerre contro gli Equi, i Volsci e gli Etruschi, Rome, 1915.
Pais 1915b : E. Pais, Ricerche sulla storia e sul diritto pubblico di Roma, 1, Rome, 1915.
Pais 1916 : E. Pais, Ricerche sulla storia e sul diritto pubblico di Roma, 2, Sui Fasti Consolari, Rome, 1916.
Pais 1918a : E. Pais, Storia critica di Roma durante i primi cinque secoli, 3, L’Invasione Gallica e il trionfo della plebe. La Supremazia romana nel Lazio e nella Campania, Rome, 1918.
Pais 1918b : E. Pais, Ricerche sulla storia e sul diritto pubblico di Roma, 3, I Fasti dei Tribuni della plebe e lo svolgersi della tribunicia podestà sino all’età dei Gracchi, Rome, 1918.
Pais 1921 : E. Pais, Ricerche sulla storia e sul diritto pubblico di Roma, 4, Rome, 1921.
Pais 1930 : E. Pais, Fasti triumphales populi Romani, 2 vol., Rome, 1930, 2e édition.
Pallottino 1939 : M. Pallottino, « Veio », SE, 13, 1939, p. 455‑465.
Pallottino 1945 : M. Pallottino, La Scuola di Vulca, Rome, 1945.
Pallottino 1950‑1951 : M. Pallottino, « Appendice », REE, 21, 1950‑1951, p. 397‑400.
Pallottino 1952 : M. Pallottino, La Peinture étrusque, Genève, 1952.
Pallottino 1954a : M. Pallottino, « Ager faliscus et capenas », REE, 23, 1954, p. 403‑404.
Pallottino 1954b : M. Pallottino, Testimonia linguae etruscae, Florence, 1954.
Pallottino 1963 : M. Pallottino, « Fatti e leggende (moderne) sulla più antica storia di Roma », SE, 31, 1963, p. 3‑37.
Pallottino 1967 : M. Pallottino, « Praeneste », REE, 35, 1967, p. 569‑571.
Pallottino 1977 : M. Pallottino, « Servius Tullius à la lumière des nouvelles données archéologiques et épigraphiques », CRAI, 1977, p. 216‑235.
Pallottino 1979 : M. Pallottino, « Lo sviluppo socio‑istituzionale di Roma arcaica alla luce di nuovi documenti epigrafici », StudRom, 27, 1979, p. 1‑14.
Pallottino 1980 : M. Pallottino, « Sull’iscrizione Vetusia di Praeneste », REE, 48, 1980, p. 413.
Pallottino 1984 : M. Pallottino, Etruscologia, Milan, 1984, 7e édition revue.
Pallottino 1993a (1984) : M. Pallottino, Histoire de la première Italie, trad. de l’italien par E. Frézouls, Strasbourg, 1993 (1ère édition italienne 1984).
Pallottino 1993b : M. Pallottino, Origini e storia primitiva di Roma, Milan, 1993.
Palmer 1970 : R. E. A. Palmer, The Archaic Community of the Romans, Cambridge, 1970.
Palmer 1974 : R. E. A. Palmer, Roman Religion and Roman Empire. Five Essays, Philadelphie, 1974.
Panciera 2004 : M. Panciera, « Livy, conubium and plebeians’ access to the consulship » dans Konrad 2004, p. 89‑99.
Panitschek 1989 : P. Panitschek, « Sp. Cassius, Sp. Maelius, M. Manlius als exempla maiorum », Philologus, 133/2, 1989, p. 231‑245.
Paolo 1889 : G. Fr. Paolo, I Fasti dei tribuni della plebe della Repubblica romana. Introduzione alla storia del tribunato della plebe, Catane, 1889.
Papi 1999 : E. Papi, « Tabernae argentariae », dans LTUR, 5, 1999, p. 10‑12.
Papini 2004 : M. Papini, Antichi volti della repubblica. La ritrattistica in Italia centrale tra IV e II secolo a.C., 2 vol., Rome, 2004.
Pareti 1952 : L. Pareti, Storia di Roma e del mondo romano, 2 vol., Turin, 1952.
Paribeni 1959‑1960 : E. Paribeni, « Ceramica d’importazione dell’area sacra di S. Omobono », BCACR, 77, 1959‑1960, p. 109‑124.
Pariente 1946 : A. Pariente, « Notas al vocabulario juridico latino : 1. Crimen, 2. Cluens : cliens, 3. Arbiter, 4. Iurare », dans Annuario de historia del derecho espanol, 17, Madrid, 1946, p. 957‑973.
Parker 1983 : R. Parker, Miasma. Pollution and Purification in early Greek Religion, Oxford, 1983.
Pedroni 1995 : L. Pedroni, « Censo, Moneta e Rivoluzione della plebe », MEFRA, 107/1, 1995, p. 197‑223.
Pekáry 1969 : Th. Pekáry, « Das Weihedatum des kapitolinischen Iupitertempels und Plinius N.H. 33, 18 », MDAI(R), 76, 1969, p. 307‑312.
Pelagatti 1985 : P. Pelagatti, « Sacelli e nuovi materiali architettonici a Naxos, Monte San Mauro e Camarina », dans Tempio greco in Sicilia 1985, p. 61‑65.
Pelgrom 2008 : J. Pelgrom, « Settlement Organization and Land Distribution in Latin Colonies Before the Second Punic War », dans De Ligt et Northwood 2008, p. 333‑372.
Pelgrom et Stek 2014 : J. Pelgrom et T. D. Stek (éd.), Roman Republican Colonization. New Perspectives from Archaeology and Ancient History, Rome, 2014.
Pennitz 1991 : M. Pennitz, Der « Enteignungsfall » im römischen Recht der Republik und des Prinzipats, Vienne, 1991.
Peppe 1997 : L. Peppe, « Storie di parole, storie di istituti sul diritto matrimoniale romano arcaico », SDHI, 63, 1997, p. 123‑196.
Perelli 1979 : L. Perelli, « Note sul tribunato della plebe nella riflessione ciceroniana », QS, 5, 10, 1979, p. 285‑303.
Perelli 1990 : L. Perelli, « Questioni graccane », RFIC, 118, 1990, p. 237‑252.
Perl 1996 : G. Perl, « Die rede des Kaisers Claudius für die Aufnahme römischer Bürger aus Gallia comata in den Senat (CIL, XIII, 1668) », Philologus, 140/1, 1996, p. 114‑138.
Perrin 1953 : B. Perrin, « La consécration à Cérès », dans Lavaggi 1953, 2, p. 385‑417.
Peruzzi 1963 : E. Peruzzi, « L’iscrizione di Vendia », Maia, 15, 1963, p. 89‑92.
Peruzzi 1973 : E. Peruzzi, Origini di Roma, 2, Le lettere, Bologne, 1973.
Pesaresi 2005 : R. Pesaresi, Studi sul processo penale in età repubblicana. Dai tribunali rivoluzionari alla difesa della legalità democratica, Naples, 2005.
Petrucci 2000 : A. Petrucci, « Colonie romane e latine nel V e IV sec. a.C. I problemi », dans Serrao 2000, p. 1‑177.
Petzold 1972 : K. E. Petzold, « Die Beiden ersten römisch‑karthagischen Verträge und das foedus Cassianum », ANRW, 1, 1, 1972, p. 364‑411.
Pfeifer 2002 : V. Pfeifer, Les Passions chez Tite‑Live. Étude des concepts du désir et de la peur, Strasbourg, thèse dactylographiée de l’université Marc Bloch, 2002 [en ligne], URL : http://scd‑theses.u‑strasbg.fr/585/01/pfeifer_virginie.pdf.
Pflaum 1972 : H. G. Pflaum, « Quelques réflexions sur l’interprétation prosopographique », RhM, 115, 1972, p. 318‑321.
Pflugk‑Harttung 1910 : J. von. Pflugk‑Harttung (éd.), Weltgeschichte, 1, Berlin, 1910.
Picard 1965 : G.‑Ch. Picard, « L’aedes libertatis de Clodius au Palatin », REL, 43, 1965, p. 229‑237.
Piel 2000 : Th. Piel, Principes Etruriae : recherches sur les représentations et la nature du pouvoir en Étrurie (VIIème‑Ier siècle av. J.‑C.), thèse dactylographiée de l’Université de Nantes, 2000.
Piel 2006 : Th. Piel, « Rome ville ouverte. Promotion sociale et ascension politique des étrangers dans la Rome archaïque de Tarquin l’Ancien à Appius Herdonius. L’exemple de Gnaeus Marcius Coriolan », dans Molin 2006, p. 365‑387.
Piéri 1968 : G. Piéri, L’Histoire du cens jusqu’à la fin de la République romaine, Paris, 1968.
Piganiol 1917 : A. Piganiol, Essai sur les origines de Rome, Paris, 1917.
Piganiol 1919 : A. Piganiol, « Les attributions militaires et les attributions religieuses du tribunat de la plèbe », JS, 1919, p. 237‑248 (= Piganiol 1973, p. 261‑271).
Piganiol 1920 : A. Piganiol, « Romains et Latins. La légende des Quinctii », MEFR, 38, 1920, p. 285‑316 (= Piganiol 1973, p. 203‑228).
Piganiol 1973 : A. Piganiol, Scripta Varia. II. Les origines de Rome et la République, Bruxelles, 1973.
Pinsent 1975 : J. Pinsent, Military Tribunes and Plebeian Consuls. The Fasti from 444 V to 342 V, Wiesbaden, 1975.
Pisani 1952‑1953 : V. Pisani, « Sulla iscrizione di Vendia », SE, 22, 1952‑1953, p. 425‑426.
Pisani 1953 : V. Pisani, Le Lingue dell’Italia antica oltre il latino, Turin, 1953.
Pisani et Santoro 1976 : V. Pisani et C. Santoro (éd.), Italia linguistica nuova ed antica. Studi linguistici in memoria di O. Parlangèli, 1, Galatina, 1976.
Pistor 1965 : H.‑H. Pistor, Prinzeps und Patriziat in der Zeit von Augustus bis Commodus, Fribourg en Brisgau, 1965.
Pittia 2002 : S. Pittia (éd.), Fragments d’historiens grecs. Autour de Denys d’Halicarnasse, Rome, 2002.
Pittia 2008 : S. Pittia, « Les méfaits de la paix (Denys d’Halicarnasse, Antiquités romaines, 12, 6, 2) », RPh, 82/2, 2008, p. 355‑376.
Poccetti 2008 : P. Poccetti, « La documentazione linguistica preromana lungo la fascia tirrenica a sud di Velia: un bilancio delle acquisizioni più recenti », dans De Sensi Sestito 2008, p. 279‑301.
Poccetti 2009 : P. Poccetti (éd.), L’Onomastica dell’Italia antica. Aspetti linguistici, storici, culturali, tipologici e classificatori, Rome, 2009.
Poccetti 2012 : P. Poccetti, « Une nouvelle signature latine de l’époque républicaine et l’inscription de la Cista Ficoroni », REL, 90, 2012, p. 40-55.
Pólay 1971 : E. Pólay, « Das regimen morum des Zensors und die sogenannte Hausgerichtsbarkeit », dans Studi Volterra 1971, 3, p. 263‑317.
Pólay 1983 : E. Pólay, « Das Jurisprudenzmonopol des Pontifikalkollegiums in Rom und seine Abschaffung », ACD, 19, 1983, p. 49‑56.
Pollera 1979 : A. Pollera, « La carestia del 439 a.C. e l’uccisione di Sp. Melio », BIDR, 82, 1979, p. 143‑168.
Polybe 1973 : Polybe. Neuf exposés suivis de discussions. Vandœuvres et Genève 27 août‑1er septembre 1973, Genève, 1973.
Poma 1974 : G. Poma, Gli Studi recenti sull’origine della repubblica romana. Tendenze e prospettive della ricerca 1963‑1973, Bologne, 1974.
Poma 1984 : G. Poma, Tra legislatori e tiranni. Problemi storici e storiografici sull’età delle XII Tavole, Bologne, 1984.
Poma 1989a : G. Poma, « Dionigi d’Alicarnasso e la cittadinanza romana », MEFRA, 101/1, 1989, p. 187‑205.
Poma 1989b : G. Poma, « Il plebiscito Genucio ne fenerare liceret (Liv., 7, 42, 1), RSA, 19, 1989, p. 67‑91.
Poma 1990 : G. Poma, « Considerazioni sul processo di formazione della tradizione annalistica: il caso della sedizione militare del 342 a.C. », dans Eder 1990, p. 139‑157.
Poucet 1967 : J. Poucet, Recherches sur la légende sabine des origines de Rome, Louvain et Kinshasa, 1967.
Poucet 2000 : J. Poucet, Les Rois de Rome. Tradition et histoire, Bruxelles, 2000.
Poucet 2008 : J. Poucet, « Quand l’archéologie, se basant sur la tradition littéraire, fabrique de la “fausse histoire” : le cas des origines de Rome et d’Andrea Carandini », FEC, 16, 2008 [en ligne], URL : http://bcs.fltr.ucl.ac.be/fe/16/faussehistoire.htm.
Premerstein 1900 : A. von Premerstein, « Clientes », RE, IV 1, 1900, col. 23‑55.
Prodi 1992 : P. Prodi, Il Sacramento del potere. Il giuramento politico nella storia costituzionale dell’Occidente, Bologne, 1992.
Prosdocimi 1979 : A. L. Prosdocimi, « Vetusia di Praeneste: etrusco o italico? », REI, 47, 1979, p. 379‑385.
Pugliese 1939 : G. Pugliese, Appunti sui limiti dell’imperium nella repressione penale. A proposito della lex Iulia de ui publica, Turin, 1939.
Pugliese Carratelli 1988 : G. Pugliese Carratelli (éd.), Poseidonia‑Paestum. Atti del ventisettesimo convegno di studi Sulla Magna Grecia (Tarento‑Paestum, 9‑15 ottobre 1987), Tarente, 1988.
Quilici 1974 : L. Quilici, Collatia, Rome, 1974.
Quilici et Quilici Gigli 1980 : L. Quilici et S. Quilici Gigli, Crustumerium, Rome, 1980.
Quilici et Quilici Gigli 1986 : L. Quilici et S. Quilici Gigli, Fidenae, Rome, 1986.
Quilici et Quilici Gigli 1997 : L. Quilici et S. Quilici Gigli, I Volsci. Testimonianze e leggende, Rome, 1997.
Quilici Gigli 1980 : S. Quilici Gigli (éd.), Archeologia laziale III. Terzo incontro di studio del comitato per l’archeologia laziale, Rome, 1980.
Raaflaub 1993 : K. A. Raaflaub, « Politics and society in fifth century Rome », dans Bilancio 1993, p. 129‑157.
Raaflaub 2005a : K. A. Raaflaub (éd.), Social Struggles in Archaic Rome. New Perspectives on the Conflict of the Orders, Malden (Massachusetts), 2005, 2e édition revue et augmentée.
Raaflaub 2005b : K. A. Raaflaub, « From Protection and Defense to Offense and Participation : Stages in the Conflict of the Orders », dans Raaflaub 2005a, p. 185‑222.
Rampelberg 1995 : R.‑M. Rampelberg, « Les limites du pouvoir répressif capital de la haute magistrature de la loi Valeria de 449 au début du IIIe siècle », CCGG, 6, 1995, p. 247‑270.
Rancière 1995 : J. Rancière, La Mésentente. Politique et philosophie, Paris, 1995.
Ranouil 1975 : P.‑Ch. Ranouil, Recherches sur le patriciat (509‑366 av. J.‑C.), Paris, 1975.
Raskolnikoff 1992 : M. Raskolnikoff, Histoire romaine et critique historique dans l’Europe des Lumières, Rome, 1992.
Rathbone 2003 : D. W. Rathbone, « The control and exploitation of ager publicus in Italy under the Roman Republic », dans Aubert 2003, p. 135‑178.
Rawson 1976 : E. Rawson, « The First Latin Annalists », Latomus, 35/4, 1976, p. 689‑717 (= Rawson 1991, p. 245‑271).
Rawson 1991 : E. Rawson, Roman Culture and Society. Collected Papers, Oxford, 1991.
Rebuffat 1966 : R. Rebuffat, « Les Phéniciens à Rome », MEFR, 78, 1966, p. 7‑48.
Rein 1962 (1844) : W. Rein, Das Kriminalrecht der Römer von Romulus bis auf Justinian, Aalen, 1962 (1844).
Renard 1932 : M. Renard, « L’assassinat de Scipion Émilien », RUB, 37/3, 1932, p. 483‑515.
Renard 1962 : M. Renard (éd.), Hommages à Albert Grenier, Bruxelles et Berchem, 3 vol., 1962.
Renard et Schilling 1964 : M. Renard et R. Schilling (éd.), Hommages à Jean Bayet, Bruxelles, 1964.
Renaut 1986 : A. Renaut, Le Système du droit. Philosophie et droit dans la pensée de Fichte, Paris, 1986.
Revel 2006 : J. Revel, Un parcours critique. Douze exercices d’histoire sociale, Paris, 2006.
Rich 2008 : J. Rich, « Lex Licinia, lex Sempronia: B. G. Niebuhr and the Limitation of Landholding in the Roman Republic », dans De Ligt et Northwood 2008, p. 519‑572.
Richard 1977a : J.‑Cl. Richard, « Classis‑infra classem », RPh, 51, 1977, p. 229‑236.
Richard 1977b : J.‑Cl. Richard, « Les origines de la plèbe romaine », IL, 29, 1977, p. 217‑223.
Richard 1978 : J.‑Cl. Richard, Les Origines de la plèbe romaine : essai sur la formation du dualisme patricio‑plébéien, Rome, 1978.
Richard 1979 : J.‑Cl. Richard, « Sur le plébiscite ut liceret consules ambos plebeios creari », Historia, 28/1, 1979, p. 65‑75.
Richard 1981a : J.‑Cl. Richard, « Sur le droit de la plèbe à exercer la censure : à propos de Liv., 8, 12, 16 », Mnemosyne, 34, 1981, p. 127‑135.
Richard 1981b : J.‑Cl. Richard, « Variations sur le thème de la citoyenneté à l’époque royale », Ktèma, 6, 1981, p. 89‑103.
Richard 1982a : J.‑Cl. Richard, « L’œuvre de Servius Tullius », REL, 60, 1982, p. 30‑36.
Richard 1982b : J.‑Cl. Richard, « M. Laetorius primi pili centurio : à propos de la dédicace du temple de Mercure », dans Lanternari, Massenzio et Sabbatucci 1982, p. 501‑509.
Richard 1983 : J.‑Cl. Richard, « L’œuvre de Servius Tullius : essai de mise au point », RD, 61/2, 1983, p. 181‑193.
Richard 1984 : J.‑Cl. Richard, « Cicéron et la première sécession de la plèbe », dans Sodalitas 1984a, p. 75‑84.
Richard 1985 : J.‑Cl. Richard, « Sur trois problèmes du premier âge républicain », MEFRA, 97/2, 1985, p. 751‑784.
Richard 1986 : J.‑Cl. Richard, « Notes sur la participation militaire dans la Rome archaïque », DArch, 12, 1986, p. 185‑204.
Richard 1990 : J.‑Cl. Richard, « Réflexions sur le tribunat consulaire », MEFRA, 102/2, 1990, p. 767‑799.
Richard 1991 : J.‑Cl. Richard, « R. E. Mitchell, Patricians and Plebeians. The Origin of the Roman State, Ithaca, 1990 », REA, 93/1‑2, 1991, p. 192‑194.
Richard 1992a : J.‑Cl. Richard, « Quelques remarques sur les origines de la plèbe romaine », Opus, 11, 1992, p. 57‑67.
Richard 1992b : J.‑Cl. Richard, « Tribuns militaires et triomphe », dans La Rome des premiers siècles 1992, p. 235‑246.
Richard 1993 : J.‑Cl. Richard, « Réflexion sur les “origines” de la plèbe », dans Bilancio 1993, p. 27‑41.
Richard 2005 : J.‑Cl. Richard, « Patricians and Plebeians: The Origin of a Social Dichotomy », dans Raaflaub 2005a, p. 107‑127.
Richardson 2004 : J. H. Richardson, « Dorsuo and the Gauls », Phoenix, 58/3‑4, 2004, p. 284‑297.
Richardson 2008a : J. H. Richardson, « Ancien Historical Thought and the Development of the Consulship », Latomus, 67/2, 2008, p. 328‑341.
Richardson 2008b : J. H. Richardson, « Ancien Political Thought and the Development of the Consulship », Latomus, 67/3, 2008, p. 627‑633.
Richardson 2012 : J. H. Richardson, The Fabii and the Gauls. Studies in historical thought and historiography in Republican Rome, Stuttgart, 2012.
Richardson 1992 : L. Richardson, A New Topographical Dictionary of Ancient Rome, Baltimore, 1992.
Ricoeur 1988 (1960) : P. Ricœur, Philosophie de la volonté, 2, Finitude et culpabilité, Paris, 1988 (1960).
Ridgway 1992 : D. Ridgway, « Demaratus and his predecessors », dans Kpocke et Tokumaru 1992, p. 85‑92.
Ridgway 1997 : D. Ridgway, « Riflessioni su Tarquinia. Demarato e “l’ellenizzazione dei barbari” », dans Bonghi Jovino 1997, p. 27‑47.
Ridley 1968 : R. T. Ridley, « Notes on the Establishment of the Tribunate of the Plebs », Latomus, 27/3, 1968, p. 535‑554.
Ridley 1975 : R. T. Ridley, « The Enigma of Servius Tullius », Klio, 57, 1975, p. 147‑177.
Ridley 1979 : R. T. Ridley, « The Origin of the Roman Dictatorship: An Overlooked Opinion », RhM, 122/3‑4, 1979, p. 303‑309.
Ridley 1980a : R. T. Ridley, « Fastenkritik: A Stocktaking », Athenaeum, 58/3‑4, 1980, p. 264‑298.
Ridley 1980b : R. T. Ridley, « Livy and the concilium plebis », Klio, 62/2, 1980, p. 337‑354.
Ridley 1986 : R. T. Ridley, « The Consular Tribunate. The testimony of Livy », Klio, 68, 1986, p. 444‑465.
Ridley 1990 : R. T. Ridley, « Patauinitas among the Patricians? Livy and the Conflict of the Orders », dans Eder 1990, p. 103‑138.
Ridley 1997 : R. T. Ridley, « The Missing Magister Equitum », ZPE, 116, 1997, p. 157‑160.
Rieger 2007 : M. Rieger, Tribus und Stadt. Die Entstehung der römischen Wahlbezirke im urbanen und mediterranen Kontext (ca. 750‑450 v. Chr.), Göttingen, 2007.
Rilinger 1978 : R. Rilinger, « Die Ausbildung von Amtswechsel und Amtsfristen als Problem zwischen Machtbesitz und Machtgebrauch in der Mittleren Republik (342 bis 217 v.Chr.) », Chiron, 8, 1978, p. 247‑312.
Rivière 2013 : Y. Rivière, « éléments pour une relecture de la procédure tribunitienne », RD, 91/1, 2013, p. 1‑52.
Rix 1963 : H. Rix, Das Etruskische Cognomen. Untersuchungen zu System, Morphologie und Verwendung der Personennamen auf den jüngeren Inschriften Nordetruriens, Wiesbaden, 1963.
Robespierre 1958 : M. Robespierre, Sur la Constitution, dans Bouloiseau, Dautry, Lefebvre et Soboul 1958.
Rocca 1996 : G. Rocca, Iscrizioni umbre minori, Florence, 1996.
Rodríguez Mayorgas 2007 : A. Rodríguez Mayorgas, La memoria de Roma: oralidad, escritura e historia en la República romana, Oxford, 2007.
Rodriguez‑Ennes 1984 : L. Rodriguez‑Ennes, « Realidad historica y elementos legendarios en la seditio Manliana », dans Sodalitas 1984a, p. 55‑74.
Roma arcaica 1980 : Roma arcaica e le recenti scoperte archeologiche. Giornate di studio in onore di U. Coli, (Firenze, 29‑30 maggio 1979), Milan, 1980.
Roma tra oligarchia 1988 : Roma tra oligarchia e democrazia. Classi sociali e formazione del diritto in epoca medio‑repubblicana (atti del convegno di diritto romano Copanello 28‑31 maggio 1986), Naples et Rome, 1988.
Romano 1984 : A. Romano, « Dal pater gentis ai patres dell’organizzazione cittadina. Note sul fondamento della leadership arcaica », dans Franciosi 1984a, p. 81‑117.
Romano 1975 (1945) : S. Romano, L’Ordre juridique, trad. de l’italien sur la 2e édition par L. François et P. Gothot, Paris, 1975 (2e édition italienne 1945).
Roncalli 1988 : Fr. Roncalli, « Gli Umbri », dans Italia 1988, p. 373‑407.
Rose 1922 : H. J. Rose, « Patricians and Plebeians at Rome », JRS, 12, 1922, p. 106‑133.
Roselaar 2010 : S. Roselaar, Public Land in the Roman Republic. A Social and Economic History of Ager Publicus in Italy, 396‑89 BC, Oxford, 2010.
Rosenberg 1913 : A. Rosenberg, « Studien zur Entstehung der Plebs », Hermes, 48, 1913, p. 359‑377.
Rosenberg 2011 (1913) : A. Rosenberg, Lo Stato degli antichi Italici. Ricerche sulla costituzione originaria dei Latini, Oschi ed Etruschi, trad. de l’allemand par L. Cappelletti, Rome, 2011 (1ère édition allemande 1913).
Rosenberg 1920 : A. Rosenberg, « Die Entstehung des sogenannten foedus Cassianum und des latinischen Rechts », Hermes, 55, 1920, p. 337‑363.
Rosillo López 2010 : Cr. Rosillo López, La Corruption à la fin de la République romaine (IIe‑Ier s. av. J.‑C.). Aspects politiques et financiers, Stuttgart, 2010.
Rossbach 1853 : A. Rossbach, Untersuchungen über die Römische Ehe, Stuttgart, 1853.
Rouland 1979 : N. Rouland, Pouvoir politique et dépendance personnelle dans l’Antiquité romaine : genèse et rôle des rapports de clientèle, Bruxelles, 1979.
Rude‑Antoine et Chrétien‑Vernicos 2009 : E. Rude‑Antoine et G. Chrétien‑Vernicos, Anthropologies et droits. État des savoirs et orientations contemporaines, Paris, 2009.
Rudorff 1857 : A. Fr. Rudorff, Römische Rechtsgeschichte, Leipzig, 1857.
Rüpke 1995a : J. Rüpke, « Fasti: Quellen oder Produkte römischer Geschichtschreibung? », Klio, 77, 1995, p. 184‑202.
Rüpke 1995b : J. Rüpke, Kalender und Öffentlichkeit. Die Geschichte der Repräsentation und religiösen Qualifikation von Zeit in Rom, Berlin et New York, 1995.
Rüpke et Glock 2005 : J. Rüpke et A. Glock, Fasti sacerdotum. Die Mitglieder der Priesterschaften und das sakrale Funktionspersonal römischer, griechischer, orientalischer und jüdisch‑christlicher Kulte in der Stadt Rom von 300 v. Chr. bis 499 n. Chr., 3 vol., Stuttgart, 2005.
Russo 2011 : F. Russo, « Le statue di Alcibiade e Pitagora nel Comitium », ASNP, Ser. 5, 3/1, 2011, p. 105‑134.
Ryan 1998 : Fr. X. Ryan, Rank and Participation in the Republican Senate, Stuttgart, 1998.
Rystedt, Wikander et Wikander 1993 : E. Rystedt, Ch. Wikander et Ö. Wikander (éd.), Deliciae fictiles. Proceedings of the First International Conference on Central Italic Architectural Terracottas at the Swedish Institute in Rome (10‑12 December 1990), Stockholm, 1993.
Sabbatucci 1979 : D. Sabbatucci, « Il racconto romano della regalità », dans Struttura 1979, p. 9‑25.
Salerno 1990 : Fr. Salerno, Dalla consecratio alla publicatio bonorum. Forme giuridiche e uso politico dalle origini a Cesare, Naples, 1990.
Salmon 1963 : E. T. Salmon, « The coloniae maritimae », Athenaeum, 41/1‑2, 1963, p. 3‑38.
Salmon 1967 : E. T. Salmon, Samnium and the Samnites, Cambridge, 1967.
Salmon 1969 : E. T. Salmon, Roman Colonization Under the Republic, Londres, 1969.
Sancho Rocher 1984 : L. Sancho Rocher, El Tribunado de la plebe en la republica arcaica (494‑287 a.C.), Saragosse, 1984.
Sancho Rocher 1986 : L. Sancho Rocher, « La lex Publilia del año 471 a.C., las tribus rustiquas y la constitución de Servio Tullio », dans Estudios Baltrán Martínez 1986, p. 794‑797.
Sandberg 1993 : K. Sandberg, « The concilium plebis as a legislative body during the Republic », dans Vaahtera 1993, p. 74‑96.
Sandberg 2001 : K. Sandberg, Magistrates and Assemblies. A Study of Legislative Practice in Republican Rome, Rome, 2001.
Santalucia 1984 : B. Santalucia, « Alle origini del processo penale romano », Iura, 35, 1984, p. 47‑72 (= Santalucia 2009b, p. 115‑138).
Santalucia 1988 : B. Santalucia, « Dalla vendetta alla pena », dans Momigliano et Schiavone 1988, p. 427‑449.
Santalucia 1990 : « Salerno F., Dalla consecratio alla publicatio bonorum (Napoli, Jovene, 1990) p. 236 », Iura, 41, 1990, p. 210‑218.
Santalucia 1993 : B. Santalucia, « I tribuni e le centurie », dans Diliberto 1993, p. 9‑28 (= Santalucia 1994, p. 49‑64).
Santalucia 1994 : B. Santalucia, Studi di diritto penale romano, Rome, 1994.
Santalucia 1998 : B. Santalucia, Diritto e processo penale nell’antica Roma, Milan, 1998, 2e édition corrigée.
Santalucia 2009a : B. Santalucia (éd.), La Repressione criminale nella Roma repubblicana fra norma e persuasione, Pavie, 2009.
Santalucia 2009b : B. Santalucia, Altri studi di diritto penale romano, Padoue, 2009.
Santilli 1981 : A. Santilli, « Le agitazioni agrarie dal 424 a.C. alla presa di Veii », dans Serrao 1981a, p. 281‑306.
Santolini 2009 : R. Santolini, « “Nel segno dell’acqua”. Impianti e manufatti rurali presso via della Pineta Sacchetti », dans Jolivet, Pavolini, Tomei et Volpe 2009, p. 621‑633.
Santoro 1978 : P. Santoro (éd.), I Galli et l’Italia, Rome, 1978.
Sartori 1970‑1971 : F. Sartori, « Città e amministrazione locale in Italia meridionale: Magna Grecia », CSDIR, 3, 1970‑1971, p. 43‑77.
Sartori 1973a : F. Sartori, « Riflessioni sui regimi politici in Magna grecia dopo la caduta di Sibari », PP, 28, 1973, p. 117‑156.
Sartori 1973b : F. Sartori, « Prodromi di costituzioni miste in città italiote nel secolo V a.C. », AIV, 131, 1973, p. 617‑659.
Savunen 1993 : L. Savunen, « Debt Legislation in the Fourth Century BC », dans Vaahtera 1993, p. 143‑159.
Scardigli 1991 : B. Scardigli, I Trattati romano‑cartaginesi, Pise, 1991.
Schaefer 1876 : A. Schaefer, « Zur Geschichte des römischen Consulates », Neue Jahrbücher für Philologie, 113, 1876, p. 569‑583.
Scheid 2001 : J. Scheid, Religion et piété à Rome, Paris, 2001, 2e édition.
Scheid 2011 : J. Scheid, « Politique et religion dans la Rome antique. Quelle place pour la liberté de culte dans une religion d’État ? », La Vie des idées, 28 juin 2011 [en ligne], URL : http://www.laviedesidees.fr/Politique‑et‑religion‑dans‑la‑Rome.html.
Scheid 2013 : J. Scheid, Les Dieux, l’état et l’individu. Réflexions sur la religion civique à Rome, Paris, 2013.
Scherillo et Dell’Oro 1950 : G. Scherillo et A. Dell’Oro, Manuale di storia del diritto romano, Milan, 1950.
Schiavone 2005 : A. Schiavone, Ius. L’invenzione del diritto in Occidente, Turin, 2005.
Schirmer 1826 : C. Schirmer, De Tribuniciae potestatis origine eiusque ad XII Tabularum leges progressu, Torun, 1826.
Schmähling 1938 : E. Schmähling, Die Sittenaufsicht der Censoren: ein Beitrag zur Sittengeschichte der Römischen Republik, Stuttgart, 1938.
Schmidt 1886 : J. Schmidt, « Die Einsetzung der römischen Volkstribunen », Hermes, 21, 1886, p. 460‑466.
Schulz 1934 : Fr. Schulz, Prinzipien des römischen Rechts, Munich et Leipzig, 1934.
Schur 1924 : W. Schur, « Fremder Adel im römischen Staat der Samniterkriege », Hermes, 59, 1924, p. 450‑473.
Schwartz 1905 : E. Schwartz, « 113) Dionysios von Halikarnassos », RE, V 1, 1905, col. 934‑961.
Schwegler 1867 : A. Schwegler, Römische Geschichte, 1, Im zeitalter der Könige, Tübingen, 1867, 2e édition.
Schwegler 1870 : A. Schwegler, Römische Geschichte, 2, Im zeitalter des Kampfs der Stände. Erste Hälfte, Tübingen, 1870, 2e édition.
Schwegler 1872 : A. Schwegler, Römische Geschichte, 3, Im zeitalter des Kampfs der Stände. Zweite Hälfte, Tübingen, 1872, 2e édition.
Scott 1999 : R. T. Scott, « Regia », dans LTUR, 4, 1999, p. 189‑192.
Scullard 1967 : H. H. Scullard, The Etruscan Cities and Rome, Cornell, 1967.
Scullard 1980 : H. H. Scullard, A History of the Roman World, 753‑146 B.C., Londres, 1980, 4e édition.
Seager 1972a : R. Seager, « Factio, some observations », JRS, 62, 1972, p. 53‑58.
Seager 1972b : R. Seager, « Cicero and the word popularis », CQ, 22, 1972, p. 328‑338.
Seager 1977 : R. Seager, « Populares in Livy and the Livian tradition », CQ, 27, 1977, p. 377‑390.
Sehlmeyer 1999 : M. Sehlmeyer, Stadtrömische Ehrenstatuen der republikanischen Zeit: Historizität und Kontext von Symbolen nobilitären Standesbewusstseins, Stuttgart, 1999.
Semioli 2010 : A. A. Semioli, Tarpeia e la presenza sabina in Roma arcaica, Rome, 2010.
Senarclens 2003 : V. de Senarclens, Montesquieu historien de Rome. Un tournant pour la réflexion sur le statut de l’histoire au XVIIIe siècle, Genève, 2003.
Senatore 2006 : F. Senatore, La Lega sannitica, Pompei, 2006.
Senatore 2011 : F. Senatore, « Der Staat der alten Italiker nella storia degli studi sull’Italia antica », dans Rosenberg 2011 (1913), p. 235‑310.
Séran de la Tour 1774 : Abbé Séran de la Tour, Histoire du tribunat à Rome, depuis sa création, l’an 261 de la fondation de Rome jusqu’à la réunion de sa puissance à celle de l’empereur Auguste, l’an 730 de la fondation de Rome, 2 vol., Amsterdam et Paris, 1774.
Sereni 1972 : E. Sereni, « Considerazioni di metodo su Stato, rivoluzione e schiavitú in Roma antica », Index, 3, 1972, p. 203‑211.
Sereni 1979 : E. Sereni, Storia del paesaggio agrario italiano, Bari 1979, 4e édition.
Serrao 1973 : F. Serrao, « Legge (dir. rom.) », dans Enciclopedia del diritto, 23, 1973, p. 794‑850.
Serrao 1974 : F. Serrao, Classi, partiti e legge nella repubblica romana, Pise, 1974.
Serrao 1978 : F. Serrao, « Cicerone e la lex publica » dans Ciceroniana. Atti del III Colloquium Tullianum (Roma 3‑5 ottobre 1976), Rome, 1978, p. 85‑92.
Serrao 1981a : F. Serrao (dir.), Legge e società nella repubblica romana, 1, Naples, 1981.
Serrao 1981b : F. Serrao, « Lotta di classe e “legislazione” popolare nel V e IV secolo a.C. », dans Serrao 1981a, p. XIII‑XXVIII.
Serrao 1981c : F. Serrao, « Lotte per la terra e per la casa a Roma dal 485 al 441 a.C. », dans Serrao 1981a, p. 51‑180.
Serrao 1984 : F. Serrao, Diritto privato, economia e società nella storia di Roma, Naples, 1984.
Serrao 2000 : F. Serrao (dir.), Legge e società nella repubblica romana, 2, Naples, 2000.
Sestinum 1989 : Sestinum. Comunità antiche dell’Appennino tra Etruria e Adriatico. Atti del convegno tenuto a Sestino (Arezzo) 18‑19 settembre 1983, Rimini, 1989.
Sgubini Moretti 2010 : A. M. Sgubini Moretti, « Vulci », dans Bruni 2010, p. 160‑167.
Shackleton Bailey 1986 : D. R. Shackleton Bailey, « Nobiles and noui reconsidered », AJPh, 107, 1986, p. 255‑260.
Shakespeare 2002 : W. Shakespeare, Œuvres complètes, 2, Tragédies, 2, Paris, 2002.
Shatzman 1973 : I. Shatzman, « Patricians and Plebeians: the Case of the Veturii » CQ, 23, 1973, p. 65‑77.
Sherwin‑White 1973 : A. N. Sherwin‑White, The Roman Citizenship, Oxford, 1973, 2e édition revue.
Siber 1936 : H. Siber, Die plebejischen Magistraturen bis zur Lex Hortensia, Leipzig, 1936.
Siber 1951 : H. Siber, « Plebs », RE, XXI 1, 1951, col. 73‑187.
Silvestri 1993 : D. Silvestri, « I più antichi documenti epigrafici del latino », dans Campanile 1993, p. 97‑118.
Silvestrini 2010 : M. Silvestrini (éd.), Le Tribù romane. Atti della XVIe Rencontre sur l’épigraphie (Bari 8‑10 ottobre 2009), Bari, 2010.
Singleton 1969 : Ch. S. Singleton (éd.), Interpretation: Theory and Practice, Baltimore, 1969.
Smets 1938 : G. Smets, « Le prétendu Spurius Icilius dans Denys d’Halicarnasse », Annuaire de l’Institut de philologie et d’histoire orientales et slaves de l’Université libre de Bruxelles, 6, 1938, p. 265‑269.
Smith 1996 : Chr. J. Smith, Early Rome and Latium. Economy and Society (c. 1000 to 500 BC), Oxford, 1996.
Smith 2006 : Chr. J. Smith, The Roman Clan. The Gens from Ancient Ideology to Modern Anthropology, Cambridge, 2006.
Smith 2011 : Chr. J. Smith, « The magistrates of the early Roman republic », dans Beck, Duplá, Jehne et Pina Polo 2011, p. 19‑40.
Smith 2012 : Chr. J. Smith, « The Origins of the Tribunate of the Plebs », Antichthon, 46, 2012, p. 101‑125.
Sodalitas 1984a : Sodalitas. Scritti in onore di Antonio Guarino, 1, Naples, 1984.
Sodalitas 1984b : Sodalitas. Scritti in onore di Antonio Guarino, 2, Naples, 1984.
Sodalitas 1984c : Sodalitas. Scritti in onore di Antonio Guarino, 3, Naples, 1984.
Sodalitas 1984d : Sodalitas. Scritti in onore di Antonio Guarino, 4, Naples, 1984.
Sohlberg 1991 : D. Sohlberg, « Militärtribunen und verwandte Probleme der frühen römischen Republik », Historia, 40/3, 1991, p. 257‑274.
Sohlberg 1993 : D. Sohlberg, « Dictateurs et tribuns de la plèbe : problèmes de la République romaine à ses débuts », CCGG, 4, 1993, p. 247‑258.
Soldan 1825 : A. Fr. Soldan, De origine, causis et primo tribunorum plebis numero. Commentatio quam auctoritate amplissimi philosophorum ordinis in Academia Marburgensi scripsit, Hanovre, 1825.
Solin 1999 : H. Solin, « Epigrafia repubblicana. Bilancio, novità, prospettive », dans Atti 1999, p. 379‑404.
Solin 2009 : H. Solin, « Sulla nascita del cognome a Roma », dans Poccetti 2009, p. 251‑293.
Solin 2010 : H. Solin, « Problemi delle tribu nel Lazio meridionale », dans Silvestrini 2010, p. 71‑79.
Soltau 1880 : W. Soltau, Ueber Entstehung und Zusammensetzung der altrömischen Volksversammlungen, Berlin, 1880.
Soltau 1885 : W. Soltau, « Die Gültigkeit der Plebiszite », Berliner Stud. für class. Philol. und Archaöl., 2, 1885, p. 1‑176.
Soltau 1897 : W. Soltau, Livius’ Geschichtswerk. Seine Komposition und seine Quellen. Ein Hilfsbuch für Geschichtsforscher und Liviusleser, Leipzig, 1897.
Soltau 1912 : W. Soltau, « Bot Diodors annalistische Quelle die Namen der ältesten Volkstribunen? », Philologus, 71, 1912, p. 267‑271.
Sordi 1960 : M. Sordi, I Rapporti romano‑ceriti e l’origine della ciuitas sine suffragio, Rome, 1960.
Sordi 1972 : M. Sordi, « La lex Maria de suffragiis ferendis e il tribunato di C. Letorio nel 471 vulg. (storia e pseudostoria nell’annalistica romana) », Athenaeum, 50/1‑2, 1972, p. 132‑141.
Sordi 1975 : M. Sordi (éd.), Contributi dell’istituto di storia antiqua, 3, Storiografia e propaganda, Milan, 1975.
Sordi 1983a : M. Sordi (éd.), Contributi dell’Istituto di storia antiqua, 9, Santuari e politica nel mondo antico, Milan, 1983.
Sordi 1983b : M. Sordi, « Il santuario di Cerere, Libero, e Libera e il tribunato della plebe », dans Sordi 1983a, p. 127‑139.
Sordi 1984 : M. Sordi (éd.), Contributi dell’Istituto di storia antiqua, 10, I santuari e la guerra nel mondo classico, Milan, 1984.
Sordi 1987 : M. Sordi, « Tarquinia e Roma », dans Bonghi Jovino et Chiaramonte Treré 1987, p. 159‑169.
Stark 1940 : R. Stark, « Ursprung und Wesen der altrömischen Diktatur », Hermes, 75, 1940, p. 206‑214.
Staveley 1953 : E. St. Staveley, « The significance of the consular tribunate », JRS, 43, 1953, p. 30‑36.
Staveley 1954 : E. St. Staveley, « The Conduct of Elections during an Interregnum », Historia, 3/2, 1954, p. 193‑211.
Staveley 1954‑1955 : E. St. Staveley, « Prouocatio during the Fifth and Fourth Centuries BC », Historia, 3/4, 1954‑1955, p. 412‑428.
Staveley 1955 : E. St. Staveley, « Tribal Legislation before the lex Hortensia », Athenaeum, 33/1‑2, 1955, p. 3‑31.
Staveley 1956 : E. St. Staveley, « The Constitution of the roman Republic, 1940‑1954 », Historia, 5/1, 1956, p. 74‑122.
Staveley 1959 : E. St. Staveley, « The political Aims of Appius Claudius Caecus », Historia, 8/4, 1959, p. 410‑433.
Stein‑Hölkeskamp et Hölkeskamp 2006 : E. Stein‑Hölkeskamp et K.‑J. Hölkeskamp, Erinnerungsorte der Antike. Die Römische Welt, Munich, 2006.
Steinwenter 1948 : A. Steinwenter, « Vadimonium », RE, VII A 3, 1948, col. 2054‑2064.
Stella Maranca 1967 (1901) : F. Stella Maranca, Il Tribunato della plebe dalla lex Hortensia alla lex Cornelia, Rome, 1967 (réimpression anastatique de l’édition 1901).
Sterckx 1969 : C. Sterckx, « Appien, Plutarque et les premiers règlements de modo agrorum », RIDA, 16, 1969, p. 309‑335.
Stone 1972 : L. Stone, « Prosopography », dans Glibert et Graubard 1972, p. 107‑140.
Stopponi 2010 : S. Stopponi, « Orvieto », dans Bruni 2010, p. 138‑147.
Storchi Marino 1992 : A. Storchi Marino, « C. Marcio Censorino, la lotta politica intorno al pontificato e la formazione della tradizione liviana su Numa », AION (archeol.), 14, 1992, p. 105‑147.
Storchi Marino 1993 : A. Storchi Marino, « Quinqueuiri mensarii: censo e debiti nel IV secolo », Athenaeum, 81/1, 1993, p. 213‑250.
Storchi Marino 1995 : A. Storchi Marino (éd.), L’Incidenza dell’Antico. Studi in memoria di Ettore Lepore, 1, Naples, 1995.
Storia del diritto 1966 : La storia del diritto nel quadro delle scienze storiche. Atti del primo congresso internazionale della Società Italiana di Storia del Diritto, Florence, 1966.
Strachan‑Davidson 1912 : J.‑L. Strachan‑Davidson, Problems of the Roman Criminal Law, 2 vol., Oxford, 1912.
Struttura 1979 : La Struttura della fabulazione antica, Gênes, 1979.
Studi Albertario 1953 : Studi in memoria di Emilio Albertario, 2 vol., Milan, 1953.
Studi Arangio‑Ruiz 1953 : Studi in onore di V. Arangio‑Ruiz nel XLV anno del suo insegnamento, 1, Naples, 1953.
Studi Bonfante 1930 : Studi in onore di Pietro Bonfante nel XL anno d’insegnamento, 2, Milan, 1930.
Studi De Francisci 1956 : Studi in onore di Pietro De Francisci, 4 vol., Milan, 1956.
Studi Liviani 1934 : Studi liviani, Rome, 1934.
Studi Magi 1979 : Studi in onore di Filippo Magi, Pérouse, 1979.
Studi Riccobono 1936 : Studi in onore di Salvatore Riccobono nel XL anno del suo insegnamento, 2, Palerme, 1936.
Studi Sanfilippo 1983 : Studi in onore di Cesare Sanfilippo, 3, Milan, 1983.
Studi Scherillo 1972 : Studi in onore di Gaetano Scherillo, 3 vol., Milan, 1972.
Studi Volterra 1971 : Studi in Onore di Edoardo Volterra, 6 vol., Milan, 1971.
Studia Tarquiniensia 1988 : Studia Tarquiniensia, Rome, 1988.
Studies 1999 : Studies in Chinese and Western classical civilizations: essays in honour of Prof. Lin Zhi‑chun on his 90th birthday, Changchun, 1999.
Stuveras 1964 : R. Stuveras, « La vie politique au premier siècle de la République romaine à travers la tradition littéraire », MEFR, 76/2, 1964, p. 295‑342.
Stuveras 1965 : R. Stuveras, « La vie politique au premier siècle de la République romaine à travers la tradition littéraire », MEFR, 77/1, 1965, p. 35‑67.
Sumner 1970 : G. V. Sumner, « The Legion and the Centuriate Organization », JRS, 60, 1970, p. 67‑78.
Sumner 1973 : G. V. Sumner, The Orators in Cicero’s Brutus: Prosopography and Chronology, Toronto, 1973.
Suolahti 1955 : J. Suolahti, The Junior Officers of the Roman Army in the Republican Period. A study on Social Structure, Helsinki, 1955.
Suolahti 1963 : J. Suolahti, The Roman Censors. A Study on Social Structure, Helsinki, 1963.
Syme 1967 (1952) : R. Syme, La Révolution romaine, trad. de l’anglais par R. Stuveras, Paris, 1967 (2e édition anglaise corrigée 1952).
Szemler 1972 : G. J. Szemler, The Priests of the Roman Republic. A Study of Interactions Between Priesthoods and Magistracies, Bruxelles, 1972.
Tagliacozzo 1989 : A. Tagliacozzo, « Analisi dei resti faunistici dell’area sacra di S. Omobono », dans Viver quotidiano 1989, p. 65‑69.
Tagliamonte 1994 : G. Tagliamonte, I Figli di Marte. Mobilità, mercenari e mercenariato italici in Magna Grecia e Sicilia, Rome, 1994.
Tagliamonte 1996 : G. Tagliamonte, I Sanniti, Caudini, Irpini, Pentri, Carricini, Frentani, Milan, 1996.
Taine 1856 : H. Taine, Essai sur Tite‑Live, Paris, 1856.
Tamborini 1930 : F. Tamborini, « La vita economica nella Roma degli ultimi re », Athenaeum, 8, 1930, p. 299‑328 et p. 452‑487.
Tarpin 2002 : M. Tarpin, Vici et pagi dans l’Occident romain, Rome, 2002.
Tassi Scandone 2001 : E. Tassi Scandone, Verghe, scuri e fasci littori in Etruria. Contributo allo studio degli Insignia Imperii, Pise et Rome, 2001.
Tassi Scandone 2008 : E. Tassi Scandone, Leges Valeria de prouocatione. Repressione criminale e garanzie costituzionali nella Roma repubblicana, Naples, 2008.
Tatum 1999 : W. J. Tatum, The patrician Tribune: Publius Clodius Pulcher, Chapel Hill, 1999.
Taylor 1977 (1949) : L. R. Taylor, La Politique et les partis au temps de César, trad. de l’anglais par é. et J.‑Cl. Morin, Paris, 1977 (1ère édition anglaise 1949).
Taylor 1960 : L. R. Taylor, The Voting Districts of the Roman Republic. The Thirty Five Urban and Rural Tribes, Rome, 1960.
Taylor 1966 : L. R. Taylor, Roman Voting Assemblies from the Hannibalic War to the Dictatorship of Caesar, Ann Arbor, 1966.
Tchernia 1986 : A. Tchernia, Le Vin de l’Italie romaine. Essai d’histoire économique d’après les amphores, Rome, 1986.
Tellegen‑Couperus 2012 : O. Tellegen‑Couperus (éd.), Law and Religion in the Roman Republic, Leyde et Boston, 2012.
Tempio greco in Sicilia 1985 : Il Tempio greco in Sicilia: architettura e culti. Atti della prima riunione scientifica della scuola di perfezionamento in archeologia classica dell’Università di Catania, Catane, 1985.
Terre et paysans dépendants 1979 : Terre et paysans dépendants dans les sociétés antiques. Actes du colloque international de Besançon (2‑3 mai 1974), Paris, 1979.
Thiel 1954 : J. H. Thiel, A History of Roman Sea‑Power before the Second punic War, Amsterdam, 1954.
Thomas 1963 : J. A. C. Thomas, « The development of Roman Criminal Law », The Law Quarterly Review, 79, 1963, p. 224‑237.
Thomas 1977 : Y. Thomas, « Cicéron, le Sénat et les tribuns de la plèbe », RD, 55, 1977, p. 189‑210.
Thomas 1980 : Y. Thomas, « Mariages endogamiques à Rome. Patrimoine, pouvoir et parenté depuis l’époque archaïque », RD, 58, 1980, p. 345‑382.
Thomas 1991 : Y. Thomas, « L’institution de la majesté », Revue de Synthèse, 3‑4, juillet‑décembre 1991, p. 331‑386.
Thomas 2002 : Y. Thomas, « La valeur des choses. Le droit romain hors la religion », Annales ESC, 57/6, novembre‑décembre 2002, p. 1433‑1447.
Thommen 1989 : L. Thommen, Das Volkstribunat der späten römischen Republik, Stuttgart, 1989.
Thommen 1995 : L. Thommen, « Les lieux de la plèbe et de ses tribuns dans la Rome républicaine », Klio, 77, 1995, p. 358‑370.
Thomsen 1957 : R. Thomsen, Early Roman Coinage. A Study of the Chronology, 1, The Evidence, Copenhague, 1957.
Thomsen 1961a : R. Thomsen, Early Roman Coinage. A Study of the Chronology, 2, Synthesis I, Copenhague, 1961.
Thomsen 1961b : R. Thomsen, Early Roman Coinage. A Study of the Chronology, 2, Synthesis II, Copenhague, 1961.
Thomsen 1980 : R. Thomsen, King Servius Tullius. A Historical Synthesis, Copenhague, 1980.
Tibiletti 1948 : G. Tibiletti, « Il possesso dell’ager publicus e le norme de modo agrorum sino ai Gracchi », Athenaeum, 26/3‑4, 1948, p. 173‑236 (= Tibiletti 2007, p. 23‑86).
Tibiletti 1949 : G. Tibiletti, « Il possesso dell’ager publicus e le norme de modo agrorum sino ai Gracchi », Athenaeum, 27/1‑2, 1949, p. 3‑42 (= Tibiletti 2007, p. 87‑126).
Tibiletti 1950a : G. Tibiletti, « Ricerche di storia agraria romana », Athenaeum, 28/3‑4, 1950, p. 183‑266 (= Tibiletti 2007, p. 127‑210).
Tibiletti 1950b : G. Tibiletti, « Evoluzione di magistrato e popolo romano », dans Studia Ghisleriana, Ser. II, 1, Pavie, 1950, p. 357‑377.
Tibiletti 2007 : G. Tibiletti, Studi di storia agraria romana, Trente, 2007.
Tilli 1981 : G. Tilli, « La c.d. lex Valeria militaris del 342 a.C. », dans Serrao 1981a, p. 385‑397.
Timpe 1972 : D. Timpe, « Fabius Pictor und die Anfänge der römischen Historiographie », dans ANRW, 1, 2, 1972, p. 928‑969.
Toher 2005 : M. Toher, « The Tenth Table and the Conflict of the Orders », dans Raaflaub 2005a, p. 268‑292.
Tomulescu 1971 : C. St. Tomulescu, « Sur la maxime Vindiciae secundum libertatem », Iura, 22, 1971, p. 141‑153.
Tomulescu 1975 : C. St. Tomulescu, « La valeur juridique de l’histoire de Tite‑Live », Labeo, 21/3, 1975, p. 295‑321.
Tondo 1981 : S. Tondo, Profilo di storia costituzionale romana, 1, Milan, 1981.
Tondo 1993a : S. Tondo, Profilo di storia costituzionale romana, 2, Milan, 1993.
Tondo 1993b : S. Tondo, « Presupposti ed esiti dell’azione del trib. pl. Canuleio », dans Bilancio 1993, p. 43‑73.
Torelli 1967 : M. Torelli, « L’iscrizione “latina” sulla coppa argentea della tomba Bernardini », DArch, 1, 1967, p. 38‑45.
Torelli 1975 : M. Torelli, Elogia Tarquiniensia, Florence, 1975.
Torelli 1978 : M. Torelli, « Il sacco Gallico di Roma », dans Santoro 1978, p. 226‑229.
Torelli 1979a : M. Torelli, « Rome et l’Étrurie archaïque », dans Terre et paysans dépendants 1979, p. 251‑311.
Torelli 1979b : M. Torelli, « Terracotte architettoniche arcaiche da Gravisca e una nota a Plinio, NH, 35, 151‑152 », dans Studi Magi 1979, p. 305‑312.
Torelli 1980 : M. Torelli, « Roma arcaica. Archeologia e Storia », dans Roma arcaica 1980, p. 3‑17.
Torelli 1987 : M. Torelli, « Appunti per una storia di Tarquinia », dans Bonghi Jovino et Chiaramonte Treré 1987, p. 129‑140.
Torelli 1988 : M. Torelli, « Paestum romana », dans Pugliese Carratelli 1988, p. 33‑115.
Torelli 1989a : M. Torelli, « Aspetti della società romana tra metà del IV e metà del III sec. a.C. La documentazione archeologica », AIIN, 36, 1989, p. 19‑31.
Torelli 1989b : M. Torelli, « Archaic Rome between Latium and Etruria », dans CAH, 7/2, p. 30‑51.
Torelli 1993 : M. Torelli, « Columna Minucia », LTUR, 1, 1993, p. 305‑307.
Torelli 2008 : M. Torelli, « Roma e le città etrusche. Preistoria e storia di un rapporto », dans Torelli et Moretti Sgubini 2008, p. 169‑179.
Torelli 2012 : M. Torelli, Storia degli etruschi, Rome et Bari, 2012, 9e édition.
Torelli et Menichetti 1995 : M. Torelli et M. Menichetti, « Atorno a Demarato », dans Corinto e l’Occidente 1995, p. 625‑654.
Torelli et Moretti Sgubini 2008 : M. Torelli et A. M. Moretti Sgubini, Etruschi. Le antiche metropoli del Lazio, Rome, 2008.
Torelli Marina 1987 : R. Torelli Marina, « La conquista romana della Sabina », DArch, 5/1, 1987, p. 43‑51.
Toynbee 1965 : A. J. Toynbee, Hannibal’s Legacy. The Hannibalic War’s Effects on Roman Life, 1, Rome and her Neighbours before Hannibal’s Entry et 2, Rome and her Neighbours after Hannibal’s Exit, Londres, 1965.
Trapenard 1908 : C. Trapenard, L’Ager scripturarius, contribution à l’histoire de la propriété collective, Paris, 1908.
Tréheux 1974 : J. Tréheux (éd.), Mélanges d’histoire ancienne offerts à William Seston, Paris, 1974.
Triantafillis 2004‑2005 : E. Triantafillis, « Il concetto di coiné italica dal 1930 ad oggi », AIV, 163, 2004‑2005, p. 605‑682.
Ungern‑Sternberg 2000 : J. von Ungern‑Sternberg, « Eine Katastrophe wird verarbeitet: Die Gallier in Rom », dans Bruun 2000, p. 207‑222.
Ungern‑Sternberg 2005 : J. von Ungern‑Sternberg, « The Formation of the Annalistic Tradition: The Example of the Decemvirate », dans Raaflaub 2005a, p. 75‑97.
Urban 1973 : R. Urban, « Zur Entstehung des Volkstribunates », Historia, 22/4, 1973, p. 761‑764.
Urso 2005 : G. Urso, Cassio Dione e i magistrati. Le origini della repubblica nei frammenti della Storia romana, Milan, 2005.
Urso 2008 : G. Urso (éd.), Patria diuersis gentibus una? Unità politica e identità etniche nell’Italia antica. Atti del convegno internazionale Cividale del Friuli (20‑22 settembre 2007), Pise, 2008.
Usher 1982 : St. Usher, « The Style of Dionysius of Halicarnassus in the Antiquitates Romanae », ANRW, 2, 30, 1, 1982, p. 817‑838.
Vaahtera 1993 : J. Vaahtera (éd.), Senatus populusque Romanus. Studies in Roman Republican Legislation, Helsinki, 1993.
Vaahtera 2002 : J. Vaahtera, « Livy and the priestly records: à propos ILS 9338 », Hermes, 130, 2002, p. 100‑108.
Vacano 1973 : O.‑W. von Vacano, « † Vulca, Rom und die Wölfin. Untersuchungen zur Kunst des frühen Rom », dans ANRW, 1, 4, 1973, p. 523‑583.
Valditara 1989 : G. Valditara, Studi sul magister populi, dagli ausiliari del rex ai primi magistrati repubblicani, Milan, 1989.
Vallat 1987 : J.‑P. Vallat, « Les structures agraires de l’Italie républicaine », Annales ESC, janvier‑février 1987, 1, p. 181‑218.
Vallat 2001 : J.‑P. Vallat, « Temps long et temps court, structures et conjonctures dans l’économie rurale de la Campanie romaine », dans Lo Cascio et Storchi Marino 2001, p. 583‑589.
Vallet 1962 : G. Vallet, « L’introduction de l’olivier en Italie centrale d’après les données de la céramique », dans Renard 1962, 3, p. 1554‑1563.
Valvo 1975 : A. Valvo, « Le vicende del 44‑43 a.C. nella tradizione di Livio e di Dionigi su Spurio Melio », dans Sordi 1975, p. 157‑183.
Valvo 1980 : A. Valvo, « Ricerche sulla tradizione intorno a M. Manlio Capitolino I et II », MGR, 7, 1980, p. 311‑348.
Valvo 1982 : A. Valvo, « Ricerche sulla tradizione intorno a M. Manlio Capitolino III », MGR, 8, 1982, p. 189‑225.
Valvo 1983 : A. Valvo, « La Sedizione di Manlio Capitolino in Tito Livio », MIL, 38/1, 1983, p. 5‑67.
Valvo 1984 : A. Valvo, « Il cognomen Capitolinus in età repubblicana e il sorgere dell’area sacra sull’arce e il Campidoglio », dans Sordi 1984, p. 92‑106.
Van Haeperen 2012 : Fr. Van Haeperen, « Auspices d’investiture, loi curiate et légitimité des magistrats romains », CCGG, 23, 2012, p. 71‑111.
Van Oven 1950 : J. C. van Oven, « Le procès de Virginie d’après le récit de Tite‑Live », RHD, 18, 1950, p. 159‑190.
Vandermersch 2001 : Chr. Vandermersch, « Aux sources du vin romain, dans le Latium et la Campania à l’époque médio‑républicaine », Ostraka, 10, 2001, p. 157‑206.
Vanotti 1999 : G. Vanotti, « “Roma polis hellenis”, “Roma polis tyrrhenis”. Riflessioni sul tema », MEFRA, 111/1, 1999, p. 217‑255.
Venturini 1981 : C. Venturini, « Il plebiscitum de multa T. Menenio dicenda », dans Serrao 1981a, p. 181‑196.
Venturini 2003 (1996) : C. Venturini, Processo penale e società politica nella Roma repubblicana, Pise, 2003 (réimpression de la 1ère édition de 1996).
Venturini 2009 : C. Venturini, « Variazioni in tema di prouocatio ad populum », Index, 37, 2009, p. 69‑84.
Verdin 1974 : H. Verdin, « La fonction de l’histoire selon Denys d’Halicarnasse », Anc. Soc., 5, 1974, p. 289‑307.
Vernacchia 1970 : J. Vernacchia, « Gneo Flavio, appunti sulla dissacrazione del processo in età repubblicana », Archivi e Cultura, 4, 1970, p. 35‑82.
Vernant 1974 : J.‑P. Vernant, Mythe et société en Grèce ancienne, Paris, 1974.
Vervaet 2014 : Fr. J. Vervaet, The High Command in the Roman Republic. The Principle of the summum imperium auspiciumque from 509 to 19 BCE, Stuttgart, 2014.
Viano 1982 : C. A. Viano, « Aristotele », dans Firpo 1982, p. 291‑330.
Vigourt 2001a : A. Vigourt, « L’intention criminelle et son châtiment : les condamnations des aspirants à la tyrannie » dans Coudry et Späth 2001, p. 271‑287.
Vigourt 2001b : A. Vigourt, « Les adfectatores regni et les normes sociales », dans Coudry et Späth 2001, p. 333‑340.
Vigourt, Loriot, Béranger‑Badel et Klein 2006 : A. Vigourt, X. Loriot, A. Béranger‑Badel et B. Klein (dir.), Pouvoir et religion dans le monde romain. En hommage à Jean‑Pierre Martin, Paris, 2006.
Villard 1960 : Fr. Villard, La céramique grecque de Marseille (VIe‑IVe siècles), Rome, 1960.
Virgili 1989 : P. Virgili, « I depositi votivi del tempio arcaico », dans Viver quotidiano 1989, p. 45‑60.
Virlouvet 1985 : C. Virlouvet, Famines et émeutes à Rome des origines de la République à la mort de Néron, Rome, 1985.
Viver quotidiano 1989 : Il viver quotidiano in Roma arcaica. Materiali dagli scavi del tempio arcaico nell’area sacra di S. Omobono, Rome, 1989.
Volpe 2009 : R. Volpe, « Vigno, vigneti ed anfore in Roma repubblicana », dans Jolivet, Pavolini, Tomei et Volpe 2009, p. 369‑381.
Volterra 1953 : E. Volterra, « La nozione giuridica del conubium », dans Studi Albertario 1953, 2, p. 345‑384.
Wachter 1987 : R. Wachter, Altlateinische Inschriften. Sprachliche und epigraphische Untersuchungen zu den Dokumenten bis etwa 150 v. Chr., Berne, 1987.
Walbank 1940 : F. W. Walbank, Philip V of Macedon, Cambridge, 1940.
Walbank 1957 : F. W. Walbank, A Historical Commentary on Polybius, 1, Commentary on Books I‑VI, Oxford, 1957.
Walsh 1961 : P. G. Walsh, Livy, his historical Aims and Methods, Cambridge, 1961.
Walter 2004 : U. Walter, Memoria und res publica. Zur Geschichtskultur im republikanischen Rom, Francfort-sur-le-Main, 2004.
Walter 2006 : U. Walter, « Kalender, Fasten und Annalen. Die Ordnung der Erinnerung », dans Stein‑Hölkeskamp et Hölkeskamp 2006, p. 40‑58.
Waltz 1938 : R. Waltz, « Contaminare chez Terence », REL, 16, 1938, p. 269‑274.
Watson 1975 : A. Watson, Rome of the XII tables. Persons and Property, Princeton, 1975.
Watson 1980 : A. Watson, « Le XII Tavole: caratteri di un’antica codificazione », dans Conferenze storiche 1980, p. 155‑166.
Weber 1998 (1909) : M. Weber, économie et société dans l’antiquité, précédé de Les Causes sociales du déclin de la civilisation antique, trad. de l’allemand par C. Colliot-Hélène et Fr. Laroche, Paris, 1998 (1ère édition allemande 1909).
Weinstock 1931 : St. Weinstock, « Zur oskischen magistratur », Klio, 24/2, 1931, p. 235‑246.
Weiss 1925 : E. Weiss, « Lex Atilia Marcia », RE, XII 2, 1925, col. 2330‑2331.
Welwei 2000 : K.‑L. Welwei, « Lucius Iunius Brutus – ein fiktiver Revolutionscheld », dans Hölkeskamp et Stein‑Hölkeskamp 2000, p. 48‑57.
Welwei 2001 : K.‑W. Welwei, « Lucius Iunius Brutus: zur Ausgestaltung und politischen Wirkung einer Legende », Gymnasium, 108/2, 2001, p. 123‑135.
Werner 1963 : R. Werner, Der Beginn der römischen Republik. Historisch‑chronologische Untersuchungen über die Anfangszeit der libera res publica, Munich, 1963.
Westrup 1943 : C. W. Westrup, Recherches sur les formes antiques du mariage dans l’ancien droit romain, Copenhague, 1943.
Whittaker 1988 : C. R. Whittaker (éd.), Pastoral Economies in Classical Antiquity, Cambridge, 1988.
Wieacker 1967 : Fr. Wieacker, « Die XII Tafeln in ihrem Jahrhundert », dans Origines 1967, p. 291‑362.
Wieacker 1971 : Fr. Wieacker, « Solon und die XII Tafeln », dans Studi Volterra 1971, 3, p. 757‑784.
Wikander et Wikander 1979 : C. Wikander et O. Wikander, « Republican Prosopography : some reconsiderations », Opuscula Romana, 12, 1979, p. 1‑12.
Willems 1968a (1878) : P. Willems, Le Sénat de la République romaine, sa composition et ses attributions, 1, La composition du Sénat, Aalen, 1968 (réimpression de l’édition de 1878).
Willems 1968b (1883) : P. Willems, Le Sénat de la République romaine, sa composition et ses attributions, 2, Les attributions du Sénat, Aalen, 1968 (réimpression de l’édition de 1883).
Willems 1888 : P. Willems, Le Droit public romain ou les institutions politiques de Rome depuis l’origine de la ville jusqu’à Justinien, Louvain, 1888, 6e édition.
Winter 1993 : N. A. Winter, « The Greek background for Archaic architectural terracottas of Central Italy », dans Rystedt, Wikander et Wikander 1993, p. 17‑20.
Wiseman 1971 : T. P. Wiseman, New Men in the Roman Senate (139 B.C.‑A.D. 14), Oxford, 1971.
Wiseman 1974 : T. P. Wiseman, « Legendary Genealogies in the Late Republic », G&R, 21/2, 1974, p. 153‑164 (= Wiseman 1987, p. 207‑218).
Wiseman 1979a : T. P. Wiseman, Clio’s Cosmetics. Three Studies in greco‑roman Literature, Leicester, 1979.
Wiseman 1979b : T. P. Wiseman, « Topography and Rhetoric: the Trial of Manlius », Historia, 28/1, 1979, p. 32‑50 (= Wiseman 1987, p. 225‑243).
Wiseman 1983 : T. P. Wiseman, « The Credibility of the Roman Annalists », Liverpool Classical Monthly, 8, 1983, p. 20‑22.
Wiseman 1987 : T. P. Wiseman, Roman Studies. Literary and Historical, Liverpool, 1987.
Wiseman 1993 : T. P. Wiseman, « Lying Historians: Seven Types of Mendacity », dans Gill et Wiseman 1993, p. 122‑146.
Wiseman 1994 : T. P. Wiseman, Historiography and Imagination. Eight Essays on Roman Culture, Exeter, 1994.
Wiseman 1995 : T. P. Wiseman, Remus. A Roman myth, Cambridge, 1995.
Wiseman 1996 : T. P. Wiseman, « The Minucii and their Monument », dans Linderski 1996, p. 57‑74.
Wiseman 2004 : T. P. Wiseman, The Myths of Rome, Exeter, 2004.
Wiseman 2008 : T. P. Wiseman, Unwritten Rome, Exeter, 2008.
Wissowa 1912 : G. Wissowa, Religion und Kultus der Römer, Munich, 1912.
Wolf 1980 : J. G. Wolf, « Die literarische Überlieferung der Publikation der Fasten und Legisaktionen durch Gnaeus Flavius », NAWG, 2, 1980, p. 3‑29.
Wolfram 1856 : J. S. Wolfram, De tribunis plebis usque ad decemuiralem potestatem, Berlin, 1856.
Zamorani 1987 : P. Zamorani, Plebe genti esercito. Una ipotesi sulla storia di Roma (509‑339 a.C.), Milan, 1987.
Zamorani 1990 : P. Zamorani, « Il plebiscito ne quis eundem magistratum intra decem annos caperet e il divieto di reficere consulem », AUFG, 4, 1990, p. 1‑50.
Zecchini 2011 : G. Zecchini, « Polibio e la “costituzione” romana: storia di un fraintendimento », dans Cagnazzi et alii 2011, p. 525‑535.
Zehnacker 1973 : H. Zehnacker, Moneta. Recherches sur l’organisation et l’art des émissions monétaires de la République romaine (289‑31 avant J.‑C.), Rome, 1973.
Zehnacker 1980 : H. Zehnacker, « Unciarum fenus (Tacite, Annales, VI, 16) », dans Mélanges Wuilleumier 1980, p. 353‑362.
Zevi 1987 : F. Zevi, « I santuari di Roma agli inizi della repubblica », dans Cristofani 1987a, p. 121‑132.
Zevi 1995 : F. Zevi, « Demarato e i re “corinzi” di Roma », dans Storchi Marino 1995, p. 291‑314.
Ziegler 1903 : M. Ziegler, Fasti tribunorum plebis 133‑70, Ulm, 1903.
Ziolkowski 1992 : A. Ziolkowski, The Temples of Mid‑Republican Rome and their Historical and Topographical Context, Rome, 1992.
Zumpt 1865a : A. W. Zumpt, Das Criminalrecht der Römischen Republik, 1/1, Bis zur Gesetzgebung der zwölf Tafeln, 1865.
Zumpt 1865b : A. W. Zumpt, Das Criminalrecht der Römischen Republik, 1/2, Seit der Gesetzgebung der zwölf Tafeln, Berlin, 1865.
Zumpt 1868 : A. W. Zumpt, Das Criminalrecht der Römischen Republik, 2/1, Bis zur sullanischen Gesetzgebung, Berlin, 1868.
Le texte seul est utilisable sous licence Licence OpenEdition Books. Les autres éléments (illustrations, fichiers annexes importés) sont « Tous droits réservés », sauf mention contraire.
De la « Cité de Dieu » au « Palais du Pape »
Les résidences pontificales dans la seconde moitié du XIIIe siècle (1254-1304)
Pierre-Yves Le Pogam
2005
L’« Incastellamento » en Italie centrale
Pouvoirs, territoire et peuplement dans la vallée du Turano au Moyen Âge
Étienne Hubert
2002
La Circulation des biens à Venise
Stratégies patrimoniales et marché immobilier (1600-1750)
Jean-François Chauvard
2005
La Curie romaine de Pie IX à Pie X
Le gouvernement central de l’Église et la fin des États pontificaux
François Jankowiak
2007
Rhétorique du pouvoir médiéval
Les Lettres de Pierre de la Vigne et la formation du langage politique européen (XIIIe-XVe siècles)
Benoît Grévin
2008
Les régimes de santé au Moyen Âge
Naissance et diffusion d’une écriture médicale en Italie et en France (XIIIe- XVe siècle)
Marilyn Nicoud
2007
Rome, ville technique (1870-1925)
Une modernisation conflictuelle de l’espace urbain
Denis Bocquet
2007